Anayasa

2010 yılında yapılan anayasa değişikliğiyle Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) kurulmuştur. Bu kurum, idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri inceler.

Sivil anayasa ve askeri anayasa arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Kuvvetler Ayrılığı: Sivil anayasalarda yasama, yürütme ve yargı erkleri birbirinden bağımsızdır. 2. Yargı Denetimi: Sivil anayasalarda yargı, askeri yargının aleyhine genişlemiştir ve askeri mahkemelerin kararları adli yargının denetimine tabidir. 3. Siyasi Partiler ve Temel Haklar: Sivil anayasalar, siyasi partilere güvenceli bir hukuki statü tanır ve temel hak ve hürriyetleri genişletir. 4. Hazırlanma Süreci: Sivil anayasalar, toplumun geniş kesimlerinin katılımıyla hazırlanırken, askeri anayasalar genellikle askeri darbeler sonrası, askeri otoritenin etkisiyle oluşturulur.

Fransa'da kürtaj hakkı anayasal güvence altına alınmıştır ve bu değişiklik 4 Mart 2024 tarihinde gerçekleşmiştir.

5 Şubat 1937'de Türkiye Cumhuriyeti'nin laiklik ilkesi, Anayasa'nın 2. maddesine "Türkiye Cumhuriyeti; Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve Devrimcidir" şeklinde eklenmiştir. Bu değişiklikten önce, 1928 yılında "Devletin dini İslam'dır" ibaresi Anayasa'dan kaldırılmıştı. Laiklik, din ve devlet işlerinin ayrılması, dinî inançların devlet yönetiminde rol oynamaması esasına dayanır.

Ahmet Necdet Sezer ve Recep Tayyip Erdoğan, 2002 yılında siyasi yasaklı olan Erdoğan'ın milletvekili olabilmesi konusunda ters düştüler. Sezer, Erdoğan'ın milletvekili olmasını sağlayacak anayasa değişikliğini veto etti, ancak daha sonra yapılan değişiklik ikinci kez önüne geldiğinde onayladı.

Dolmabahçe Mutabakatı'nın 10 maddesi şunlardır: 1. Demokratik siyaset tanımı ve içeriği. 2. Demokratik çözümün ulusal ve yerel boyutlarının tanımlanması. 3. Özgür vatandaşlığın yasal ve demokratik güvenceleri. 4. Demokratik siyasetin devlet ve toplumla ilişkisi ve bunun kurumsallaşmasına dönük başlıklar. 5. Çözüm sürecinin sosyoekonomik boyutları. 6. Çözüm sürecinde demokrasi-güvenlik ilişkisinin, kamu düzenini ve özgürlükleri koruyacak şekilde ele alınması. 7. Kadın, kültür ve ekolojik sorunların yasal çözümleri ve güvenceleri. 8. Kimlik kavramı, tanımı ve tanınmasına dönük çoğulcu demokratik anlayışın geliştirilmesi. 9. Demokratik cumhuriyet, ortak vatan ve milletin demokratik ölçütlerle tanımlanması. 10. Bütün bu demokratik hamle ve dönüşümleri içselleştirmeyi hedefleyen yeni bir anayasa.

Anayasa'nın 125. maddesi, "İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır" hükmünü içerir. Ayrıca, 13.8.1999 tarihli 4446 sayılı kanunla eklenen bir ek hükme göre, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinde, bunlardan doğan uyuşmazlıkların milli veya milletlerarası tahkim yoluyla çözülmesi öngörülebilir. Son olarak, Yüksek Askeri Şûranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır.

Türkiye'de güven oylaması, 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu sonrası başkanlık sisteminin getirilmesi ile birlikte kaldırılmıştır.

2017 yılında Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda yapılan değişiklikler şunlardır: Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma yetkisi: Cumhurbaşkanına yürütme yetkisine ilişkin konularda kararname çıkarma yetkisi verilmiştir. Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu'nun kaldırılması: Yürütme organı tek başlı hale getirilmiş, Başbakanlık makamı ve Bakanlar Kurulu lağvedilmiştir. Milletvekili seçilme yaşının düşürülmesi: Milletvekili seçilme yaşı 25'ten 18'e indirilmiştir. Meclis seçim süresinin değiştirilmesi: Meclis seçimleri için süre dört yıldan beş yıla çıkarılmış, milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin beş yılda bir aynı gün yapılması kararlaştırılmıştır. Cumhurbaşkanının yetkilerinin artırılması: Cumhurbaşkanına anayasa değişikliklerini halkoyuna sunma ve yürütmeyle ilgili konularda kararname çıkarma yetkisi verilmiştir. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nda değişiklik: Kurulun üye sayısı ve daire sayısı düşürülmüştür. Bu değişiklikler, 16 Nisan 2017'de yapılan halkoylamasında kabul edilmiştir.

Evet, Gürcistan'da anayasa değişiklikleri olmuştur. Gürcistan Anayasası, 24 Ağustos 1995 tarihinde kabul edilmiş ve daha sonra 1999 ile 2013 yılları arasında birçok kez değiştirilmiştir. Ayrıca, 2017 yılında anayasada yapılan bir değişiklik ile cumhurbaşkanının ilk kez 300 kişilik bir seçim kurulu tarafından seçilmesi kararı alınmıştır.

Anayasa Mahkemesine adil yargılanma hakkı ihlali iddiasıyla başvurulabilecek durumlar: Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklar. Suç isnatları. Başvuru şartları: Güncel ve kişisel bir hakkın doğrudan etkilenmiş olması. İhlalin, başvurucuya ait bir işlem, eylem veya ihmalle bağlantılı olması. Kamu tüzel kişilerinin başvuruda bulunamaması. Özel hukuk tüzel kişilerinin, yalnızca kendi tüzel kişiliklerine ait hakların ihlal edildiğini ileri sürebilmesi. Yabancıların, yalnızca herkese tanınmış haklar yönünden başvuruda bulunabilmesi. Başvuru süreci: Başvuru yolları tüketildikten sonra 30 gün içinde yapılmalıdır. Başvurular resmî dil olan Türkçe ile ve Anayasa Mahkemesi tarafından hazırlanmış bireysel başvuru formu kullanılarak yapılmalıdır. Başvuru kapsamı dışında kalan durumlar: Yasama işlemleri. Düzenleyici idari işlemler. Anayasa Mahkemesi kararlarıyla Anayasa’nın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler.

Hak ve özgürlüklerin sınırsız olması, bireylerin herhangi bir kısıtlama olmaksızın istedikleri her şeyi yapabilmeleri anlamına gelir. Ancak, bu durum başkalarının hak ve özgürlüklerinin başladığı yerde biter. Ayrıca, anayasa ve yasalar çerçevesinde, olağanüstü durumlarda (savaş, sıkıyönetim vb.) bazı haklar sınırlandırılabilir.

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, aşağıdaki konularda çıkarılamaz: 1. Temel haklar, kişi hakları ve ödevleri: Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan bu konular kararname ile düzenlenemez. 2. Münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konular: Anayasada bu şekilde belirtilen konularda kararname çıkarılması yasaktır. 3. Kanunda açıkça düzenlenen konular: Kanunda açıkça hüküm bulunan konularda da kararname çıkarılamaz. 4. Yasama dokunulmazlığı: Milletvekilleri, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar için yasama dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanılan konularda kararname düzenlenemez.

Anayasanın 58. maddesi, gençleri çeşitli şekillerde korur: Kötü alışkanlıklardan korunma: Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan korur. Cehaletten korunma: Gençleri cehaletten korumak için gerekli tedbirler alınır. Atatürk ilkeleri doğrultusunda yetişme: Gençler, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda yetiştirilir. Devletin bütünlüğünü koruyan bir eğitimle yetişme: Müspet ilmin ışığında, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü ortadan kaldırmayı amaç edinen görüşlere karşı tedbirler alınır.

Normlar hiyerarşisi, hukuk kurallarının geçerlilik ve üstünlük sırasına göre düzenlenmiş sistematik yapısını ifade eder. Normlar hiyerarşisinin temel basamakları: Anayasa. Kanunlar. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri. Tüzükler. Yönetmelikler. Genelgeler ve tebliğler.

Anayasa hukuku için Hukuk Öğretir tarafından sunulan bazı kaynaklar şunlardır: Anayasa Hukuku Video Eğitim Paketi. 2025 Anayasa - İdare Hukuku Öğretir Video Ders Notu. Ayrıca, afyonluoglu.org sitesinde Türk Anayasa Hukuku ders notları ve ilgili mevzuata erişim sağlanabilir.

AK Parti ve MHP, anayasa değişikliği için yeterli çoğunluğa sahip değildir. Anayasa değişikliği için Meclis üye tam sayısının en az üçte biri (184) tarafından yazılı teklif verilmesi ve en az beşte üç çoğunluk (330 oy) sağlanması gerekmektedir. AK Parti'nin 286, MHP'nin ise 48 sandalyesi bulunmaktadır. Bu iki partinin toplam sandalye sayısı, anayasa değişikliği için gerekli olan 330 oy sayısına ulaşamamaktadır. Anayasa değişikliğinin referandumsuz geçebilmesi için en az 400 milletvekilinin desteği gerekmektedir, ancak AK Parti ve MHP'nin sandalye sayısı bu sayıya da yetmemektedir.

9 Temmuz 1961 tarihinde 1961 Anayasası için evet ve hayır oylarının kullanıldığı halk oylaması yapılmıştır.

İngiltere'de kralın yetkileri mutlak değildir, çünkü ülke anayasal monarşi ile yönetilmektedir. Günümüzde kralın yetkileri büyük ölçüde törensel ve semboliktir. Mutlak yetkilere sahip olduğu alanlar ise şunlardır: başbakanı atama; parlamentoyu feshetme; yasaları onaylama; silahlı kuvvetlerin başkomutanı olma.

Cumhuriyet döneminde ilk anayasa, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından 20 Nisan 1924 tarihinde kabul edilen 1924 Anayasası'dır.