ÜremeSağlığı

Kadın doğum doktoru (jinekolog), kadınların üreme sağlığı ve doğum süreçleriyle ilgili birçok konuya bakar. Jinekologların baktığı bazı konular şunlardır: Adet düzensizlikleri. Vajinal enfeksiyonlar. Rahim miyomları ve yumurtalık kistleri. Polikistik over sendromu (PCOS). Endometriozis (çikolata kisti hastalığı). Rahim ağzı hastalıkları. Menopoz dönemi şikayetleri. İnfertilite (kısırlık). Cinsel yolla bulaşan hastalıklar. Jinekolojik kanserler. Ayrıca, gebelik takibi, doğum kontrolü, jinekolojik muayeneler ve koruyucu sağlık hizmetleri de jinekologların ilgilendiği konular arasındadır.

Jinekoloji ve kadın doğum (kadın hastalıkları ve doğum) aynı anlama gelir. Jinekoloji, kadınların üreme organlarının sağlığını inceleyen ve tedavi eden bir tıp dalıdır. Türkiye'de jinekologlar hem kadın hastalıkları hem de gebelik takibi ve doğum süreçleriyle ilgilenir.

Evet, yapay döllenme mümkündür, ancak Türkiye'de yalnızca evli çiftlerin yapay döllenme yöntemiyle çocuk sahibi olmasına izin verilmektedir. Yapay döllenme çeşitleri: Homolog döllenme: Evlilik birliği içindeki karı ve kocanın üreme hücreleri kullanılarak gerçekleştirilir. Heterolog döllenme: Evli olmayan çiftlerin veya evlilik dışı ilişkilerin üreme hücrelerinin kullanılmasıyla yapılır ve Türk hukukunda yasaktır. Yapay döllenme, tıbbi gözetim altında ve belirli yönetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır.

Jinekoloğa gitmek için en uygun yaş, genellikle 13-15 yaşları arasındadır. Jinekoloğa gidilmesi gereken diğer yaşlar: Cinsel aktiflik dönemi: Cinsel hayata başlandığında vakit kaybetmeden bir kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır. 40 yaş ve üzeri: Meme kanseri taramaları için bu yaş grubundan itibaren jinekoloğa gidilmelidir. Menopoz dönemi: Menopoza yaklaştıkça ve sonrasında kemik yoğunluğu taramaları ve kardiyovasküler muayeneler için jinekoloğa başvurulmalıdır. Düzenli jinekolojik muayeneler, her yaşta kadın için önemlidir ve yılda en az bir kez yapılması önerilir.

Ovitrelle, kadınlarda üreme problemlerinin tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Başlıca kullanım alanları: Tüp bebek (in vitro fertilizasyon) gibi yardımla üreme teknikleri. Anovulasyon (yumurta üretmeme) veya oligoovulasyon (çok az yumurta üretme). Ovitrelle, doktor gözetiminde kullanılmalıdır.

Sperm renginin sarı olmasının bazı nedenleri: Meniye idrar karışması. Sarılık. Enfeksiyonlar. Beslenme alışkanlıkları. Seyrek boşalma. Açık sarı renk genellikle endişe yaratmasa da, koyu sarı meni durumunda bir doktora başvurulması önerilir.

Aile planlamasına herkes başvurabilir, ancak özellikle şu gruplar için önemlidir: Evlenecek çiftler. Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler. Riskli gebelikler. Korunma yöntemi kullanmak isteyen bireyler. Aile planlaması yöntemleri için sağlık ocakları, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezleri, devlet hastaneleri ve özel sağlık kuruluşlarının aile planlaması polikliniklerine başvurulabilir.

Kadın doğum doktorları (jinekologlar), çeşitli ameliyatları gerçekleştirebilir. Bu ameliyatlar arasında en sık yapılanlar şunlardır: Laparoskopik ameliyatlar. Robotik cerrahi. Histeroskopi. Tüp ligasyonu (tüplerin bağlanması). Vulvektomi ve rekonstrüktif cerrahi. Ameliyat türü, hastanın durumuna ve hastalığın şiddetine göre belirlenir.

Semen testi (spermiogram), erkeklerde sperm kalitesini ve miktarını değerlendiren bir testtir. Semen testinin işe yaradığı durumlar: Doğurganlık sorunlarının tespiti. Kısırlık nedenlerinin belirlenmesi. Vazektomi sonrası kontrol. Sağlık sorunlarının takibi.

Serono ilaç, genellikle kısırlık tedavisi ve hormon bozuklukları gibi sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılır. Bazı kullanım alanları: Fertilite tedavisi: Yumurtlama problemi olan ve gebe kalmak isteyen hastalarda yumurtlamayı desteklemek için kullanılır. Kanserler: Kanser tedavisi ve araştırmaları alanında faaliyet gösterir. Multipl skleroz (MS): MS tedavisi ve araştırmaları yapar. Serono ilaçları kullanmadan önce bir doktora danışılması önerilir.

Çatlatma iğnesi sonrası hamile kalmak için yapılması gerekenler: Cinsel ilişki: Çatlatma iğnesi yapıldıktan 24-36 saat sonra cinsel ilişkiye girilmesi önerilir. Stres ve kaygı yönetimi: Stres ve kaygı, adet döngüsünü etkileyebileceğinden, rahat bir atmosferde ilişkiye girilmesi önerilir. Sağlıklı yaşam tarzı: Ağır kaldırmaktan ve çok yorulmaktan kaçınılmalı, folik asit gibi doktorun önerdiği vitaminler kullanılmalıdır. Çatlatma iğnesi sonrası gebelik durumu hakkında en doğru bilgiyi almak için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Arap ülkelerinde hamilelik süresi, genel olarak 9 ay (38-42 hafta) sürer. Ancak, bazı ülkelerde bu süre 42 haftaya kadar uzayabilirken, bazı ülkelerde 37 hafta olarak kabul edilebilir.

Yapay zekalı tüp bebek tedavisinin kaç denemede tutacağına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, yapay zeka destekli tüp bebek tedavisinde ilk denemede gebelik elde etme oranı, geleneksel yöntemlere göre daha yüksektir. Genel olarak, genç çiftlerde ve yumurta rezervi iyi olan kadınlarda ilk tüp bebek denemesinde başarı oranı %50'ye kadar çıkabilirken, ileri yaşlarda bu oran %20-30 seviyelerine düşebilir. Tüp bebek tedavisinin başarısı, çiftin yaşı, yumurta ve sperm kalitesi gibi faktörlere bağlı olarak değişir. En doğru bilgi için bir uzmana danışılması önerilir.

Kadında yumurtalıklar olmazsa gebelik yeteneği ortadan kalkar. Yumurtalıklarda gerçekleşen yumurtlama işlemi sonunda sağlıklı yumurta ve yeterli rezerv bulunmaması nedeniyle doğal yolla gebelik elde edebilmek mümkün değildir. Ancak, yumurta rezervi tükenmiş olan kadınlar için tüp bebek tedavisi ve yumurtalık dokusu dondurma gibi yardımcı üreme teknolojileri hamilelik şansını artırabilir.

GnRHa (gonadotropin-releasing hormone agonist) çeşitli nedenlerle kullanılır: Hormonla ilgili durumların tedavisi. Kısırlık tedavisi. Büyüme desteği.

50 yaşından sonra hamile kalmak mümkündür, ancak bu durum nadirdir ve çeşitli riskler taşır. Riskler arasında: Düşük oranı artışı; Yüksek riskli gebelikler; Doğumsal kusurlu bebek oranı artışı; Hormonal zorluklar. Olumlu örnekler de mevcuttur; örneğin, ABD'de 50 yaşın üzerindeki kadınlar, genç kadınlardan alınan yumurtaların döllenmesiyle sağlıklı bebekler dünyaya getirebilmiştir. Genel olarak, 35 yaşından sonra doğurganlık azalmaya başladığı için, 50 yaşında hamile kalmak için yumurta nakli gibi yardımcı üreme teknikleri gerekebilir.

Evlat edinilmiş çocuk, tüp bebek tedavisi alabilir. Tüp bebek tedavisinden yararlanabilmek için gerekli şartlar şunlardır: Kadın sigortalının 23 yaşından büyük, 40 yaşından küçük olması. En az beş yıldır genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi olup, 900 gün genel sağlık sigortası prim gün sayısının olması. Mevcut evlilikten çocuk sahibi olunmaması. Son üç yıl içinde diğer tedavi yöntemlerinden sonuç alınamamış olduğunun raporla belgelenmesi. Bu şartları sağlayan çiftler, heyet raporu alarak SGK'nın tüp bebek tedavisinden yararlanabilirler.

28 günde bir adet gören bir kadının, hamile kalmak için adet bitiminden itibaren 10 günlük dönemde, her gün veya günaşırı cinsel ilişkide bulunması önerilir. Bu zaman diliminden sonraki günlerde cinsel birliktelik için özel bir zamanlama yoktur. Ancak, yumurtlama tarihinin değişebileceği ve adetlerde 2-3 günlük sapmalar olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Hamile kalmak için en uygun zamanı belirlemek amacıyla bir uzmana danışılması önerilir.

Döl (meni) rengi, çeşitli nedenlerle zaman içinde değişebilir. Bu değişiklikler genellikle şu durumlarda gözlemlenir: Beslenme: Sebzeler, meyveler ve yeşil yapraklı sebzelerin fazla tüketilmesi meni rengini daha berrak hale getirebilirken, fast food ve işlenmiş gıdaların fazla tüketilmesi meni rengini koyulaştırabilir. Hidrasyon: Yeterli su içilmediğinde meni daha yoğun ve sarımtırak bir renk alabilir, ancak bol su içmek meni rengini berraklaştırabilir. Hastalıklar: İdrar yolu enfeksiyonları, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, karaciğer bozuklukları, sarılık ve kan sulandırıcı kullanımı meni renginde değişikliklere yol açabilir. Uzun süre boşalmama: Uzun süre boşalmayan erkeklerde meni koyu sarı renk olabilir. Meni renginde değişiklik fark edildiğinde bir doktora başvurulması önerilir.

Her gün cinsel ilişkiye girmek, sperm kalitesini doğrudan düşürmez. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sperm sayı ve hareketinin en iyi olduğu cinsel perhiz süresi 2-7 gün, Avrupa İnsan Üreme ve Embriyoloji Derneği’ne göre ise 3-4 gündür. Sperm kalitesini etkileyen diğer faktörler arasında sağlıksız yaşam tarzı, stres, yetersiz beslenme, aşırı alkol tüketimi, sigara içmek ve bazı ilaçlar sayılabilir.