Türküler

En hüzünlü türkü hikayelerinden biri, "Fidayda" türküsünün hikayesidir. Hikayeye göre, genç bir delikanlı sevdiği kıza kavuşamadan askere gider. Diğer hüzünlü türkü hikayeleri arasında "Hastane Önünde İncir Ağacı" ve "Hekimoğlu" türküleri de yer alır.

Misket (Güvercin Uçuverdi) türküsünün hikayesi, Ankara'nın sevilen efelerinden Osman Efe ile Huriye'nin aşkına dayanır. Hikaye şu şekilde gelişir: - Huriye, Osman Efe'yi görebilmek için evlerinin önündeki misket ağacına çıkar. - Osman Efe, Huriye'yi sevmekte ve ona "Misket" diye seslenmektedir. - Yörenin ağalarından Kır Ağa da Huriye'ye aşık olur ve onu istetir. - Huriye'nin babası, zengin olduğu için bu teklifi kabul eder. - Durumu öğrenen Osman Efe, Kır Ağa'ya meydan okur ve ikisi arasında bir kavga çıkar. - Kavgada Osman Efe, Kır Ağa'yı zorlar ama Kır Ağa, onun yiğitliğinden etkilenir ve "Misket senin olsun" diyerek geri çekilir. - Bu sırada elma ağacının üstünde olan Huriye, kalabalığın yaklaştığını görür ama Osman Efe'yi göremeyince yanlış anlar ve ağaçtan düşerek ölür. Huriye'nin ölümü üzerine Osman Efe, bu acıyı anlatan bir türkü yakar.

Urfa türkülerinin yanık olmasının nedeni, türkülerin duygulu ve içli bir söyleyişe sahip olmasıdır.

Hikayesi olan bazı türküler şunlardır: 1. Hekimoğlu: Fatsa'da yaşayan Hekimoğlu İbrahim'in, Gürcü Sefer Ağa'nın kızına aşık olması ve bu aşkın trajik bir şekilde sona ermesi üzerine yazılmıştır. 2. Kara Tren Gecikir: Birinci Dünya Savaşı yıllarında, savaşa giden sevdiklerini bekleyen insanların duygularını anlatır. 3. Çanakkale Türküsü: Çanakkale Savaşı'nda yaşanan kayıpları ve kahramanlıkları konu alır, Kastamonu yöresine aittir. 4. Sarı Gelin: Erzurumlu bir gencin, Hristiyan olan Kıpçak Beyi'nin sarı saçlı kızına aşık olması ve onun için yazdığı türküdür. 5. Yüksek Yüksek Tepelere Ev Kurmasınlar: Uzak bir köye gelin giden Zeynep'in ailesine duyduğu özlemi ve hasreti anlatır.

En iyi dertli türküler arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. "Karadır Kaşların" - Birbirlerini seven iki aşığın kavuşamaması üzerine yazılmıştır. 2. "Dersini Almış da Ediyor Ezber" - Yörük bir çobanın sevdiği kıza olan aşkını anlattığı türküdür. 3. "Zahidem" - Ağasının kızı Zahide'ye aşık olan Arap Mustafa'nın hikayesini anlatır. 4. "Hey On Beşli" - Çanakkale'ye giden ve haber alınamayan bir gencin sevgilisine olan özlemini dile getirir. 5. "Mihriban" - Abdurrahim Karakoç'un ölümsüz aşkını anlattığı türküdür. Ayrıca, TRT Dinle platformunda da en çok dinlenen dertli türküler arasında "Müdür Beyin Yeşil Kürkü", "Seher Vakti Çaldım Yarin Kapısın" ve "Telli Turnam" gibi eserler bulunmaktadır.

Musa Eroğlu, "Mihriban" ve "Telli Turnam" türküleriyle meşhur olmuştur. Diğer tanınmış eserleri arasında "Yolun Sonu", "Halil İbrahim" ve sözleri Karacaoğlan'a ait birçok türkü bulunmaktadır.

En güzel uzun hava ve damar türküleri arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. "Ağlatan Türküler" albümünde yer alan eserler: Cavit Karabey, Haydar Öztürk, Cemile Sönmez, Müslüm Gürses, Belkıs Akkale gibi sanatçıların yorumları. 2. "Üzülme", "Acem Kızı", "Açma Zülüflerin" gibi günümüzde hala sevilen ve dinlenen türküler. 3. "Uzun Hava Türküleri" kategorisinde yer alan çeşitli sanatçılar ve eserler, LightAudio platformunda bulunabilir. Bu türküleri dinlemek için aşağıdaki platformlardan faydalanabilirsiniz: - turkuindir.gen.tr: Uzun havalar ve türküler için çeşitli eserler sunar. - trtdinle.com: Ağlatan türküler ve uzun havalar için radyo yayını ve albümler sunar.

Yörük yöresinden bazı sanatçılar şunlardır: 1. Aşık Veysel - Türk halk müziğinin en tanınmış aşıklarından biridir. 2. Neşet Ertaş - Kırşehir yöresine özgü türküleriyle bilinir. 3. Sümer Ezgü - Teke Yöresi değerlerini popüler kültürde tanıtan sanatçılardan biridir. 4. Özay Gönlüm - Burdur yöresinin folkloru ve türküleriyle ilgili çalışmalar yapmıştır. 5. Ahmet Bayhan ve Ömer Faruk Çeliktaş - Yörük türkülerini yorumlayan sanatçılar arasındadır.

Diyarbakır türkülerinin hareketli olmasının nedeni, bu türkülerin genellikle kutlamaları ve sevinçleri yansıtmasıdır.

Türkülerde kullanılan makamlar, Türk sanat müziğinde yaygın olan basit, bileşik ve şed makamlar olarak üçe ayrılır. Bazı türkülerde kullanılan makamlar: Basit makamlar: Çargah, Buselik, Kürdî, Rast, Uşşak, Hicaz, Uzzal, Hümayun, Neva, Tahir, Bayati, Muhayyer, Hüseyni, Karcığar, Basit Suzinak. Bileşik makamlar: Ferahfeza, Dilkeşide, Ruy-i Irak. Şed makamlar: Acemaşiran, Sultan-ı Yegâh, Nihavent, Aşkefza, Kürdili Hicazkâr.

Zaralı Halil Söyler, Zara yöresine ait türküler seslendirmiştir.

Neşet Ertaş, Türk halk müziği türünde türküler söylemiştir.

2017 yılında en çok dinlenen türküler arasında şunlar bulunmaktadır: 1. Güler Duman - Sazım. 2. İsmail Altunsaray - Asker Kınası. 3. Zara - Yarim Senden Ayrılalı. 4. Hakkı Bulut ft. Latif Doğan - İntizarım Var. 5. İlkay Akkaya - Neçedir Ağlarsın. 6. Ali Rıza Çakmak - Halım mı Kaldı. 7. Linet - Aman Aman. 8. Gülay Songur - Ah Oğul. 9. Serkan Kaya - Kalakaldım. 10. Ümit Besen & Pamela - Seni Unutmaya Ömrüm Yeter mi.

"Hele Gardaş" türküsünün sözleri anonimdir.

Diyarbakır türkülerinde aşağıdaki makamlar sıkça kullanılır: Hüseyni Makamı; Uşşak Makamı; Hicaz Makamı; Arazbar Makamı; İbrahimi Makamı; Mahur Makamı.

Yürek yakan bazı türküler şunlardır: 1. "Çanakkale İçinde Vurdular Beni". 2. "Hey Onbeşli". 3. "Eledim Eledim". 4. "Yaslı Gittim Şen Geldim". 5. "Bir Ay Doğar".

Ankara müzikleri arasında öne çıkan bazı şarkılar şunlardır: 1. "Ankara" - Vega: 2005 yılında çıkan ve Ankara'yı anlatan hafif müzik albümünden bir şarkı. 2. "Ankara Gel Dedi" - Pinhani: 2020 yılında yayınlanan ve Ankara'ya özlemi dile getiren bir şarkı. 3. "Şehrimin Tadı" - Ezhel: Ezhel'in Ankara'yı kendi üslubuyla tarif ettiği bir şarkı. 4. "Ankara'da Biri Var" - Can Kazaz: 2017 yılında yayınlanan ve Ankara'yı "gecesi üşüten, gündüzü yakan" olarak tanımlayan bir şarkı. 5. "Ankara Sokakları" - Erkin Koray: Ankara'nın sokaklarını konu alan klasikleşmiş bir şarkı. 6. "Hoşçakal" - Düş Sokağı Sakinleri: "Bir gurbet olmuşken Ankara yüreğimde" dizeleriyle bilinen bir şarkı. Ayrıca, Ankara türküleri olarak da "Misket", "Yandım Şeker", "Hüdayda" ve "Mor Koyun" gibi eserler sayılabilir.

"Yüce Dağ Başında Yanar Bir Işık" türküsü, Sivas yöresine aittir.

Do re mi notaları ile çalınabilecek bazı şarkılar şunlardır: 1. "Söyle" - Ahmet Kaya. 2. "İki Keklik" - Balıkesir yöresine ait türkü. 3. "Gamzedeyim Deva Bulmam" - Uşşak makamında, sofyan usûlünde bir şarkı. 4. "Ali Ayşeyi Seviyor" - Alı Kınık'a ait türkü. 5. "Aldırma Gönül" - Türk halk müziği eseri. 6. "Kara Kedi" - Melis Fis'in şarkısı. 7. "Lan" - Zeynep Bastık'ın şarkısı. 8. "Müphem" - Mabel Matiz'in şarkısı.

"Eklemedir Koca Konak" türküsünün sözleri Kemal Kazdağlı'ya aittir.