TürkŞiiri

"Bir Tenhada Gör Halimi" sözleri, Pir Sultan Abdal'a aittir.

Yahya Kemal Beyatlı'nın "Akıncılar" şiirinde, Osmanlı İmparatorluğu'nun akıncı atlı birliklerinin bir Balkan coğrafyasında gerçekleştirdiği akın anlatılmaktadır. Şiirde anlatılan olay şu şekilde özetlenebilir: Bin kişilik akıncı birliği, Tuna Nehri'ni yedi koldan geçer. Ak tolgalı beylerbeyinin "İlerle!" komutuyla harekete geçen akıncılar, dev gibi bir orduyu yener. Akıncılar, atlarıyla yerden yedi kat arşa kanatlanarak cennete ulaşır. Şiirde, akıncıların kahramanlıkları, vatan sevgileri ve zaferleri destansı bir dille anlatılmaktadır.

Liseli Türk şiiri, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde ortaya çıkan yenilikçi akımlara aittir. Bu akımlar arasında şunlar yer alır: Garip Akımı (Birinci Yeni): 1940'lı yıllarda Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat tarafından kurulmuştur. İkinci Yeni Akımı: 1950'li yıllarda Cemal Süreya, Edip Cansever, Turgut Uyar ve İlhan Berk gibi şairler tarafından ortaya çıkmıştır. Toplumcu Gerçekçi Şiir: 1960'lı yıllarda toplumsal sorunları ele alan bir şiir anlayışıdır.

"Muhabbet Bağında Bir Gül Açıldı" ifadesinin iki farklı hikayesi bulunmaktadır: 1. Cemal Süreya'nın Şiiri: Bu ifade, ünlü Türk şairi Cemal Süreya'nın "Beni Öp Sonra Doğur Beni" adlı şiirinde geçmektedir. 2. Hafız Sadettin Kaynak'ın Şarkısı: Diğer hikaye ise, Hafız Sadettin Kaynak'ın Hz. Muhammed (s.a.v.) için yazdığı "Muhabbet Bağına Girdim" adlı şarkıyla ilgilidir.

Behçet Kemal Çağlar'ın en ünlü şiiri, Faruk Nafiz Çamlıbel ile birlikte yazdığı "Onuncu Yıl Marşı"dır.

Cumhuriyet şiirinde biçim ve içerik şu şekilde değişti: Biçim: - Geleneksel ölçülerin terk edilmesi: Hece ölçüsü ve aruz ölçüsü gibi geleneksel ölçüler yerine serbest ölçü kullanımı yaygınlaştı. - Yeni şiir formlarının benimsenmesi: Şairler, serbest şiir formunu tercih ederek bireysel ifade özgürlüğüne daha fazla önem verdiler. İçerik: - Toplumsal temaların ön plana çıkması: Kurtuluş Savaşı, milli kimlik, modernleşme gibi konular şiirlerde sıkça işlenmeye başlandı. - Dilin sadeleşmesi: Osmanlı Türkçesindeki ağır ve süslü ifadelerden uzaklaşılarak, halkın anlayabileceği bir dil kullanılmaya başlandı. - Edebi akımların etkisi: Sembolizm, Garip Akımı ve İkinci Yeni gibi farklı edebi akımlar, şiirin içeriğini ve anlatım tarzını etkiledi.

Kolay ezberlenen şiirlerden bazıları şunlardır: 1. Nazım Hikmet - Gözlerine Bakarken: > Gözlerine bakarken > Güneşli bir toprak kokusu vuruyor başıma, > Bir buğday tarlasında, ekinlerin içinde > Kayboluyorum... 2. Turgut Uyar – Vaiz Sokak No. 70: > Ben sana kürk alamam doğrusu > Güzel bileklerine bilezik alamam > Bir kap yemek, bir elbise > Öyle bir tad var ki fakirliğimizde > Başka hiçbir şeyde bulamam... 3. Orhan Veli Kanık – Gün Olur: > Gün olur, alır başımı giderim > Denizden yeni çıkmış ağların kokusunda. > Şu ada senin, bu ada benim, > Yelkovan kuşlarının peşi sıra. 4. Edip Cansever – Gül Kokuyorsun: > Bileklerimizi morartmış yeni Alman kelepçeleri, > Otobüsün kaloriferleri bozuldu Kaman’dan sonra > Sekiz saat oluyor karbonatlı bir çay bile içemedik, > Başımızda prensip sahibi bir başçavuş.

Asaf Hâlet Çelebi, Türk şiirinde "modern-gelenekçi" tavrın temsilcisidir. Şiir anlayışını oluşturan en önemli öğelerden bazıları şunlardır: Tasavvufi tema. Uzak Doğu mistisizmi. Kültürel çeşitlilik. Sezgi. Saf şiir. Şiirlerini yazdığı bazı kitaplar: He (1942); Lâmelif (1945); Om Mani Padme Hum (1953).

Osmanlı necef benzetmesi, klasik Türk şiirinde Hz. Ali'nin lakaplarından biri olarak kullanılan "dürr-i Necef" tabirini içerir. Bu benzetme, Necef incisinin nadir ve değerli bulunması nedeniyle, bir şeyin ya da durumun da aynı şekilde kıymetli ve özel olduğunu ifade etmek için yapılır.

Evet, Cumhuriyet döneminde halk şiiri vardır. Cumhuriyet'le birlikte halk kültürüne önem verilmiş ve halk şiiri örnekleri çeşitli şairler tarafından verilmiştir. Bu dönemde halk şiiri, bazı özellikleriyle geleneksel halk şiirinden farklılık göstermiştir: Konu ve tema: Toplumu ilgilendiren güncel konular da ele alınmıştır. Dil: Daha sade bir dil kullanılmış, Arapça-Farsça kelimelerin sayısı azalmıştır. Şairlerin yetişmesi: Usta-çırak ilişkisi içinde yetişmeye devam etmişlerdir. Cumhuriyet dönemi halk şiirinin önemli temsilcileri arasında Âşık Veysel, Abdurrahim Karakoç, Âşık Mahzuni Şerif, Âşık Feymani, Şeref Taşlıova ve Murat Çobanoğlu bulunmaktadır.

1980 sonrası Türk şiirinin bazı özellikleri: Çok seslilik: Farklı şiir anlayışları bir arada var olmuştur. Bireysellik: Bireysel kaygılar ve içe dönük bir edebiyat anlayışı hakimdir. Kent kimliği: Şehirli kimliği ve şehirleşme tema olarak öne çıkar. Gelenekle bağ: Halk, Divan, İkinci Yeni ve saf şiir gibi ayrımlara gidilmeden, Türk şiirinin birikimine sahip çıkılmıştır. Yapı ve söyleyiş: İçerikten ziyade yapı ve söyleyişe önem verilmiştir. Kapalı anlatım: Şiirler genellikle kapalı ve imgeli bir anlatım içerir. Popüler kültür: Şiir, popüler kültürün bir parçası olmuştur. Çeviri: Çeviri, bu dönemin ana kaynaklarından biridir.

Necip Fazıl Kısakürek, Türk şiirine getirdiği yenilikçi yaklaşımlar ve felsefi derinliği nedeniyle büyük bir şair olarak kabul edilir. Başlıca nedenleri: Metafizik ve mistik temalar: Şiirlerinde Allah, ölüm, mekânlarla uyumsuzluk, tabiat, kadın, korku, yalnızlık gibi konuları işlemesi, ona özgün bir şiir anlayışı kazandırmıştır. Dil ve üslup: Türkçeyi kusursuz bir şekilde kullanması, eski ve yeni kelimeleri asil ve köklü bir anlatımla birleştirmesi, şiirlerinin dil açısından da önemli olmasını sağlamıştır. Etkili şiir kitapları: "Örümcek Ağı", "Kaldırımlar" ve "Ben ve Ötesi" gibi eserleri, genç yaşta geniş bir hayran kitlesi edinmesini ve şöhretini perçinlemesini sağlamıştır. Estetik arayışlar: Hece ölçüsünü ileriye taşıması, serbest şiire karşı olup modernist yaklaşımlar sergilemesi, onu çok yönlü bir şair yapmıştır.

En eski Türk şiiri, Aprın Çor Tigin'e aittir.

En iyi şiir kitapları seti olarak aşağıdaki eserler önerilebilir: 1. "Sevda Sözleri" - Cemal Süreya. 2. "Memleketimden İnsan Manzaraları" - Nazım Hikmet. 3. "Hasretinden Prangalar Eskittim" - Ahmed Arif. 4. "Yalnızlık Paylaşılmaz" - Özdemir Asaf. 5. "Bütün Şiirleri" - Orhan Veli.

Tevfik Fikret'in "Han-ı Yağma" şiiri, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde yaşanan yolsuzluklar ve toplumun kaynaklarının belirli bir zümre tarafından sömürülmesini eleştirmektedir. Şiirde, toplum bir yağma sofrasına benzetilmiş ve bu sofrada oturan yöneticiler, önlerine gelen nimetin bedelini ödemeden fütursuzca ülke kaynaklarını tüketmekte, adam kayırmakta ve çalıp çırpmaktadır. Ana tema, insanın yalnızlığı ve hayal kırıklıkları olup, Fikret, insanın içinde bulunduğu sosyal yapının getirdiği yıkım ve yok olma duygusunu dile getirir.

Necip Fazıl Kısakürek'in edebi kariyeri üç ana döneme ayrılabilir: 1. Paris Dönüşü Öncesi Dönemi (Ferdi Bunalım Dönemi). 2. Mistisizm ve İdeoloji Dönemi. 3. Son Dönem.

En güzel papatya şiiri konusunda kesin bir görüş yoktur, ancak iki farklı papatya şiiri öne çıkmaktadır: 1. "Papatyalar Şiiri", Tevfik Fikret tarafından yazılmıştır. Şiir şu şekildedir: > Bahar olsun da seyredin > Nasıl süsler bayırları, > Zümrüt gibi çayırları, > Yüze güler o incecik > Gelin yüzlü papatyalar, > Altın gözlü papatyalar. 2. "Papatya Şiiri", Necip Akif Zarifoğlu tarafından yazılmıştır. Şiirin bir kısmı şu şekildedir: > Seni bugünde kalbimde yaşatıyorum toprak gibi, > Her sabah senin için doğuyor yüreğimdeki güneş > Her an seni suluyorum gözyaşlarımla yağmur gibi, > Nefesim senin rüzgarın olsun papatyam.

Memleket şiirleri arasında öne çıkan bazı eserler şunlardır: 1. "Memleket İsterim" - Cahit Sıtkı Tarancı: > Memleket isterim > Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun; > Kuşların çiçeklerin diyarı olsun. 2. "Yurdum" - Cahit Külebi: > 1917 senesinde > Topraklarında doğmuşum. > Anamdan emdiğim süt > Çeşmenden tarlandan gelmiş. 3. "Bizim Memleket" - Faruk Nafiz Çamlıbel: > İçimden tanırım ben o illeri > Onlar ki zahirde viran olurlar > Ardıçlı dağları çamlı belleri > Aşanlar Şirin'e hayran olurlar. 4. "Memleketim" - Nazım Hikmet Ran: > Memleketim, memleketim, memleketim, > Ne kasketim kaldı senin ora işi > Ne yollarını taşımış ayakkabım, > Son mintanın da sırtımda paralandı çoktan.

Fecriati döneminde şiirde öne çıkan sanatçılar şunlardır: 1. Halit Ziya Uşaklıgil: Bireysel duygu ve içsel çatışmaları işlediği eserleriyle tanınır. 2. Ahmet Haşim: Fecriati topluluğunun en etkili isimlerinden biri olup, "Piyale" adlı eseriyle bilinir. 3. Mehmet Rauf: Şiirlerinin yanı sıra romanlarıyla da tanınan bir yazardır. 4. M. Edib Adıvar: Kadın duyarlılığını şiirlerinde işleyen bir şairdir. 5. Yahya Kemal Beyatlı: Fecriati'nin kurucularından olup, modern Türk şiirinin temellerini atmıştır. 6. Süleyman Nazif: Toplumsal sorunlara ve bireysel duygu dünyasına yer veren bir edebiyatçıdır. 7. Ali Ekrem Bolayır: Fecriati'nin ilk yıllarında grup çalışmalarına katkı sağlamıştır.

"Ölümün Soğuk Yüzü" ifadesi, Türk şiiri içinde yer alan bir temadır ve bu tema Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri akımına aittir.