Anayasa

Soyut ve somut norm denetimi arasındaki temel fark, denetimin yapıldığı bağlam ve süreçtir. 1. Soyut Norm Denetimi: Bir yasanın veya düzenleyici işlemin uygulamaya konulmadan önce veya doğrudan bir sorun yaratmadan önce anayasaya uygun olup olmadığının denetlenmesidir. 2. Somut Norm Denetimi: Görülmekte olan bir davada, taraflara uygulanan kanun veya kanun hükmünde kararnamenin anayasaya aykırı olduğunun ileri sürülmesidir.

Anayasa'da güvence altına alınan dinlenme hakkı, 1982 tarihli T.C. Anayasası'nın "Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler" başlıklı üçüncü bölümünün "Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı" başlıklı 50. maddesinin 3. fıkrasında yer alır ve "Dinlenmek, çalışanların hakkıdır" hükmünü içerir. Bu hak, 4857 sayılı İş Kanunu'nun "ara dinlenmesi" başlıklı 68. maddesinde de somut olarak düzenlenmiştir. Ayrıca, Anayasa'nın 36. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının bir unsuru olan "hukuki dinlenilme hakkı" da dinlenme hakkı kapsamında değerlendirilebilir.

Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı, Anayasa'nın 19. maddesinde şu şekilde tanımlanmıştır: "Herkes, kişi hürriyeti ve güvenliğine sahiptir. Şekil ve şartları kanunda gösterilen hallerde: 1. Mahkemelerce verilmiş hürriyeti kısıtlayıcı cezaların ve güvenlik tedbirlerinin yerine getirilmesi; 2. Bir mahkeme kararının veya kanunda öngörülen bir yükümlülüğün gereği olarak ilgilinin yakalanması veya tutuklanması; 3. Bir küçüğün gözetim altında ıslahı veya yetkili merci önüne çıkarılması için verilen bir kararın yerine getirilmesi; 4. Toplum için tehlike teşkil eden bir akıl hastası, uyuşturucu madde veya alkol tutkunu, bir serseri veya hastalık yayabilecek bir kişinin bir müessesede tedavi, eğitim veya ıslahı için kanunda belirtilen esaslara uygun olarak alınan tedbirin yerine getirilmesi; 5. Usulüne aykırı şekilde ülkeye girmek isteyen veya giren, ya da hakkında sınır dışı etme yahut geri verme kararı verilen bir kişinin yakalanması veya tutuklanması; halleri dışında kimse hürriyetinden yoksun bırakılamaz".

Türkiye'de anayasal rejim sorunu, 12 Eylül 2010 referandumuna giden süreç ve sonrasında itibar kaybetmeye başlamıştır. Bu süreçte, "evet" propagandasının temel dayanağı, üçte ikisi değiştirilmiş olan 1982 Anayasası'na uyma gerekliliğinin olmamasıydı. Ayrıca, 2017 yılında gerçekleşen anayasa değişikliği ile kuvvetler ayrılığı ve parlamenter rejim ortadan kalkmış, siyasi iktidarın cumhurbaşkanının şahsında temerküz ettiği bir sistem kabul edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nda ise anayasal rejim sorunu, II. Abdülhamid döneminde Kanun-ı Esasî'nin ilanı ve ilk Osmanlı parlamentosunun açılmasıyla başlamıştır.

Yeter sayısı, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. İşte bazı örnekler: 1. Apartmanlarda Toplantı Yeter Sayısı: 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre, apartman kat malikleri kurulunun toplantı yapabilmesi için daire sayısının yarısından bir fazla kişinin toplantıya katılması gerekmektedir. 2. Anayasa Değişikliği Yeter Sayısı: Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) anayasa değişikliği için üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu (360 milletvekili) gerekmektedir. 3. Genel Kurul Toplantı Yeter Sayısı: Yapı kooperatifleri hariç, genel kurul toplantı yeter sayısı ana sözleşme ile belirlenmişse en az dörtte bir (ortakların en az dörtte biri) olmalıdır.

TCK'nın 311 ve 312 maddelerinin değiştirilme nedeni, bu maddelerin anayasal düzeni koruma amacını daha net ve kapsamlı bir şekilde ifade etmekti. - TCK Madde 311, cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Büyük Millet Meclisini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını engellemeye teşebbüs edenleri cezalandırmayı öngörüyordu. Yapılan değişikliklerle, bu suçun tanımı ve cezası daha açık hale getirildi. - TCK Madde 312, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını engellemeye teşebbüs edenleri kapsayan bir suç tanımı getirdi. Bu madde de benzer şekilde, anayasal düzenin temel organlarından olan hükümetin korunmasına yönelik daha etkili bir düzenleme yapmayı amaçladı.

1982 Anayasası ile getirilen bazı kurumlar şunlardır: Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği. Devlet Denetleme Kurulu. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Yükseköğretim Kurulu. Üniversite rektörleri. Ayrıca, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma yetkisi de 1982 Anayasası ile getirilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 167. maddesi, devletin piyasaların sağlıklı ve düzenli işleyişini sağlamak için gerekli tedbirleri alması ve tekelleşmeyi önlemesi ile dış ticaretin düzenlenmesi konularını kapsar. Madde metni: > Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemlerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasalarda fiili veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler. Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında ek mali yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Cumhurbaşkanına yetki verilebilir. Bu madde, 30 Kasım 2024 tarihinde Av. Can DOĞANEL tarafından güncellenmiştir.

Kadın-erkek eşitliği, Türkiye Anayasası'nın 10. maddesinde düzenlenmiştir.

Anayasa Mahkemesi'nin 69 sayılı kararıyla iptal edilen kanun maddesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararları verdiği bazı kanunlar ve kararnameler şunlardır: 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi.

Makul sürede yargılanma hakkını ihlal eden mahkeme kararları şu şekilde özetlenebilir: 1. Davanın 15 yıl sürmesi: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi'nin bir kararında, 15 yıl süren bir miras davasının "makul süre" sınırlarının çok ötesinde olduğu belirtilmiştir. 2. 7 yıl 6 ay 19 günlük yargılama: Anayasa Mahkemesi'nin bir kararında, iş kazası nedeniyle açılan tazminat davasında yargılamanın 7 yıl 6 ay 19 gün sürmesi makul olmayan bir gecikme olarak değerlendirilmiştir. 3. İki yıllık yargılama süresi: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), başvuruya konu davanın munzam zarara ilişkin olduğunu ve yerel mahkemenin kararı ile temyiz incelemesi arasındaki iki yıl bir aylık sürenin makul olmadığına karar vermiştir. Bu tür ihlallerde, mağdurların Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapma ve tazminat talep etme hakları bulunmaktadır.

Anayasa değişiklik teklifinin görüşülme süresi, Genel Kurulda iki defa görüşme ve her bir görüşme sonrasında maddelerin tek tek oylanması sürecini kapsar. İlk görüşme: Teklifin tümü görüşülür ve maddelere geçilip geçilmemesi oylanır. Maddelere geçilmesi kabul edildikten sonra her bir madde tek tek görüşülür ve oylanır. İkinci görüşme: Sadece maddeler üzerinde verilmiş değişiklik önergeleri görüşülür. Her bir madde tek tek oylanır ve teklifin tümü oylanır. Birinci görüşmenin bitiminden en az 48 saat geçmeden ikinci görüşmeye başlanamaz. Anayasa değişiklik teklifinin Genel Kurulda görüşülme süresi, bu aşamalar ve görüşmeler arasındaki bekleme süreleri göz önüne alındığında, en az birkaç hafta sürebilir.

Seçme ve seçilme hakkı, Türk anayasasında siyasi haklar ilkesine girer.

Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru, bölge idare mahkemesini bağlamaz. Anayasa Mahkemesi kararları, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar. Ancak, bölge idare mahkemeleri, kendi yetki alanlarına giren davalarda Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuru kararlarını dikkate alabilir, ancak bu kararlar bölge idare mahkemeleri için doğrudan bağlayıcı değildir. Özetle: - Anayasa Mahkemesi kararları: Genel bağlayıcılığa sahiptir ve tüm yargı organlarını bağlar. - Bölge idare mahkemeleri: Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuru kararlarını doğrudan bağlayıcı olarak değil, kendi yetki alanlarındaki davalarda dikkate alabilir.

Özgür Özel, anayasa değişikliği konusunda şu ifadeleri kullandı: " Uyacaksak anayasayı değiştirelim ". Mevcut anayasaya uyulmadığı sürece yeni anayasa değişikliğinin müzakeresinin olamayacağını söyledi. Anayasa'nın, toplumsal mutabakat metni olarak, dört yüzün çok üstünde bir ittifakla, mümkün olan en yüksek konsensüsle hazırlanması gerektiğini vurguladı.

Anayasa'nın 127. maddesi, mahalli idareler için geçerlidir. Mahalli idareler, il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuş, karar organları kanunda belirtilen ve seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir. Bu madde, mahalli idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkilerinin yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenmesini, seçimlerinin beş yılda bir yapılmasını ve merkezi idarenin mahalli idareler üzerinde idari vesayet yetkisine sahip olmasını kapsar.

EKYS (Eğitim Kurumlarının Yönetici Seçme Sınavı)'nda Anayasa ile ilgili 16 soru sorulmaktadır.

Anayasa Mahkemesi 2014/52, 2014 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından görülen bir dosya numarasını ifade eder. Bu dosya, "Demokratik Sol Parti 2013 yılı kesin hesabının incelenmesi" ile ilgilidir.

Türkiye'nin ilk anayasası Kanun-i Esasi'dir ve 1876 yılında ilan edilmiştir. Fazıl Sağlam ise 1961 Anayasası'nın hazırlık komisyonunda yer almış ve bu anayasanın kabul edilmesinden sonra Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilmiştir.

1921 Anayasası'nda tek bir meclis bulunmaktadır. Bu meclis, Büyük Millet Meclisi olarak adlandırılmıştır. Büyük Millet Meclisi, 23 Nisan 1920'de Ankara'da kurulmuş ve 20 Ocak 1921'de kabul edilen Teşkilat-ı Esasiye Kanunu ile anayasal bir statü kazanmıştır.