TürkDestanları

Tepegöz'ü, Dede Korkut hikayelerinde Basat adlı kahraman öldürmüştür.

Ailedeki kahraman ifadesi, Türk destanlarında ve Kahramanın Yolculuğu adlı anlatı kalıbında farklı anlamlar taşır: 1. Türk Destanları: Bu destanlarda ailedeki kahraman, genellikle ailenin koruyucusu ve otoritesi olan babadır. 2. Kahramanın Yolculuğu: Joseph Campbell'in tanımladığı bu kalıpta, ailedeki kahraman, toplum adına büyük işler yapan ve maceraya atılan kişidir.

Ergenekon Destanı'nın konusu, Türklerin zor durumda kaldıktan sonra sığındıkları Ergenekon Vadisi'nde dört yüz yıl boyunca nasıl çoğaldıklarını ve buradan çıkarak atalarının intikamını almalarını anlatır. Destanda öne çıkan olaylar şunlardır: 1. Yıkım: Moğol ilinde hüküm süren İl Han ve halkı, Tatar hükümdarı Sevinç Han'ın saldırısıyla yok olur. 2. Sığınma: İl Han'ın küçük oğlu Kıyan ve yeğeni Nüküz, eşleriyle birlikte kaçarak vadiye sığınır. 3. Yeniden Doğuş: Vadide nesilleri büyüyerek büyük bir halk hâline gelirler. 4. Özgürlük: Bir demirci, dağdaki demiri eriterek bir geçit açmayı önerir. 5. Kutlama: Ergenekon'dan çıkışlarının anısına her yıl 21 Mart'ta demir dövme ritüeli yaparak bayram kutlarlar.

Dede Korkut Kitabı'nda on iki tane destan bulunmaktadır.

Atın intikam alması, Türk destanlarında sıkça rastlanan bir motiftir ve genellikle yapılan kötülüklere karşılık verme anlamında kullanılır. Atın intikam alma sebepleri arasında: - Kendisine veya sevdiklerine yapılan zulmü unutmamak ve bu zulmü yapanlara ceza vermek isteği yer alır. - Kahramanlar, sadece kendi halkına değil, aynı zamanda yabancı hükümdarlara ve halkına eziyet eden beylere karşı da intikam mücadeleleri verirler.

Alp Er Tunga Destanı, Türk milletine aittir.

Türeyiş Destanı, Uygur Türklerine ait bir destandır ve soyun ilahî bir kaynağa bağlanması fikrini işler. Destana göre, eski Hun hükümdarlarından birinin çok güzel iki kızı vardı. Bir süre sonra, kuleye gelen bir kurdun Tanrı olduğu sanısıyla kızlar bu kurtla evlendiler.

Gökbörü, Ergenekon Destanı'nda geçmektedir.

Salur Kazan'ın hikayesi, Dede Korkut destanlarından biridir ve iki ana olayı anlatır: 1. Salur Kazan'ın Esir Düştüğü Boy: Salur Kazan, cesur ve bilge bir kahraman olarak ün salmıştır. 2. Salur Kazan'ın Evinin Yağmalandığı Destan: Salur Kazan, ava çıktığı sırada evini korumasız bırakır ve bu fırsatı değerlendiren düşmanlar, evine baskın yaparak eşini, oğlunu ve annesini esir alırlar.

Deli Dumrul'un hikayesi, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan destansı bir öyküdür. Özeti: Deli Dumrul adında bir er, kuru bir çayın üstüne köprü yaptırır ve köprüsünden geçenlerden para alır. Azrail'in geldiğini görünce kılıcını çekip üzerine yürür, ancak Azrail güvercin olup kaçmaya başlar. Deli Dumrul, Tanrı'ya yalvarır ve Tanrı, Deli Dumrul'a kendi canı yerine can bulmasını emreder. Deli Dumrul, Tanrı'ya yalvarır ve Tanrı onları bağışlar, onlara 140 yıl ömür verir ve annesinin, babasının canını alması için Azrail'e emir verir.

Göç Destanı, Uygurların kutsal saydıkları bir taşı Çinlilere vermelerinin ardından yaşadıkları göçü anlatır. Destana göre: 1. Uygurların vatanında Hulin Dağı adında bir dağ vardı ve bu dağdan Tula ve Selenge isimli iki ırmak akardı. 2. Bir gece, oradaki bir ağacın üzerine gökyüzünden ilahi bir ışık indi ve ağacın gövdesi yarılarak beş çocuk çıktı. 3. Bu çocukları büyüttükten sonra en küçükleri olan Buğu Han hükümdar oldu ve ülke zenginleşti. 4. Yulug Tigin isimli bir prens hakan olunca, Çinlilerle savaştı ve barışı sağlamak için oğlu Gali Tigin'i bir Çin prensesi ile evlendirme kararı aldı. 5. Çinliler, prensese karşılık Tanrı Dağı'nın eteğindeki Kutlu Dağ adını taşıyan kayayı istediler ve Gali Tigin kayayı verdi. 6. Kayayı götürmek için kayanın etrafında ateş yaktılar, kaya kızınca üzerine sirke döktüler ve ufak parçalara ayrılan kayayı arabalara koyarak Çin’e taşıdılar. 7. Memleketteki bütün kuşlar ve hayvanlar, kayanın gidişine kendi dilleriyle ağladılar ve bundan yedi gün sonra Gali Tigin öldü. 8. Kıtlık ve kuraklık oldu, Uygurlar yurtlarını bırakarak göç etmek zorunda kaldılar.

Doğal destanlar iki ana kategoriye ayrılır: 1. İslamiyet öncesi Türk destanları. 2. Diğer uluslara ait doğal destanlar.

Göç Destanı'nın ana fikri, Türklerin Orta Asya'dan başlayıp Anadolu'ya kadar uzanan göç sürecini ve bu göçün getirdiği zorlukları, kahramanlıkları ve toplumsal değişimleri anlatmaktır. Destanda öne çıkan diğer temalar ise şunlardır: - Halkın dayanıklılığı ve direnci: Göç, halkın karşılaştığı büyük güçlükleri aşabilme yeteneğini simgeler. - Birlik ve beraberlik: Göç sırasında Türkler, birbirlerine yardımcı olarak zorlukların üstesinden gelirler. - Kültürel kimliklerin inşası: Göç, Türklerin yeni topraklara yerleşme sürecindeki tarihsel ve kültürel bağlamı yansıtır.

Bozkurt Destanı'nda Türklerin atası, dişi bozkurt olarak kabul edilir. Destana göre, bir savaşta ağır bir yenilgiye uğrayan Türklerin hayatta kalan tek genci, dişi bir kurt tarafından kurtarılır ve iyileştirilir.

12 Türk destanı şunlardır: 1. Yaratılış Destanı (Altay-Yakut kolu). 2. Şu Destanı (Sakalar dönemi). 3. Alp Er Tunga Destanı (Sakalar dönemi). 4. Oğuz Kağan Destanı (Hunlar dönemi). 5. Attila Destanı (Hunlar dönemi). 6. Bozkurt Destanı (Göktürkler dönemi). 7. Ergenekon Destanı (Göktürkler dönemi). 8. Türeyiş Destanı (Uygurlar dönemi). 9. Göç Destanı (Uygurlar dönemi). 10. Satuk Buğra Han Destanı (Karahanlılar dönemi). 11. Manas Destanı (Kazak-Kırgız dönemi). 12. Çanakkale Destanı (Modern dönem).

Yaratılış ve Türeyiş Destanları farklı destanlardır. Yaratılış Destanı, Altay-Yakut Türklerinin destanıdır ve dünyanın nasıl yaratıldığını, insanların nasıl meydana geldiğini, Tanrı ile şeytan arasındaki diyaloğu konu alır. Türeyiş Destanı ise Uygurlara ait bir destandır ve Göktürklerin yıkılmasının ardından Türklerin tekrar ayağa kalkışını, Hun hükümdarının güzel kızlarının Tanrılarla evlenmesini anlatır.

Bolu Beyi'nin gerçek hikayesi, Köroğlu destanında geçen kurgusal bir olaydır. Destana göre, Bolu Beyi, at meraklısı ve zalim bir beydir. Ruşen Ali, büyüyüp yiğit bir delikanlı olur ve babasının intikamını almak için Bolu Beyi'ne karşı savaşır.

Şu Destanı'nın kahramanı, genç yaşta Saka Türklerinin hükümdarı olan Şu Han'dır.

Köroğlu ve Bolu Beyi'nin düşman olmasının nedeni, Bolu Beyi'nin Köroğlu'nun babası Koca Yusuf'u kör etmesi ve taylarını elinden almasıdır. Koca Yusuf, Bolu Beyi'nin haralarında baş seyis olarak görev yaparken, deniz kenarında gördüğü aygırın kısrakları döllemesi sonucu doğan tayları, sultana hediye etmek üzere Bolu Beyi'ne getirmiştir. Bunun üzerine Köroğlu, babasının intikamını almak için Bolu Beyi'ne karşı bir mücadeleye girişmiştir.

İslamiyet öncesi Türk destanları şunlardır: 1. Yaratılış Destanı. 2. Alp Er Tunga Destanı. 3. Şu Destanı. 4. Oğuz Kağan Destanı. 5. Attila Destanı. 6. Ergenekon Destanı. 7. Bozkurt Destanı. 8. Türeyiş Destanı. 9. Göç Destanı.