Türküler

Yemen Türküsü'nün sözleri geleneksel olup, belirli bir yazara atfedilmemiştir. Türkü ilk olarak 1944 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı için derlemeler toplayan Muzaffer Sarısözen, Halil Bedii Yönetken ve Rıza Yetişen'den oluşan ekip tarafından Duriye Keskin isimli mahalli sanatçının parçasından derlenmiştir.

Tülay Maciran'ın söylediği bazı türküler: "Gül Yüzlü Sultanım"; "Gel Hele"; "Senden Oldu"; "Dağlarında Kar Ben Olsaydım"; "Gule Dersimdir"; "Ya Benim Olursun"; "Yıllarımı Ver"; "Senden Vazgeçmem"; "Melek Yüzlüm"; "Saçımın Akına Bakma". Ayrıca, "Daha Beni Aramasın", "Haberin Var Mı", "Yoruldum Artık" gibi single çalışmaları da bulunmaktadır.

Neşet Ertaş'ın "Yazımı Kışa Çevirdin (Leylam)" türküsünün hikayesi şöyledir: Cebeci'deki Ahu Gazinosu'nda çalıp söyleyen Neşet Ertaş, gazinoda Leyla adlı bir kadınla tanışır ve aşık olur. Babası Muharrem Ertaş, Ankara'ya oğlu Neşet'in yanına geldiğinde Leyla ile tanışır. Neşet Ertaş, 1960 yılında Leyla ile evlenir ve üç çocukları olur. Efkara boğulan Neşet Ertaş, "Cahildim Dünyanın Rengine Kandım", "Neredesin Sen" ve "Yazımı Kışa Çevirdin" olmak üzere üç beste yapar. Cahildim Dünyanın Rengine Kandım: Babasına. Neredesin Sen: Leyla'ya. Yazımı Kışa Çevirdin: Leyla'ya.

"Üsküdar'a Gider İken" türküsünün hikayesi şu şekilde özetlenebilir: Kırım Harbi: Türkü, Kırım Harbi sırasında, 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır. İskoç Marşı: Bir İskoç besteci, alay konusu olan İskoç askerleri için bir marş bestelemiştir. İstanbul Külhanisi: Bir İstanbul külhanisi, bu marşı kullanarak genç katiplerle alay eden bir türkü yazmıştır. Pantolon ve İç Donu: İkinci Mahmut döneminde askerlere Avrupa tarzı kıyafetler giydirilmiş, sivil memurlar ise serbest bırakılmıştır. Abdülmecid döneminde bu zorunluluk sivil memurlara da genişletilmiş, bu durum halk arasında "gavur taklidi" olarak eleştirilmiştir. Donsuz Askerler: İskoç askerlerinin kısa etekleri nedeniyle "donsuz asker" lakabını almaları, türkünün bu olayla ilişkilendirilmesine yol açmıştır. Türkü, farklı dillerde ve versiyonlarda da bilinmektedir.

En çok sevilen türkülerden bazıları ve hikayeleri: Zahidem: Kırşehir’de öksüz bir çocuğun yazdığı şiirden etkilenerek Neşet Ertaş tarafından bestelenmiştir. Sunam: Fahri Bey ile Suna Hanım’ın aşkı, bir yanlış anlama sonucu Sunam şiirine dönüşür. Suzan Suzi: Osmanlı zamanında Diyarbakır’a taşınan bir Süryani ailenin kızı olan Suzan’ın, Adil ile kaçıp ardından intihar etmesi. Merdo: Kimsesiz ve fakir Merdo’nun sevdiği kızı başka birine vermeleri. İki Keklik: Oğlu askerde olan Şöhret Hanım’ın, oğlunun şehit olduğunu öğrenince yaktığı ağıt. Kara Tren: Birinci Dünya Savaşı’nda sevdiklerini bekleyen insanların hasretini anlatır. Hekimoğlu: Hekimoğlu İbrahim’in, Sefer Ağa’nın kızına aşık olması ve bu aşkın yasak bir ilişkiye dönüşmesi. Yüksek Yüksek Tepelere Ev Kurmasınlar: Uzak bir köye gelin giden Zeynep’in ailesine olan özlemi. Sarı Gelin: Erzurumlu bir gencin, Hristiyan olan Kıpçak Beyi’nin sarı saçlı kızına olan aşkı. Mihriban: Abdurrahim Karakoç’un yaşadığı derin aşkı, sevdiği kişinin adını gizleyerek anlatması.

En çok dinlenen eski türküler arasında şunlar bulunmaktadır: "Uzun İnce Bir Yoldayım" - Aşık Veysel. "Mihriban" - Musa Eroğlu. "Hekimoğlu" - Resul Dindar. "Sarı Gelin" - Yavuz Bingöl. "Gesi Bağları" - Neşet Ertaş. "Yemen Türküsü" - Anonim. "Allı Turnam" - Hacı Taşan. "Çökertme" - Şahin Gültekin ve Tolga Çandar. "Yiğidim Aslanım" - Selda Bağcan. "Dönmem Yar" - Ahmet Kaya. Bu türküler, Türk halk müziğinin unutulmaz eserleri arasında yer alır ve hala geniş bir dinleyici kitlesine sahiptir.

"Ceviz Oynamaya mı Geldin" türküsü ve aynı adlı hikaye, Kayseri'nin Bünyan ilçesine aittir.

"Veda Türküsü" adlı eserin hikayesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, "Veda Busesi" adlı şarkının hikayesi hakkında bilgi mevcuttur. "Veda Busesi", Orhan Seyfi Orhon'un kanser hastası kızının ölümünden sonra yazdığı bir şiirdir. Şarkının hikayesi: Baba, hasta kızının yanında bütün gün kalmak ister. Kızı ateşler içinde ve perişan haldedir. Baba, kızını öpmek ister ancak öpemez, çünkü öpmek çok kısa bir an sürer. Bunun yerine kızının kokusunu içine çeker. Kız, babasından öldükten sonra ağlamamasını ister. Baba, kızına verdiği sözü tutamaz ve hıçkırıklarla ağlar.

En iyi türkü listesi kişisel tercihlere göre değişebilir. Ancak, bazı sevilen türküler ve yorumcular şunlardır: Zahit Bizi Tan Eyleme. Nem Kaldı. İşte Gidiyorum Çeşmi Siyahım. Gesi Bağları. Bir Ay Doğar. Allı Turnam. Ayrıca, 2024 yılında en sevilen sanatçılardan seçilen türkülerin yer aldığı bir liste de mevcuttur. Türkü listeleri için onedio.com ve hurriyet.com.tr gibi kaynaklar da incelenebilir.

"Çayır Çimen Geze Geze" türküsü, Isparta yöresine aittir. Türkü, Muzaffer Sarısözen tarafından derlenmiştir.

"Susadım Su İsterim" türküsü, Muğla/Ula yöresine aittir. Türkü, Ali Rıza Zorlu tarafından derlenmiş ve Muzaffer Sarısözen tarafından notaya alınmıştır.

Yemen türkülerinde Huş'un geçmesinin nedeni, Osmanlı döneminde Yemen'de yaşanan bir olayla ilişkilidir. Yemen Türküsü, Yemen'de çatışmada ölen Osmanlı askerleri için yakılmış bir ağıttır. Ancak, zamanla "Huş" yerine "Muş" ifadesinin türküde geçtiği de iddia edilmiştir. Tartışma konusu olan bu ifadenin kesin kökeni hakkında farklı görüşler bulunmaktadır.

Köylü gelin hikayeleri genellikle anonim ve halk arasında şekillenmiş efsaneler olarak kabul edilir, bu nedenle tamamen gerçek oldukları söylenemez. Örneğin, "Sarı Gelin" türküsünün hikayesi, farklı kültürlerde ve coğrafyalarda anlatılan, aşk, hüzün ve ayrılık temalarını işleyen bir efsanedir.

Rumeli türkülerinden bazıları şunlardır: "Bir Fırtına Tuttu Bizi"; "Çalın Davulları"; "Drama Köprüsü"; "Bülbülüm Altın Kafeste"; "Göçmen Kızı"; "Arda Boyları"; "Aman Bre Deryalar"; "Estergon Kalesi"; "Buna Er Meydanı Derler"; "Mert Dayanır Nağmert Kaçar". Ayrıca, "tr.wikisource.org" sitesinde "Kategori:Rumeli türküleri" başlığı altında daha fazla Rumeli türküsüne ulaşılabilir.

"Elif Dedim" türküsü, Kütahya yöresine aittir.

"Seher Yeli" türküsünün hikayesi ve kime ait olduğu hakkında farklı bilgiler bulunmaktadır. Bir bilgiye göre, "Seher Yeli" türküsü, Kahramanmaraşlı ozan Kul Ahmet'e aittir. Başka bir bilgiye göre, "Seher Yeli" türküsünün kaynak kişisi Âşık Kul Ahmet, derleyeni ise Ârif Sağ'dır. Ayrıca, "Seher Yeli" türküsünün, elden ayaktan düşen bir aşığın, sevdiğinden ayrı olmanın üzüntüsünü ve özlemini seher yeli aracılığıyla sevgiliye duyurma çabası olduğu belirtilmektedir. Son olarak, "Seher Yeli" türküsünün, ayrılık acısını anlatan ve yanık güzelleme olarak söylenen bir Türkmen bozlağı olduğu ifade edilmektedir. Türkülerin hikayesi ve aitliği konusunda kesin bir bilgi vermek zor olabilir.

Sivas'ın en güzel türküsü olarak değerlendirilebilecek bir eser hakkında kesin bir görüş yoktur. Ancak, Sivas ile özdeşleşmiş ve en bilinen türküler arasında şunlar sayılabilir: "Sivas Ellerinde Sazım Çalınır". "Sivas'ın Yollarına". "Şu Sivas'ın Kızları". "Sivas Sivas Olalı Böyle Sevda Görmedi". Sivas türküleri, sevgi, hüzün, ayrılık, özlem ve memleket sevgisini barındıran ezgilerle zengin bir kültürel miras sunar.

Yörük türkülerinin haritası, Haritatr ve Haritamap gibi harita sitelerinde bulunabilir. Haritatr: Yörükler haritası, Sakarya'nın Söğütlü ilçesinde yer almaktadır. Haritamap: Yörükler haritası, Bursa'nın İznik ilçesinde de mevcuttur.

Bahçe Duvarından Aştım türküsünün hikayesi, Neşet Ertaş'ın Leyla'ya olan aşkı ve babasıyla yaşadığı çatışmaya dayanır. Neşet Ertaş, Leyla'ya gönül verir ancak babası, Leyla'nın aslının bozuk olduğunu söyleyerek bu ilişkiye karşı çıkar. Neşet ve Leyla, babasının isteksizliğine rağmen evlenirler ancak kısa bir süre sonra ayrılırlar.

Aşık sazı ile çalınabilecek bazı türküler: "Akşam Olur Karanlığa Kalırsın"; "Al Yazmalım"; "Karadır Kaşların Ferman Yazdırır"; "Ordunun Dereleri"; "Konyalım Yürü"; "Çanakkale İçinde"; "Erik Dalı Gevrektir"; "Nem Kaldı"; "Odam Kireç Tutmuyor"; "Hekimoğlu". Ayrıca, "Gesi Bağları", "Değmen Benim Gamlı Yaslı Gönlüme" ve "Geçti Dost Kervanı" gibi türküler de saz ile çalınabilir. Saz ile çalınabilecek türkü notalarına yonkamuzikmarket.com ve notanehri.com sitelerinden ulaşılabilir.