Hunlar

Avrupa Hun İmparatorluğu, Attila'nın ölümünden sonra yaşanan taht kavgaları ve iç karışıklıklar nedeniyle zayıfladı. 454 yılında, Hunlar Nedao Muharebesi'nde kesin bir yenilgiye uğradılar ve bu, imparatorluğun resmi olarak yıkılışını hızlandırdı.

Türklerin tarihi, yaklaşık 4000 yıl önce başlamıştır. Türk-Hun tarihinin başlangıcı ise şu şekilde özetlenebilir: MÖ 318. MÖ 220. Ayrıca, Türklerin siyasi bir topluluk olarak ilk tarih sahnesine çıkmalarının Hun (Hiung-nular veya Şiongnular) hükümdarlığı ile olduğuna dair iddialar da vardır.

Hunlarda bilim ve sanat şu şekilde özetlenebilir: Bilim: Astronomi: Ay ve Güneş'e dayalı takvimler oluşturmuşlardır. Tıp: Hastalıkların teşhis ve tedavisine önem vermişlerdir. Mühendislik: Yollar, su kemerleri ve amfitiyatrolar gibi yapılar inşa etmişlerdir. Sanat: Mimarlık: Kurganlar ve şaman törenlerinde kullanılan kazanlar gibi yapılar inşa etmişlerdir. Heykelcilik: Hayvan başlı heykeller yapmışlardır. Resim ve El Sanatları: Dokuma Sanatı: İlk dokuma örneklerini vermişlerdir. Hayvan Üslubu: Hayvan mücadelelerini bezeme olarak kullanmışlardır. Metal İşlemeciliği: Altın, lal taşı ve tunç kullanarak mücevher ve silahlar üretmişlerdir. Motifler: Halı ve kilimlere sembolik anlamlar yüklemişlerdir.

Kavimler Göçü'nün temel nedeni siyasi etmenler olarak kabul edilir. Kavimler Göçü'nün başlamasının bazı nedenleri: Çin baskısı: Orta Asya'da yaşayan Hun Türkleri, Çin saldırılarından kaçmak istedi. Kuraklık: Orta Asya steplerinde yaşanan kuraklık, göçlere neden oldu. Toprak ve ticaret anlaşmazlıkları: Türk boyları arasında toprak ve ticaret anlaşmazlıkları yaşandı. Hunların batıya göçü: Hunlar, Volga Irmağı’nın batısına kadar geldiler ve bu durum, diğer toplulukların da göç etmesine yol açtı. Ayrıca, Hunların Volga-Don nehirleri arasında yaşayan Hunların daha batıya göçmelerine neden olması da göçün başlamasında etkili oldu.

Hunlar, Büyük Hun İmparatorluğu'nu kuran Türk boylarından biridir. Hunların kökeni ve diğer eski antik topluluklar ile ilişkileri hâlâ kesinlik kazanmamış tartışmalı bir konudur. Hunlar; Ogurlar, Tunguzlar, Moğollar ve İrani kavimlerle birlikte Türk boylarından toplulukları da içeren Asyalı birçok etnik gruptan meydana gelmiştir.

Batı Hunları, Attila'nın ölümünden sonra oğulları arasında çıkan taht kavgaları ve iç karışıklıklar nedeniyle yıkılmıştır. Attila'nın 453'te ölümünden sonra, oğulları İlek, Dengizik ve İrnek, imparatorluğun çıkarlarını gözetmek yerine kendi çıkarları için birbirleriyle savaşmışlardır. Ayrıca, Çin'in Hun Devleti üzerindeki etkisi de yıkılışta rol oynamıştır.

Balamir, Batı Hun boyundandır.

Hunlar, çeşitli nedenlerle yok olmuştur: Attila'nın Ölümü: Attila'nın 453 yılında ölümünden sonra oğulları arasında taht kavgaları başlamış ve Hun İmparatorluğu dağılmıştır. İç Karışıklık ve Bölünme: Mete Han'dan sonra gelen hükümdarlar güçlü bir liderlik sergileyememiş, bu da taht kavgalarını ve merkezi otoritenin zayıflamasını beraberinde getirmiştir. Çin'in Baskısı: Çin, Hun beylerini birbirine düşürerek iç savaşları körüklemiş, ayrıca ekonomik yaptırımlar uygulamıştır. Kavimler Göçü: Hunlar, Roma topraklarına yapılan istilalar ve diğer kabilelerin göçüne neden olarak Roma İmparatorluğu'nun zayıflamasına katkıda bulunmuştur. Askeri ve Ekonomik Güç Kaybı: İç savaşlar nedeniyle askeri ve ekonomik gücün büyük bir kısmı kaybedilmiştir.

Hunlar'ın ilk lideri hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre, Hunlar'ın ilk lideri Balamir'dir. Diğer bir görüşe göre ise, Hunlar'ın ilk lideri Ildız'dır. Hunlar'ın ilk lideri konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır.

Bulgarların kökeni, farklı etnik unsurların karışımıyla oluşmuştur. Ana etnik unsurlar: Slavlar. Traklar. Ön Bulgarlar. Diğer etkiler: Daçyalılar, Keltler, Gotlar, Romalılar, Eski Yunanlar, Sarmatlar, Paeonyalılar ve İliryalılar gibi Slav öncesi Hint-Avrupa halkları da Bulgar topraklarına yerleşmiştir. Bazı tarihçiler, Bulgarların Türk kökenli olduğunu savunmaktadır.

Avrupa Hun ve Batı Hun aynı değildir, ancak aralarında bir ilişki bulunmaktadır. Batı Hun İmparatorluğu, Büyük Hun İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra Orta Asya'dan göç eden kavimlerin kurduğu bir devlettir. Bazı kaynaklar Batı Hun İmparatorluğu ile Avrupa Hun İmparatorluğu’nu ayırmakta ve bunları iki ayrı devlet olarak kabul etmektedir.

Akhunlar ve Kuşanlar aynı değildir, ancak aralarında bir ilişki bulunmaktadır. Kuşanlar, M.S. 10 yılı civarında birleştirilen Yüe-çi kabilesinin bir parçasıdır ve Hindistan'ın kuzeyine yerleşerek geniş bir imparatorluk kurmuşlardır. Akhunlar ise, 350'lerden sonra güçlenen ve Büyük Hun boylarına dahil olan Hunsulardan gelmektedir. Akhunlar, daha sonra Hindistan'da Gupta İmparatorluğu'nu yenerek Kuzey Hindistan'ı kontrol altına almışlardır.

Hunlarda ceza sistemi şu şekildeydi: Ölüm cezası: Adam öldürme, soygun, zina, evli kadına saldırı, barış zamanında kılıç çekme, devlete isyan ve vatana ihanet gibi ağır suçlar ölümle cezalandırılırdı. Mal varlığına el koyma: Hırsızlık yapanın mallarına el konulurdu. Uzuv kesme: Suçluya hafif ceza verilecekse bir uzvu ezilirdi. Hapis cezası: Hapis cezası on günü geçmezdi ve mahkûmların sayısı oldukça azdı. Diğer cezalar: Genç bir kıza tecavüz eden kimse derhal onunla evlenmek zorundaydı. Hunlarda kan gütme adeti yoktu; herhangi birisini öldüren bir kimse idam edilirdi.

Hun ordusunun yenilmez olmasının bazı nedenleri: Düzenli ordu yapısı: Hun ordusu, onluk sisteme göre düzenlenmiş düzenli bir orduya sahipti. Süvari gücü: Ordunun ana gücünü, antik çağların en korkulan vurucu birliği olan atlı okçular oluşturuyordu. Piyade gücü: Zamanın ölçütlerine göre çok iyi teçhiz edilmiş ve eğitilmiş bir piyade gücü de mevcuttu. Disiplin: Hun ordusunda disiplin çok sertti ve emirlere uymamanın cezası ölümdü. Esprit de corps: Sert disiplin sayesinde askerler arasında güçlü bir takım ruhu gelişmişti. Askeri üstünlük: Hunlar, askerlikteki üstünlükleri sayesinde sürekli olarak Çin ordularını bozguna uğratıyorlardı.

Hunların giydiği kıyafetlerden bazıları şunlardır: Deri veya keçe elbiseler. Kulaklıklı keçe başlıklar. Dokuma bezden veya yünden iç çamaşırları. Kendir liflerinden dokunmuş beyaz ince kumaştan gömlekler. Keçeden yapılmış bir kaftan. Deriden yapılmış bol veya dar pantolon. Tokalı, üzerinde süslü plakalar bulunan deri kemer, kuşak. Tabanları sert, diğer kısımları yumuşak deriden çizme veya bot. Keçe/yün çorap. Hun kadınları ise çok süslü hayvan kürkü veya postundan kaftan giyerlerdi. Hunların giysileri, savaşçılıklarıyla uyumlu olmayı gerektiriyordu. Çinliler, Hunların atlı bozkır kültürüne yakın kıyafetler giymeye başlamışlardır. Hunların kıyafetlerinin nasıl olduğuna dair bilgiler, kurgan kazılarından çıkan materyallere dayanmaktadır.

Hunların resimleri, kurganlarda ve kaya ile mağara duvarlarında bulunmuştur. Önemli resim buluntularının bulunduğu yerler: Pazırık Kurganı: Altay Dağları eteklerinde, Rus arkeoloğu Rudenko tarafından açılan kurganlarda, Hunlardan kalma resimler ve buzlar içinde binlerce yıl bozulmayan insan ve hayvan ölüleri bulunmuştur. Noin Ula Kurganı: Bu bölgedeki arkeolojik kazılarda, Hunlara ait olan, duvarları çamurdan inşa edilmiş ahşap çatılı ev kalıntıları ve bu evlerin duvarlarındaki resimler ortaya çıkarılmıştır. Esik (Issık) Kurganı: Kazak arkeolog Kemal Akişev tarafından yapılan kazılarda, MÖ 5. yüzyıla ait olduğu düşünülen bu kurganda, "hayvan üslubu"na göre şekillendirilmiş metal kalıntılar bulunmuştur.

Kilij, kökeni Asya Hunları'na dayanan, en karakteristik Türk kılıçlarından biridir. Kilij'in kullanıldığı bazı Türk devletleri: Timur İmparatorluğu; Memluk İmparatorluğu; Osmanlı İmparatorluğu.

Hunlar, Orta Asya'da, özellikle Altay Dağları'nın doğu ucu ile Hazar Denizi arasında bir yerden, kabaca günümüz Kazakistan'ından gelmiş göçebe bir kabileydi. Ancak, Hunların tam olarak nereden geldikleri konusunda kesin bir görüş birliği yoktur. Hunların ilk yurdu olarak belirtilen bir diğer bölge ise Mançurya'dan Kazakistan'a ve Baykal'dan Büyük Çin Seddi'ne uzanan bir alandır.

Hunların ilk kağanı, M.Ö. 221 yılında siyasi bir birlik olarak ortaya çıktıklarında başlarında bulunan T’ou-man’dır. Hunların son kağanı ise M.S. 216 yılında ölen Son Hun ch’an-yü’südür. Hunların en önemli kağanlarından bazıları: Mete (Mete Han). Attila.

Hunlar, Rusya topraklarına MS 370 yılında Volga bölgesine ulaşarak gelmeye başlamıştır. Hunların Rusya'ya tam olarak ne zaman geldiklerine dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, MS 4. yüzyılda bugünkü Kazakistan'dan Volga-Don havzalarına ulaştıkları tahmin edilmektedir.