AraştırmaMetodları

Fenomolojik araştırma yapmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Araştırma sorusunun belirlenmesi: Araştırmanın odak noktasını ve amaçlarını belirlemek için uygun bir araştırma sorusu oluşturulur. 2. Katılımcı seçimi: Deneyimleri zengin ve anlamlı olan, çeşitliliği ve temsiliyeti sağlayan katılımcılar seçilir. 3. Veri toplama: Genellikle yarı yapılandırılmış veya açık uçlu görüşmeler ve odak grupları gibi nitel veri toplama teknikleri kullanılır. 4. Veri analizi: Toplanan veriler, betimsel ve anlamsal analiz teknikleri ile incelenir, ortak temalar ve anlamlar belirlenir. 5. Anlam belirleme: Katılımcıların deneyimlerinin özü ve anlamı ortaya çıkarılır. 6. Sonuçların raporlanması: Bulgular yazılı veya sözlü olarak sunulur. Fenomolojik araştırmada, araştırmacının katılımcılarla empati kurması ve ön yargılardan uzak durması önemlidir.

Tezde ölçek kullanımı için etik kurul izni, ölçeğin kullanım şekline ve araştırmanın niteliğine bağlı olarak değişir. Genel olarak, anket, mülakat, odak grup çalışması gibi katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren araştırmalar için etik kurul izni gereklidir. Ayrıca, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince, başkalarına ait ölçeklerin kullanımı için sahiplerinden izin alınması ve bu durumun tezde belirtilmesi gerekmektedir.

Etnografi ve netnografi arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Kapsam ve Ortam: Etnografi, belirli bir kültürel grup veya olgu üzerine yapılan sistematik bir alan araştırmasıdır ve genellikle fiziksel ortamda gerçekleştirilir. 2. İletişim: Netnografi çalışmalarında, aktif olarak belirli komüniteler ve bireylerle karşılıklı iletişim kurmak bir gereklilik değildir, oysa etnografi için bu mümkündür. 3. Eşzamanlılık: Netnografi, eşzamanlı görüşmeler yapmak hususunda ayrışır, yani bulgular güncel olmalıdır. 4. Araştırma Sınırları: Dijital etnografi, fiziksel ortamda başlamış bir etnografi çalışmasının devamı niteliğinde olabilirken, netnografi sadece çevrimiçi platformlarda başlayıp biter.

Genişletilmiş özette olması gereken başlıklar şunlardır: 1. Özet ve anahtar kelimeler. 2. Giriş ve çalışmanın amacı. 3. Kavramsal / kuramsal çerçeve. 4. Yöntem. 5. Bulgular ve tartışma. 6. Sonuç ve öneriler.

Meta-analiz ve sistematik inceleme süreçleri, belirli adımları takip ederek gerçekleştirilir: 1. Araştırma Sorusunun Tanımlanması: Net ve spesifik bir araştırma sorusu belirlenir. 2. Literatür Taraması: PubMed, Google Scholar gibi kaynaklarda detaylı bir arama yapılır. 3. Dahil Etme ve Dışlama Kriterlerinin Belirlenmesi: Hangi çalışmaların analize dahil edileceği ve hangilerinin hariç tutulacağı belirlenir. 4. Veri Ekstraksiyonu: Seçilen çalışmalardan örneklem büyüklüğü, etki büyüklükleri gibi gerekli bilgiler çıkarılır. 5. İstatistiksel Analiz: Sabit etkiler veya rastgele etkiler modeli gibi uygun istatistiksel yöntemler kullanılarak veriler analiz edilir. 6. Heterojenlik Değerlendirmesi: Çalışmalar arasındaki farklılıkların derecesi değerlendirilir. 7. Sonuçların Yorumlanması: Genel etki büyüklüğü, yayın yanlılığı gibi bulgular yorumlanır ve raporlanır. Meta-analiz için kullanılabilecek bazı yazılımlar: RevMan, Comprehensive Meta-Analysis, R.

Doygunluk noktası iki farklı bağlamda hesaplanabilir: 1. Nitel Araştırmalarda: Doygunluk noktası, araştırmacıların ek veri toplamanın yeni içgörüler veya temalar üretmediği aşamaya ulaşmalarını ifade eder. 2. Beslenme ve Diyet: Doygunluk noktası, vücudun yeterince besin aldığını hissettiği andır.

Taro Yamane'nin "Temel Örnekleme Yöntemleri" kitabında ele alınan örnekleme yöntemleri şunlardır: 1. Olasılıklı Örnekleme: Popülasyonun her üyesinin eşit veya bilinen bir seçilme şansına sahip olduğu rastgele teknikleri içerir. Bu yöntemler arasında: - Basit Rastgele Örnekleme: Her bireyin örneğe dahil olma şansının eşit olduğu temel bir yöntem. - Sistematik Örnekleme: Evrenden düzenli aralıklarla katılımcı seçme yöntemi. - Tabakalı Örnekleme: Nüfusun belirli özelliklere göre alt gruplara bölünerek örneklem seçilmesi. - Küme Örneklemesi: Nüfusun kümelere bölünerek bu kümelerden rastgele örneklem seçilmesi. 2. Olasılıklı Olmayan Örnekleme: Katılımcıların seçiminin rastgele yöntemler yerine öznel yargıya dayandığı yöntemlerdir. Bu yöntemler arasında: - Kolayda Örnekleme: Katılımcıların kolay erişilebilirliklerine göre seçilmesi. - Kota Örneklemesi: Belirli özelliklerin örneklem içinde temsil edilmesini sağlama yöntemi. - Yargısal Örnekleme: Araştırmacının yargısına veya uzmanlığına dayalı olarak katılımcıların seçilmesi. - Kartopu Örneklemesi: Mevcut katılımcıların yönlendirmelerine dayanarak yeni katılımcıların eklenmesi.

Fenomen, hem nitel hem de nicel araştırmalarda kullanılan bir terimdir, ancak farklı bağlamlarda anlam taşır. Nicel araştırmalarda fenomen, somut ve algılanabilir olgular olarak tanımlanır. Nitel araştırmalarda ise fenomen, insanın bir olguya dair deneyimini tanımlamak için kullanılır.

Nitel araştırma ile ilgili çıkmış sorular şunlardır: 1. Psikoloji Alanında: Bireyler travmatik olayları nasıl yaşar ve bunlarla nasıl başa çıkar? 2. Sosyoloji Alanında: Bir öğrencinin yükseköğretime devam etme kararını etkileyen faktörler nelerdir? 3. Antropoloji Alanında: Kültürel normlar ve değerler, belirli bir topluluktaki toplumsal cinsiyet rollerini nasıl şekillendirir? 4. Eğitim Alanında: Proje tabanlı öğrenmenin sınıfta uygulanmasında öğretmenlerin karşılaştığı zorluklar nelerdir? 5. Sağlık Alanında: Kronik bir hastalık için uzun süreli tedavi gören hastaların deneyimleri ve bakış açıları nelerdir? Ayrıca, nitel araştırma soruları genellikle şu türlerde olabilir: - Tanımlayıcı Sorular: Bir olguyu veya konuyu ayrıntılı olarak tanımlamayı amaçlar. - Keşif Soruları: Yeni veya az araştırılmış alanları keşfetmek için kullanılır. - Deneyimsel Sorular: Bireylerin belirli bir olguya ilişkin deneyimlerini, bakış açılarını ve öznel anlamlarını anlamaya odaklanır.

Eylem araştırması türleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Teknik/Bilimsel/İşbirlikçi Eylem Araştırması: Önceden belirlenmiş bir kuramsal çerçeve içinde bir uygulamanın test edilmesi veya değerlendirilmesini amaçlar. 2. Uygulama/Karşılıklı İşbirliği/Tartışma Odaklı Eylem Araştırması: Araştırmacı ve uygulayıcı bir araya gelerek uygulamada ortaya çıkan sorun alanlarını ve müdahale yollarını saptar. 3. Özgürleştirici/Geliştirici/Eleştirel Eylem Araştırması: Uygulayıcıya yeni bilgiler, beceriler ve deneyimler kazandırmayı ve kendi uygulamalarına karşı eleştirel bir bakış açısı kazandırmayı hedefler. Ayrıca, eylem araştırmaları bireysel, grup veya okul çapında olarak da yapılabilir.

Alternatif hipotez ve çift yönlü hipotez arasındaki fark, hipotezin iddia ettiği yön ve kapsamdır. 1. Alternatif Hipotez: Araştırmacının kendi çalışmasından yola çıkarak geliştirdiği, genellikle doğru olduğunu düşündüğü önermelerdir. 2. Çift Yönlü Hipotez: Araştırma hipotezinde iddia edilen farkın hem pozitif hem de negatif yönleri içerme ihtimali kabul görüyorsa kullanılır.

Anketlerde "birim", anketin uygulandığı kişi veya grubu ifade eder. Bu, anketin hedef kitlesini oluşturan ve bilgi toplanan birimdir.

Ön test ve son test analizi şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Ön test uygulaması: Bireylere veya gruplara, tedaviye katılmadan önce bir ön test uygulanır ve puanları kaydedilir. 2. Tedavi veya müdahale: Bireylere, puanını değiştirecek bir tedavi veya müdahale uygulanır. 3. Son test uygulaması: Aynı grup bireylere, tedavi veya müdahaleden sonra bir son test uygulanır ve puanları tekrar kaydedilir. 4. Puanların karşılaştırılması: Ön test ve son test puanları arasındaki fark analiz edilir. Deneysel araştırmalarda bu analiz, kontrol grubu ile de yapılabilir; yani bir gruba müdahale edilirken diğer gruba standart bir prosedür uygulanır ve her iki grubun puanları karşılaştırılır.

Güvenirlik ve geçerlik, araştırma ve ölçüm araçlarının kalitesini belirleyen temel kavramlardır. Güvenirlik, bir araştırma veya ölçüm aracının tutarlılığını ve istikrarını ifade eder; yani aynı koşullar altında tekrarlandığında aynı sonuçları verme derecesidir. Güvenirliğin üç öğesi vardır: 1. Değişmezlik: Ölçümlerin zaman içinde ne kadar değişmeden kaldığını ifade eder. 2. İç güvenirlik: Ölçeği oluşturan değişkenlerin tutarlı olmasını ifade eder. 3. Gözlemciler arası tutarlılık: Farklı gözlemcilerin aynı durumu değerlendirirken ne kadar tutarlı sonuçlar verdiğini ölçer. Geçerlik ise bir aracın ölçmek istediği şeyi ne kadar doğru ve eksiksiz ölçtüğünü ifade eder. Geçerliğin türleri şunlardır: 1. İç geçerlik: Bağımsız değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisinin doğru bir şekilde ölçülmesini ifade eder. 2. Dış geçerlik: Araştırma bulgularının genel popülasyona veya diğer ortamlara genellenebilirliğini ifade eder. 3. Yüzeysel geçerlik: Ölçüm aracının yüzeyde bakıldığında ölçmek istediği kavramı ne kadar iyi temsil ettiğini ifade eder.

Anketlerde örneklem büyüklüğü belirlenirken aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır: 1. Popülasyon Büyüklüğü: Örneklem, araştırmanın yapılacağı popülasyonun tamamını temsil etmelidir. 2. Hata Payı: Örnekleme hatasının miktarını gösteren bir ifadedir ve genellikle %5 olarak kabul edilir. 3. Güven Seviyesi: Örneklemin, popülasyon ortalamasını %95 güven aralığında temsil ettiğinden emin olunmalıdır. 4. Z-puanı: Standart sapma yoluyla bir noktanın popülasyon büyüklüğünden ne kadar uzakta olduğunu belirler. 5. Standart Sapma: Gerçek veriler ile ortalama arasındaki aralığı gösterir. Örneklem büyüklüğünü hesaplamak için çeşitli matematiksel formüller ve özel yazılımlar kullanılabilir.

Duyusal değerlendirmede kullanılan ölçekler dört ana kategoriye ayrılır: 1. Sayısal Ölçekler: Farklı yoğunluk veya tercih seviyelerini temsil etmek için sayıları kullanır (örneğin, 9 puanlık hedonik ölçek, 5 puanlık puanlama ölçeği). 2. Sözel Ölçekler: Farklı yoğunluk veya tercih seviyelerini tanımlamak için kelimeler veya ifadeler kullanır (örneğin, 4 puanlık sözel kategori ölçeği, 7 puanlık semantik diferansiyel ölçek). 3. Grafik Ölçekler: Farklı yoğunluk veya tercih seviyelerini göstermek için semboller veya resimler kullanır (örneğin, gülen yüz ölçeği, yıldız derecelendirme ölçeği). 4. Kategori Ölçekleri: İki çeşittir: - Bipolar (İki Yönlü) Ölçek: İki farklı gıdanın birbiriyle ilişkili özelliğine ait tanımlamalar skalanın iki ucunda yer alır. - Unipolar (Tek Yönlü) Ölçek: Tek bir kalite özelliğinin yoğunluğunun derecelendirilmesi yapılır.

Ankette "birim" kısmına, anketin uygulandığı hedef kitle veya örneklem yazılır.

Yin'e göre bir araştırmanın geçerliliği şu yollarla sağlanabilir: 1. Yapı Geçerliği: Araştırmanın teorik çerçevesinin ve kavramlarının doğru bir şekilde tanımlanması ve ölçülmesi. 2. İç Geçerlik: Araştırma sürecinin ve veri toplama yöntemlerinin tutarlılığının sağlanması. 3. Dış Geçerlik: Bulguların benzer bağlamlarda genellenebilirliğinin değerlendirilmesi. 4. Güvenilirlik: Araştırma sonuçlarının tekrarlanabilir ve doğrulanabilir olması.

Nicel araştırma desenleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Tarama Araştırması: Katılımcıların görüşlerini veya özelliklerini belirlemeye yönelik araştırmalardır. 2. Korelasyonel Araştırma: İki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmalardır. 3. Nedensel Karşılaştırma Araştırması: Var olan bir durumun nedenlerini ve bu durumu etkileyen değişkenleri belirlemeye yönelik araştırmalardır. 4. Deneysel Araştırma: Değişkenlerin manipüle edilerek neden-sonuç ilişkisinin incelendiği araştırmalardır. 5. Tek Denekli Araştırma: Bir bireyin veya çok az sayıda bireyin derinlemesine incelendiği araştırmalardır. 6. Meta-Analiz: Daha önce yapılmış araştırmaların sonuçlarını birleştirerek genel bir sonuca varmayı amaçlayan araştırmalardır.

Fenomenolojik araştırmalarda katılımcı algılarını ölçmek amacıyla kullanılan soru kalıpları genellikle iki ana sorudan oluşur: 1. "Fenomen ile ilgili hangi deneyimleri yaşadınız?". Bu soru, katılımcıların fenomeni nasıl deneyimlediklerini anlamaya yöneliktir. 2. "Hangi ortam veya durumlar fenomenle ilgili yaşadığınız deneyimleri etkilemiştir?". Bu soru ise deneyimlerin bağlamını ve bu bağlamın algıları nasıl şekillendirdiğini araştırır. Ayrıca, araştırmada ele alınan probleme göre daha spesifik sorular da sorulabilir.