TürkDilBilgisi

Ömer Demircan'ın "Türk Dilinde Çatı" kitabı 176 sayfadır.

"Sotwe'de yenge ne demek?" sorusuna yanıt bulunamadı. Ancak, "yenge" kelimesinin genel anlamı hakkında bilgi verilebilir. Yenge, bir kimsenin kardeşinin, dayısının veya amcasının karısı anlamına gelir.

Kız kardeş ve erkek kardeş birbirine "kardeş" diye hitap eder. Ayrıca, kız kardeşin eşine "enişte", erkek kardeşin eşine ise "yenge" denir.

Bir kimsenin özel durumunu merak edip öğrenmeye tecessüs adı verilir. Tecessüs, aynı zamanda "araştırmak, dikkatle bakmak" anlamındaki Arapça "cess" kökünden türemiştir.

"Tivtir.ur" ifadesi, Twitter'da "ur" kelimesinin yanlış yazımı olabilir. "Ur" kelimesi, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğüne göre şu anlamlara gelir: 1. Tıp terimi: Hücrelerin aşırı çoğalmasıyla insan, hayvan veya bitki dokularında oluşan ve büyüme eğilimi gösteren yumru, bağa, tümör. 2. Sosyal medyada kısaltma: "Senin" anlamına gelen ikinci tekil şahıs zamiri olarak kullanılır.

Damat, kızın annesine genellikle "anne" diye hitap eder. Eğer damat, kayınvalidesi ile daha önce yakın bir ilişki kurmuşsa, "anne" demek daha doğal olabilir.

"Fazla mal göz çıkarmaz" deyimi, ne kadar ve ne türden mal olursa olsun, elden çıkarılmaması gerektiğini; çünkü bir gün lazım olabileceğini ifade eder. Örnek cümleler: "Bunları da koy dursun kenarda, fazla mal göz çıkarmaz." "Fazla mal göz çıkarmaz deyip, evinizi çöplüğe çevirmeyin." "Ucuz buldum, fazla mal göz çıkarmaz diye iki tane aldım."

Atatürk'ün Türk dili ile ilgili yaptığı bazı çalışmalar: Lâtin alfabesinin kabulü: 26 Haziran 1928'de Dil Encümeni'ni kurarak yeni Türk alfabesinin hazırlanmasını sağladı ve 1 Kasım 1928'de Türk alfabesi kanunlaşarak yürürlüğe girdi. Türk Dil Kurumu'nun kurulması: 12 Temmuz 1932'de Türk Dil Kurumu'nu (TDK) kurarak Türk dilinin zenginliğini ortaya çıkarmayı ve yabancı dillerin etkisinden kurtarmayı amaçladı. Dil seferberliği: TDK aracılığıyla derleme heyetleri kurarak halk ağzından kelimeler topladı, eski metinleri taradı ve yeni sözcükler türetildi. Geometri terimleri: 1936-1937 kışında, geometri terimlerinin Türkçeleştirildiği bir geometri kitabı yazdı. Güneş-Dil Teorisi: Güneş-Dil Teorisi ile ilgili çalışmalar yaptı, bu teori bütün dillerin Türkçeden geldiğini ileri süren bir dilbilim kuramıdır.

Milli Eğitim Bakanlığı Türkçe Sözlüğü, Türk Dil Kurumu ve Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmıştır.

"Bülbülü altın kafese koymuşlar, 'Ah vatanım!' demiş" atasözü, atalarımıza ait bir sözdür. Bu atasözü, kişinin özgürlüğü ancak vatanında bulabileceğini ve bu yüzden yurdundan uzakta yaşamanın zor geldiğini anlatır.

Milli Edebiyat döneminde sade bir dil kullanılmasının birkaç nedeni vardır: Halka hitap etme amacı: Böylesi bir ortamda halka seslenip onların duygu ve hayallerini ifade etmek, aynı zamanda kendi fikirlerini açıklamak için sade ve yalın bir dil kullanılmıştır. Dilde birlik ve ulusallaşma: Yeni Lisan hareketi ile dilde sadeleşme, Türkçeden yabancı kuralların çıkarılması ve yazı dili ile konuşma dili arasındaki ayrımın ortadan kaldırılması hedeflenmiştir. Devrin gerçekliği: Milliyetçilik tartışmaları, savaşlar ve halkın içinde bulunduğu durum gibi temalar işlenmiştir. Bu dönemde sanatçılar, konuşma dilinin imkânlarından faydalanarak, hece ölçüsünü kullanarak modern biçimlere ve söyleyişlere yer vermişlerdir.

Sahib-i devlet, Osmanlı Devleti'nde sadrazamların sıfatlarından biridir ve "şanslı ve talihli kimse" anlamına gelir.

Atatürk'ün atadığı ilk Türk Dil Kurumu (TDK) başkanı, Sâmih Rifat (Horozcu)'dır.

El etek öpen kişiye dalkavuk veya yalaka denir. "El etek öpmek" deyimi, güçlünün karşısında eğilip bükülen, zengin ya da nüfuzlu kişilere yaltaklanan ve onların her sözünü ve davranışını beğenen kişiler için kullanılır.

Atatürk, Türk Dil Kurumunu (TDK) Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini ortaya çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek amacıyla kurmuştur. TDK'nin kuruluş amaçları arasında şunlar da yer almaktadır: Türk dilini kendi kökenlerine, gelişimine ve ihtiyaçlarına göre tespit ve tedvin etmek; Türk dilini tetkike yarayacak belge ve malzemeleri elde etmek, eski kitaplardan ve memleketin her bölgesindeki halk dilinden derlemeler yapmak ve yaptırmak; TDK mesaisinin sonuçlarını her türlü yolla yayımlamak. Atatürk, 1932 yılında "Türk Dili Tetkik Cemiyeti"ni kurarak Dil Devrimi'ni başlatmış ve 1936'da cemiyetin adını Türk Dil Kurumu olarak değiştirmiştir.

"Yenge sec" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "yenge" kelimesinin anlamları şunlardır: Bir kimsenin kardeşinin, dayısının veya amcasının eşi. Bir erkeğin kendi karısından söz ederken kullandığı ad. Kadınlar için söylenen bir seslenme sözü. Düğünde geline kılavuzluk eden kadın.

1928 Harf Devrimi, Türkiye'de 1 Kasım 1928 tarihinde kabul edilen 1353 sayılı "Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun" ile Arap harfleri esaslı Osmanlı alfabesinin yerine Latin harflerini esas alan Türk alfabesinin kabul edilmesidir. Harf Devrimi'nin bazı gerekçeleri: Arap alfabesinin Türkçeye uygun olmaması; Arap alfabesiyle okuma ve yazmanın zorluğu; Avrupa ile ilişkilerin kolaylaştırılmak ve geliştirilmek istenmesi; Sovyet Rusya bünyesindeki Türk devletlerinin Latin alfabesi kullanması ve Türkiye'nin de bu ülkelerle yakınlaşmak istemesi.

Gözler şaşı ve dil dışarda ifadesinin ne anlama geldiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, gözlerin şaşı olmasının bazı nedenleri şunlardır: genetik faktörler; göz kası problemleri; sinirsel sorunlar; refraksiyon kusurları; başka sağlık sorunları (diyabet, tiroid hastalıkları gibi). Şaşılık, gözlerin paralel hizalanamaması durumudur ve hem estetik hem de görsel fonksiyonlar açısından önemli bir sağlık sorunudur. Gözlerle ilgili bir sağlık sorunu olduğundan, bir göz doktoruna başvurulması önerilir.

Kaşgarlı Mahmut'un "Divan Lûgat at-Türk" adlı sözlüğü üç ciltten oluşmaktadır.

"Başın sağolsun" ifadesi, Türkçe'de birine başsağlığı dilemek için kullanılır. Bu ifadenin kökeni ve kullanım amacı şu şekilde açıklanabilir: Anlamı: "Başın sağolsun" demek, "başındaki her şey sağlıklı ve huzurlu olsun" anlamına gelir. Kullanım amacı: Bir kişinin kaybı sonrası başsağlığı dilemek, geride kalan kişiye manevi destek sağlamak ve kaybı kabullenmelerine yardımcı olmak için söylenir. Kullanım zamanı: Genellikle yakın bir kayıp söz konusu olduğunda, taziye ziyaretlerinde veya telefon görüşmelerinde kullanılır. Ayrıca, bu ifadenin "başın sağalsın" olarak eski bir kullanımı da vardır ve bu kullanımda "baş" kelimesi "yara", "sağalmak" ise "iyileşmek" anlamına gelir.