Haz ilkesi (pleasure principle), Sigmund Freud'a göre zihnin temel amacının gerilimi azaltmak ve haz almak olduğunu açıklayan kuramsal yapıların başında gelir 2. Bu ilke, gerçeklikten bağımsız bir şekilde işler ve bebeklikte tam olarak gözlemlenebilir 2.

Gerçeklik ilkesi (reality principle) ise haz ilkesinin kontrol altına alınması, ertelenmesi ya da toplumsal kabul görecek biçimlere dönüştürülmesi sürecini yönetir 12. Çocuk büyüdükçe, dış dünyanın doyumu anında sağlamadığına tanıklık eder ve zihin, içsel talepler ile dışsal sınırlılıklar arasında bir uzlaştırma yapmak zorunda kalır 2.

Freud'a göre ego, id'in dürtüsel taleplerini gerçeklik koşullarına göre düzenler 2. Bu düzenleme yalnızca yasak koymak anlamına gelmez; aynı zamanda doyumu erteleyerek, simgesel yoldan gerçekleşmesini sağlayarak arzunun sürdürülebilir hâle gelmesini mümkün kılar 2.