AraştırmaMetodları

Anket sorularının nasıl olması gerektiğine dair bazı öneriler: Kısa ve anlaşılır olmalı. Tarafsız bir dil kullanılmalı. Tek bir konu içermeli. Dengeli yanıt seçenekleri sunulmalı. Gereksiz sorular eklenmemeli. Genelden özele doğru bir sıralama izlenmeli. Demografik sorular anketin sonunda sorulmalı.

İyi bir hipotezin özellikleri şunlardır: 1. Test Edilebilirlik: Hipotez, deneyler veya gözlemler yoluyla test edilebilir olmalıdır. 2. Açık ve Net Olma: Hipotez, karmaşık ve anlaşılması zor değil, net ve anlaşılır olmalıdır. 3. Spesifiklik: Geniş kapsamlı değil, belirli bir soruya yanıt vermeli ve tek bir değişkeni hedef almalıdır. 4. Tahmin İçermesi: Hipotez, bir durumun sonucu hakkında tahmin içermelidir. 5. Gözlemsel veya Deneysel Dayanak: Hipotez, bilimsel verilere ve mevcut teorilere dayandırılmalıdır. Ayrıca, hipotezin objektif, tarafsız ve nesnel bir dil kullanılarak yazılması da önemlidir.

Tek taraflı (one-tailed) ve çift taraflı (two-tailed) hipotezler, araştırma sürecinde kullanılan iki ana hipotez türüdür. Tek taraflı hipotez, bir etkinin varlığını ve bu etkinin yönünü öngörür. Örnekler: - "Yeni eğitim oyunu oynayan çocuklar, eski eğitim oyunu oynayan çocuklardan daha yüksek puan alacaklar". - "Düzenli spor yapan bireylerin uyku kalitesi, spor yapmayan bireylerden daha iyi olacaktır". Çift taraflı hipotez ise sadece bir etkinin olup olmadığını öngörür, ancak bu etkinin yönü hakkında bilgi vermez. Örnekler: - "Roman türündeki kitaplar ile bilim kurgu kitapları arasında okuma zevki açısından bir fark olacaktır". - "Farklı çalışma ortamları (sessiz ofis vs. canlı açık alan) iş verimliliği üzerinde bir etkiye sahip olacaktır".

Margin of error (hata payı), aşağıdaki durumlarda kullanılır: 1. Anket ve araştırma sonuçları: Anket ve araştırma çalışmalarında, örneklem sonuçlarının tüm popülasyonun görüşlerini ne kadar isabetli bir şekilde yansıttığını değerlendirmek için kullanılır. 2. Ürün ve hizmet geliştirme: Yeni bir ürünün veya hizmetin etkinliğini test ederken, sonuçların kesinliğini ve güvenilirliğini artırmak için hata payı hesaplanır. 3. Karar alma süreçleri: Pazar araştırmaları ve bilimsel çalışmalarda, elde edilen verilerin ne kadar eminlikle kullanılabileceğini belirlemek ve bilinçli kararlar almak için hata payı önemlidir.

Pazar testleri — ürünün geniş pazar temsil eden küçük bir alanda deneme amaçlı olarak pazara sunulması ve müşteriler başta olmak üzere bütün pazar aktörlerinin tepkilerinin gözlenmesi esasına dayanan deneysel araştırma çalışmalarına verilen addır.

Betimleyici ve tanımlayıcı araştırmalar, farklı amaçlarla yapılan bilimsel araştırma türleridir. Betimleyici araştırma, bir konunun mevcut durumunu ayrıntılı bir şekilde analiz eder ve gözlemler. Tanımlayıcı araştırma ise, araştırmacının derinlemesine bir açıklama veya tanımlama sunarak, çalışmanın odağındaki konuyu daha iyi anlamasını sağlar.

Reklam araştırmalarında nitel ve nicel tasarımlar iki ana yaklaşıma ayrılır: 1. Nitel Tasarım: Bu tasarım, insan davranışlarını, motivasyonlarını ve duygularını doğrudan gözlemlerle anlamaya odaklanır. - Özellikleri: Öznel veriler, küçük örneklem boyutları, derinlemesine araştırma ve yorumlama. 2. Nicel Tasarım: Bu tasarım, sayısal verilerin toplanması ve analiz edilmesine dayanır. - Özellikleri: Nesnel veriler, büyük örneklem boyutları, istatistiksel analiz ve hipotez testleri.

AEIOU ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir. Habsburg Motto: "A.E.I.O.U.", İmparator Frederick III tarafından kullanılan ve "Tüm dünya Avusturya'ya tabidir" anlamına gelen bir mottodur. Film: "AEIOU - Küçük Bir Aşk Alfabesi" (A E I O U - Das schnelle Alphabet der Liebe), 2022 yapımı bir romantik-dram filmidir.

Betimsel ve deneysel araştırma desenleri arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Betimsel Araştırma: Bir fenomeni veya incelenen bir grubu tanımlamayı ve karakterize etmeyi amaçlar. 2. Deneysel Araştırma: Değişkenlerin araştırmacı tarafından manipüle edilmesiyle neden-sonuç ilişkilerini incelemeyi içerir.

İstatistiksel güç analizi ve örneklem büyüklüğü kavramları, bilimsel araştırmalarda önemli yer tutar. İstatistiksel güç analizi, bir hipotez testinin gerçek bir etkiyi tespit etme olasılığını belirler. Bu analiz, dört temel bileşene dayanır: 1. Etki büyüklüğü (Effect Size): Değişkenler arasındaki ilişkinin büyüklüğünü ifade eder. 2. Örneklem büyüklüğü (Sample Size): Araştırmaya katılan kişi veya ölçüm sayısıdır. 3. Anlamlılık düzeyi (Alpha, α): İstatistiksel testin yanlış pozitif yapma olasılığını gösterir. 4. Güç (Power, 1-β): Testin gerçek bir farkı veya ilişkiyi tespit etme olasılığıdır. Örneklem büyüklüğü, istatistiksel gücün yüksek olması için gereklidir. Güç analizi için GPower, R programlama dili ve SPSS gibi yazılımlar kullanılabilir.

Tıpta "prospektiv" ve "retrospektiv" terimleri şu anlamlara gelir: - Prospektiv (ileriye yönelik) çalışmalar, bir risk faktörünün etkisini ileriye doğru incelemeyi içerir. - Retrospektiv (geriye dönük) çalışmalar, araştırmanın başlangıcındaki kabulleri, öngörü ve yaklaşımlarla, araştırma sonucunda ulaşılan gerçekleri geriye bakarak karşılaştırmayı içerir.

Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar, bir veya birkaç denekten standart koşullar altında yinelenen ölçümler alınarak bir uygulamanın etkinliğinin her bir denekte kendi içinde değerlendirildiği araştırmalardır. Bu tür araştırmalarda bağımsız değişken üç grupta toplanır: 1. Davranış öncesi öğretimsel stratejiler (örneğin, yanlışsız öğretim yöntemleri). 2. Ortam düzenlemeleri (öğretim yapılan ortamın düzenlenmesi). 3. Davranış sonrası öğretimsel stratejiler (örneğin, pekiştireç kullanımı, hata düzeltmesi). Özellikleri: - Yinelenen ölçümler: Standart koşullarda sürekli veri toplanır. - Başlama düzeyi evresi: Bağımsız değişkenin uygulanmadan önceki sıklık, süre veya düzeyini belirlemek için veriler toplanır. - Yineleme: Araştırmanın bulguları, benzer özellikte denekler ve ortamlarda elde edilmelidir.

Nitel veriler, araştırmacının konuyu tarafsız bir şekilde gözlemlemesi ve ayrıntılı bilgi toplama yöntemleri sayesinde daha güvenilir kabul edilir. Güvenilirliği artıran bazı stratejiler: - Katılımcı teyidi: Elde edilen bilgilerin katılımcılar tarafından onaylanması. - Uzman incelemesi: Verilerin, alanında uzman kişiler tarafından kontrol edilmesi. - Üçgenleme: Farklı veri toplama yöntemleri ve araştırmacıların kullanılması, sonuçların teyit edilmesi. - Ayrıntılı raporlama: Araştırma sürecinin ve elde edilen verilerin ayrıntılı bir şekilde raporlanması. Bu yöntemler, nitel araştırmaların iç ve dış güvenilirliğini artırarak, sonuçların daha sağlam temellere oturmasını sağlar.

Vaka-kontrol araştırmaları, bir hastalığın nedenlerini ve risk faktörlerini belirlemek için kullanılan bir analitik araştırma türüdür. Bu tür çalışmalarda: 1. "Hastalık" (sonuç) ile şüphelenilen etken (faktör) arasında nedensel bir ilişki olup olmadığı değerlendirilir. 2. Hasta dosyaları üzerinden veriler toplanır ve "hastalığı olanlar" ile "hastalığı olmayanlar" (sağlamlar), şüphelenilen etken(ler)in varlığı yönünden incelenir. 3. Sonuçta bulunan "odds oranı", hastalığın şüpheli etken(ler)le ne kadar kuvvetli ilişkili olduğunu gösterir. Özel araştırma düzenlemeleri dışında, vaka-kontrol araştırmalarının sonuçları bütün topluma genellenemez.

Deneysel araştırmalarda denence (hipotez) kurmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Araştırma sorusunun belirlenmesi. 2. Ön araştırma yapılması. 3. Denencenin formüle edilmesi. 4. Denencenin geliştirilmesi. 5. Denencenin ifade edilmesi. Ayrıca, deneysel araştırmalarda boş denence de yazılmalıdır.

Nitel araştırmalarda örneklem seçimi, araştırma amacına ve konusuna uygun bir şekilde gerçekleştirilir. İşte bazı adımlar: 1. Evrenin tanımlanması: Araştırma evreninin açıkça tanımlanması ve sınırlandırılması gereklidir. 2. Örneklem çerçevesinin belirlenmesi: Evreni temsil eden bir örneklem çerçevesi oluşturulur (örneğin, okuldaki öğrenci kayıtları). 3. Örneklem büyüklüğünün tespiti: Araştırmanın zaman ve maliyet kaynaklarına uygun, yeterli büyüklükte bir örneklem belirlenir. 4. Örneklem tekniğinin seçimi: Olasılık temelli veya amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri seçilir. Olasılık temelli örnekleme yöntemleri, evrendeki her birimin örnekleme dahil olma şansının eşit olmasını sağlar.

Gömülü teori (grounded theory) nitel analiz uygulama rehberi, araştırmacıların topladıkları verilerden doğrudan teoriler geliştirmelerine olanak tanıyan bir metodolojidir. Gömülü teorinin uygulama adımları: 1. Veri Toplama ve Analiz: Veri toplama ve analiz süreçleri eşzamanlı olarak yürütülür. 2. Açık Kodlama: Veriler üzerinde kavramsal çözümlemenin ilk aşaması gerçekleştirilir, veriler kendi aralarında alt kümelere ayrılır. 3. Eksensel Kodlama: Açık kodlamanın devamı olup, temalar arasında bağıntı kurulur. 4. Seçici Kodlama: Ana kategoriler belirlenir. 5. Teorik Örnekleme: Verilerin teorik bir çerçeve içinde değerlendirilmesi ve analiz edilmesi süreci. Gömülü teori, sosyal süreçleri derinlemesine ve bütünsel bir şekilde analiz etmeyi sağlar.

"Davranış Bilimleri İçin İstatistik" kitabı, psikoloji ve diğer davranış bilimlerinde yapılan araştırmalardan elde edilen bulguların anlamlı bir dille ifade edilebilmesi için istatistiğin önemini vurgulamaktadır. Kitapta ele alınan konular arasında: - İstatistiksel çözümlemenin uygun olduğu durumlar; - Chi kare, t dağılımı ve t testi gibi temel istatistiksel uygulamalar; - Varyans analizi ve çok değişkenli karışık desenler; - Sabit ve rastgele tasarımların ve iç içe geçmenin temelleri yer almaktadır.

Bilimsel araştırmada yapısal etmenler, araştırmanın sürecini ve sonuçlarını etkileyen temel unsurlardır. Bu etmenler şunlardır: 1. Teori: Ampirik araştırmalarla desteklenen, tutarlı ve mantıklı düşünceler ve kavramlar bütünüdür. 2. Araştırma Probleminin Seçilmesi: Araştırmanın konusunu belirleyen ve formüle eden aşamadır. 3. Hipotezlerin Oluşturulması: Araştırma sorularına önceden yanıt veren, problemle ilişkili önermelerdir. 4. Veri Toplama Yöntemleri: Araştırmanın değişkenlerini ölçmek için kullanılacak tekniklerin ve araçların belirlenmesi. 5. Veri Analizi: Toplanan verilerin nicel veya nitel karaktere göre farklı biçimlerde incelenmesi ve yorumlanması. 6. Araştırma Raporunun Yazılması: Elde edilen bulguların ve sonuçların rapor halinde sunulması.

Nitel araştırma durum çalışması, güncel bir olayı inceleyerek detaylı bir analizle nasıl ve niçin sorularıyla veriler toplamayı amaçlayan bir nitel araştırma desenidir. Temel özellikleri: - Doğal ortam: Olay, sınıf, mahalle, örgüt gibi doğal bir çevre içinde incelenir. - Bütüncül yorum: Çalışmaya konu olan ortam ve olayların tüm yönleriyle anlaşılması hedeflenir. - Veri toplama yöntemleri: Gözlem, mülakatlar, anketler ve doküman analizi gibi çeşitli yöntemler kullanılır. Kullanım alanları: Siyasal bilimler, toplumsal psikoloji, örgütsel çalışmalar ve şehir planlama gibi alanlarda yaygın olarak kullanılır.