Anayasa

Anayasa'nın 35. maddesi, herkesin mülkiyet ve miras haklarına sahip olduğunu belirtir ve bu hakların ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabileceğini ifade eder. Anayasa'nın 36. maddesi ise herkesin, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip olduğunu belirtir. Bu maddeler, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Hakların Korunması ile İlgili Hükümler" başlıklı XIII. bölümünde yer almaktadır.

Maddi anayasa ve şekli anayasa kavramları, anayasaların farklı anlamlarda kullanımını ifade eder: 1. Maddi Anayasa: Devletin siyasi yapısı, iktidarın kullanılışı ve yetkileri ile ilgili kuralların bütününü ifade eder. 2. Şekli Anayasa: Normlar hiyerarşisinde en üst sırayı işgal eden, kanunlardan farklı ve daha zor bir usulle konulup değiştirilebilen hukuk kurallarının bütünüdür.

Anayasaya göre yürütme yetkisi, Türkiye'de Cumhurbaşkanı'na aittir. 1982 Anayasası'nın 8. maddesine göre, yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.

Anayasa ve ana yasa arasındaki fark, yazım şekli ve kullanım geleneğinden kaynaklanır. Anayasa, doğru yazım şeklidir ve devletin temel yapısını, yönetim biçimini ve vatandaşların hak ve özgürlüklerini düzenleyen temel yasa anlamına gelir. Ana yasa ise yanlış bir yazım şeklidir ve genellikle "ana yasa" olarak ayrı yazılması, "anayasa" kelimesinin eski kullanım şekillerinden biri olan "hukuk-ı esasiye" veya "esas teşkilat hukuku" terimlerine dayanır. Özetle, anayasa resmi ve doğru yazım şeklidir, ana yasa ise yanlış bir kullanımdır.

Adalete erişim hakkı, bireylerin hukuki sorunlarını bağımsız ve tarafsız bir mahkeme önünde adil bir şekilde çözme imkanına sahip olmalarını ifade eder. Türkiye'de bu hak, Anayasa'nın 36. maddesi ile güvence altına alınmıştır. İlgili madde şu şekildedir: > "Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle, yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma hakkına sahiptir". Ayrıca, mali güçlük çeken vatandaşlar için adli yardım sağlanmakta ve yargılama masrafları belirli şartlarda devlet tarafından karşılanabilmektedir.

Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girmesi için gereken süre, değişikliğin türüne ve yürürlüğe giriş şekline bağlı olarak değişir. Örneğin, birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihte yürürlüğe giren değişiklikler bulunmaktadır. Ayrıca, yayımlandığı tarihte yürürlüğe giren ve halkoyuna sunulması halinde tümüyle oylanan değişiklikler de mevcuttur. Genel olarak, Anayasa değişikliklerinin yürürlüğe girmesi için belirli bir süre geçmesi gerekmemektedir; değişiklikler, ilgili mevzuatta belirtilen koşulların sağlanmasıyla derhal yürürlüğe girebilir.

Anayasa'nın 20. maddesi, özel hayatın gizliliğini düzenler. Bu maddeye göre: Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak, usulüne göre verilmiş hâkim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; kimsenin üstü, özel kâğıtları ve eşyası aranamaz ve bunlara el konulamaz.

Yasama yorumu, vergi hukukunda kuralın yasa koyucu tarafından yorumlanması anlamına gelir. Bu yorum türünde, yasama organı, duraksama konusu olan bir yasa kuralının nasıl uygulanması gerektiğini belirtir.

Anayasa Mahkemesi'nin 2013/151-304 sayılı kararına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Anayasa Mahkemesi'nin 2013 yılına ait bazı kararları şu sitelerde mevcuttur: normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr; resmigazete.gov.tr. Ayrıca, anayasa.gen.tr sitesinde Anayasa Mahkemesi kararlarının listesine ulaşılabilir.

Hukukun Tanımı: Hukuk, bireylerin bir arada yaşadığı toplumlarda düzeni sağlamak, hakları korumak ve adaleti gerçekleştirmek amacıyla oluşturulan kurallar bütünüdür. Hukukun Kaynakları: Hukukun kaynakları, hukuk kurallarının nereden doğduğunu ve nasıl uygulandığını gösterir ve genel olarak şu başlıklarda toplanır: 1. Anayasa: Devletin temel hukuki düzenini ve yönetim sistemini belirleyen en üst normdur. 2. Kanunlar: Meclis tarafından çıkarılan ve anayasa çerçevesinde oluşturulan yazılı hukuk kurallarıdır. 3. Yönetmelikler ve Tüzükler: Kanunların uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla idare tarafından çıkarılan alt düzenleyici işlemlerdir. 4. İçtihatlar: Mahkemelerin vermiş olduğu kararlar, özellikle yüksek yargı organlarının içtihatları, hukukun kaynakları arasında yer alır. 5. Örf ve Adet Hukuku: Yazılı olmayan ancak toplum tarafından kabul edilen kurallar da hukukun bir kaynağı olarak kabul edilebilir. 6. Uluslararası Hukuk Kuralları: Devletler arasında imzalanan antlaşmalar ve uluslararası hukuk normları, hukukun önemli bir kaynağını oluşturur.

The 8th Clause ifadesi, ABD Anayasası'nın 8. Maddesi anlamına gelebilir. Bu madde, Kongre'nin yetkilerini düzenler ve aşağıdaki konuları kapsar: 1. Borçlanma: Kongre'nin kredi kullanarak borç para alabilmesi. 2. Ticaret Düzenleme: Kongre'nin yabancı ülkeler ve eyaletler arasındaki ticareti düzenleyebilmesi. 3. Para Basma: Kongre'nin para basması ve değerini belirlemesi. 4. Ceza Yasaları: Kongre'nin sahte para basma ve diğer suçlarla ilgili yasalar yapabilmesi. Ayrıca, 8. Değişiklik olarak da bilinen bir başka 8. Clause, ceza davalarında aşırı kefalet, aşırı para cezası ve acımasız cezaları yasaklayan bir anayasal hükümdür.

Kemal Gözler'in "Anayasa Hukukuna Giriş Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku" kitabının PDF'sini indirmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: academia.edu: Kitabın bir bölümü PDF formatında bu sitede mevcuttur. anayasa.gen.tr: Kitabın tanıtım amaçlı yapılmış bir seçkisi PDF olarak bu siteden indirilebilir. books.google.com.tr: Kitabın Google Kitaplar üzerinden PDF'sine ulaşılabilir. archive.org: Kitabın tamamı bu sitede mevcuttur. 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre, kitaptan alıntı yapılırken bilimsel yazma kurallarına uyulması ve kaynağın açıkça gösterilmesi gerekmektedir.

Anayasa Mahkemesi'ne göre iltisak ve irtibat kavramları şu şekilde tanımlanmıştır: İltisak. İrtibat. Bu kavramlar, ceza isnadı değildir ve doğrudan bir suça işaret etmez; bağlantıların bulunması yeterlidir. Anayasa Mahkemesi, istihbarat raporlarına dayanarak "irtibatlı ve iltisaklı" denilerek kamu ihalelerine katılımın yasaklanmasını öngören bir kanun maddesini, yargı kararı olmadan hak mahrumiyetine karar verilemeyeceği gerekçesiyle iptal etmiştir. Bu kavramların hukuki niteliği ve objektif anlamı, yargı içtihatlarıyla belirlenebilir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda 7 kısım ve 177 madde bulunmaktadır.

Aile şirketi anayasası hazırlamak için şu adımlar izlenebilir: 1. Hazırlık Süreci: Danışman Seçimi: Aile üyesi ortaklara eşit mesafede durabilen, objektif, deneyimli ve uygulamanın içinde olan bir danışman seçilmelidir. Görüşmeler: Aile üyeleri, profesyonel yöneticiler ve çalışanlarla görüşülerek kurum kültürü, iş akışı ve mevcut sorunlar belirlenir. 2. Metin Hazırlığı: İlkeler ve Hedefler: Ailenin değerleri, misyonu, hedefleri ve aile üyelerinin rolleri yazılır. Düzenlemeler: Yönetim, stratejik kararlar, mülkiyet, istihdam gibi konular detaylı şekilde ele alınır. 3. Onay ve Uygulama: Müzakere ve Revizyon: Anayasa metni aile üyeleri arasında müzakere edilir ve gerekli düzeltmeler yapılır. İmza ve Denetim: Son hâliyle imzalanır ve uygulamaya konur; hukuki uygunluk için bir hukukçu tarafından denetlenir. Aile şirketi anayasası, profesyonel bir ekip tarafından hazırlanmalıdır.

Anayasa Mahkemesi'nin kamulaştırma hak düşürücü süreye ilişkin kararı, 04.11.2003 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 10.04.2003 gün ve 2002/112 Esas, 2003/33 Karar sayılı kararına dayanmaktadır. Hak düşürücü sürenin başlangıcı ise, taşınmaz mala el koyma tarihidir. Bu karardan sonra, 20 yıllık süreye tabi olmadan dava açmak mümkün hale gelmiştir.

Anayasa Mahkemesi'nin makul süre ihlalini değerlendirirken göz önünde bulundurduğu bazı kriterler şunlardır: Davanın karmaşıklığı. Yargılamanın kaç dereceli olduğu. Tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu. Başvurucunun davanın hızla sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği. Ayrıca, yargı makamları yanında, dava süreciyle ilgili kamu gücü kullanan tüm devlet organlarına atfedilebilir yapısal sorunlar ve organizasyon eksikliğinden kaynaklanan bir gecikme olup olmadığı da değerlendirilir. Anayasa Mahkemesi, devam etmekte olan bir yargılamada, makul sürede yargılama yapma yükümlülüğünün yerine getirilmediği iddiası ile bireysel başvuruda bulunulabilmesini, başvuru yollarının tüketilmesi kuralının istisnalarından biri olarak kabul etmektedir. Makul süre incelemesinde, etkili bir başvuru yolunun bulunmaması, Anayasa'nın 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkının ihlali olarak değerlendirilebilir.

1936 Anayasası ile amaçlanan bazı temel unsurlar şunlardır: Genel oy hakkının tanınması. Sosyal hakların güvence altına alınması. Sosyalist ekonominin güçlendirilmesi. Devlet organlarının doğrudan seçilmesi. Demokratik prosedürlerin sağlanması. Ayrıca, 1936 Anayasası ile Sovyetler Birliği'nde sosyalizmin kesinlikle kurulduğu ve hakim sınıfların bertaraf edildiği vurgulanmıştır.

Alman Anayasası'nın giriş cümlesi şu şekildedir: > "İnsanın onuru ve haysiyeti dokunulmazdır. Tüm devlet erki ona saygı göstermek ve onu korumakla yükümlüdür". Bu cümle, Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası'nın 1. maddesini oluşturmaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti'nde dört anayasa yapılmıştır: 1921, 1924, 1961 ve 1982 anayasaları.