Sosyoloji

Kentleşmenin başlıca nedenleri: Ekonomik nedenler: Sanayileşme ve makineleşme, tarımla geçinen insanları şehirlere çeker. Kentlerin sunduğu ekonomik üstünlükler ve daha yüksek gelir imkanı. Kırsal bölgelerde düşük verimlilik, gizli işsizlik ve tarımsal gelirin yetersizliği. Teknolojik nedenler: Ulaşım ve haberleşme imkanlarının gelişmesi, göçü kolaylaştırır. Sanayi ve hizmet sektöründeki değişimler. Sosyal ve psikolojik nedenler: Köy ve kent arasındaki yaşam biçimi farklılıkları ve kentlerin sunduğu kültürel olanaklar. Daha iyi eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim. Siyasal nedenler: Devlet politikaları ve ekonomik sistemler. Savaşlar ve siyasi kaoslar. Coğrafi nedenler: Sanayi için gerekli hammaddelerin çıkarıldığı bölgelerin yerleşim yeri haline gelmesi.

Türkiye'de kaç tane semt olduğu bilgisine ulaşılamadı. Ancak, Türkiye'deki ilçelerle ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Türkiye'de 2024 yılı itibarıyla 922 ilçe bulunmaktadır. İstanbul, 39 ilçeyle en fazla ilçeye sahip şehirdir. Bayburt, 3 ilçeyle Türkiye'nin en az ilçeye sahip ilidir.

Byung-Chul Han'ın önemli olmasının bazı nedenleri: Eserlerinin derinliği ve etkisi: Günümüz toplumuna dair derin analizler içeren eserleri birçok dile çevrilmiş ve dünyada en çok okunan yaşayan filozoflar arasına girmiştir. Çeşitli ilgi alanları: Etik, fenomenoloji, postyapısalcılık, kültür kuramı, estetik, din, medya kuramı, yapısöküm gibi konularda tartışma yürütmüştür. Güncel konulara odaklanması: Psikolojik rahatsızlıklar, iktidar, neoliberalizm, kapitalizm, sosyal medya ve popüler kültür gibi temalar üzerine teoriler geliştirmiştir. Eleştirel bakış açısı: Neoliberal kapitalist üretim sisteminin etkilerini eleştirmiş, dijitalleşmenin ötekinin hayatımızdan uzaklaşmasına neden olduğunu savunmuştur. Ödülleri: 2015'te Le Prix Bristol des Lumières, 2016'da ise Salzburger Landespreis für Zukunftsforschung ödüllerine layık görülmüştür.

Çağdaş Sosyoloji Kuramları PDF dosyalarını aşağıdaki platformlardan indirebilirsiniz: ResearchGate: Hayriye Erbaş'ın "Çağdaş Sosyoloji Kuramları" kitabının PDF versiyonu bu sitede mevcuttur. Z-Library: "Çağdaş Sosyoloji Kuramları" kitabının PDF ve EPUB formatlarında indirilebileceği belirtilmiştir. PDF dosyalarını indirirken telif hakkı kurallarına dikkat edilmesi önemlidir.

Cemil Meriç, Doğu ve Batı medeniyetleri arasında bir köprü kurmayı savunur. Meriç, ideolojilerin "deli gömleği" olduğunu ve insanları sınırladığını düşünür. Fikir namusunu her şeyin üzerinde tutan Meriç, Türk düşünce hayatının Batı karşısında yaşanan aşağılık kompleksi nedeniyle kesintiye uğradığını savunur. İrfan kavramını kültürün karşılığı olarak kullanan Meriç, irfanın daha geniş kapsamlı bir kavram olduğunu ve Doğu'da bulunduğunu ifade eder. Meriç'in bazı eserleri: "Bu Ülke"; "Umrandan Uygarlığa"; "Kırk Ambar"; "Işık Doğudan Gelir".

Hane başı kişi, "hane halkı" kavramını ifade edebilir. Hane halkı, aynı konutta ya da aynı konutun bir bölümünde yaşayan, bir veya daha fazla kişiden oluşan topluluktur. Ayrıca, "hane başı destek ödemesi" de şu anlama gelebilir: Hane başı destek ödemesi, 06.02.2023 tarihinde Türkiye'de meydana gelen depremlerin ardından, hasar gören konutlarda yaşayan vatandaşlara Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından başlatılan 10.000 TL tutarındaki ödemedir. Hane başı gelir, bir evdeki tüm bireylerin gelirlerinin toplamıdır.

GII (Gender Inequality Index), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından oluşturulan Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi'dir. GII'nin ölçtüğü üç temel boyut: 1. Üreme sağlığı: Anne ölüm oranı ve doğurganlık hızı ile ölçülür. 2. Güçlendirme: Parlamentodaki kadın sandalye oranı ve orta-yüksek öğrenim başarı düzeyleriyle ölçülür. 3. İşgücü piyasası: Kadınların işgücüne katılımı ile ölçülür. Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (Global Gender Gap Index- GGGE) ise Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından her yıl yayımlanan ve dünya genelindeki tüm ülkelerde cinsiyet eşitsizliğini ölçen bir endekstir. Ayrıca, GII sembolü, S&P Global Infrastructure Index endeksini takip eden bir yatırım fonunu ifade edebilir.

Vatan ve yurt kelimeleri eş anlamlıdır ve bir halkın üzerinde egemen olarak yaşadığı, kültür ve uygarlığını oluşturduğu toprak parçasını ifade eder. Yurt kelimesi ayrıca şu anlamlara da gelebilir: insanın doğup büyüdüğü, yaşadığı yer, memleket; kimi nitelik veya değerleri taşıyanların çok bulunduğu yer, vatan; bir şeyin ilk veya çok yetiştirildiği yer, vatan; (mec.) büyük bir yatakhane, bir okul veya kurumda çok sayıda insanın kaldığı geniş yatak odası. Vatan kelimesi Arapça kökenlidir.

Türk tek erkek ifadesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Swinger veya cuckold terimlerinde: Swinger çiftlere katılıp cinsel ilişkiye giren ancak partnerini yanında getirmeyen erkek. Genel anlamda: Toplumda evli veya partneri olmayan, bekar olarak tanımlanan erkek birey.

Jenerasyon, belirli bir yıl aralığında doğmuş, benzer toplumsal olayların etkisinde kalmış ve bunun sonucunda belirli alışkanlıklara sahip olmuş bireyleri sınıflandırmak için kullanılan bir terimdir. Jenerasyon kelimesi, TDK'ya göre "kuşak" anlamına gelmektedir. Bazı jenerasyonlar ve yaklaşık doğum yılları şu şekildedir: Baby Boomers: 1946-1964. X Jenerasyonu: 1965-1980. Y Jenerasyonu: 1981-1996. Z Jenerasyonu: 1997-2012. Alfa Jenerasyonu: 2012-2025.

Hayır, Türkiye en yaşlı ülke değildir. 2025 yılı itibarıyla en yaşlı ülke, 57,7 yaş ortalamasıyla Vatikan'dır. En yaşlı nüfusa sahip diğer ülkeler arasında Monako (54,5), Saint Helena (50,9), Japonya (48,4) ve İtalya (46,8) bulunmaktadır.

"Gündelik Hayatın Keşfi", Michel de Certeau'nun 1974 ile 1977 yılları arasında yürüttüğü ve 68'li toplumu anlamayı amaçlayan bir araştırmayı konu alır. Bu araştırma, tüketim toplumunda sıradan insanın gündelik hayat içinde ürettiği ve kullandığı becerilerin, bağlama direnirken kullandığı taktik ve kurnazlıkların çözümlemesini yapar. De Certeau, bu becerileri önce bir sanat, sonra da bu sanatı irdeleyen bir söylem olarak ele alır.

Millet ve ümmet sistemleri arasındaki temel farklar şunlardır: Ümmet: Dini temel: Ümmet, aynı dinden olan insanların oluşturduğu, dini prensiplerin uygulandığı bir topluluktur. Evrensellik: Ümmet, evrensel bir din veya ideoloji etrafında birçok cemaati kapsayan geniş bir yapıdır. Manevi bağ: Ümmet, uhrevi ve metafizik bir bağla bireyleri bir arada tutar. Millet: Tarihsel ve kültürel birlik: Millet, ortak bir tarihe ve kültüre sahip, birlikte yaşama arzusu gösteren insan topluluğudur. Siyasi örgütlenme: Millet, politik bir örgütlenme sonucunda iradesini gösterebilir ve devlet şekline girebilir. Sosyo-millî yapı: Millet, sosyo-millî ve bünyesinde kavimleri toplayan büyük bir topluluk olarak tanımlanır. Özetle, ümmet daha çok dini ve evrensel bir birliği ifade ederken, millet daha çok tarihsel, kültürel ve siyasi bir birliği temsil eder.

Asimile olan toplum, kendi kültürel özelliklerini ve kimliğini kaybederek başka bir topluma uyum sağlayan toplumdur. Asimilasyon sürecinde toplumlar, dil, giyim tarzı, davranışlar ve değerler gibi kültürel özelliklerini çoğunluk kültürüne göre değiştirirler.

Nicos Poulantzas'ın devlet kuramının ana hatları şunlardır: Kapitalist devlet: Poulantzas, kapitalist devleti hukuki, siyasal, ideolojik ve ekonomik ölçütler doğrultusunda ele alır. Göreli özerklik: Devlet, sınıf mücadelesiyle ilişkili olarak incelenir ve kapitalist devletin, sınıflardan bağımsız veya sınırlı bir özerkliği olduğu savunulur. Devlet biçimleri: Liberal hukuk devleti ve otoriter devletçilik gibi olağan biçimler ile Bonapartizm, askeri diktatörlükler ve faşizm gibi olağanüstü biçimler ayırt edilir. Sınıf mücadelesi: Devlet, sınıf mücadelelerinin bir mekanı olarak görülür ve hegemonik sınıf ile fraksiyonlar kavramsallaştırmaları kullanılır. Devlet-ekonomi ilişkisi: Devletin ekonomi ile ilişkisi ve bu ilişkinin devlet biçimleri üzerindeki etkisi analiz edilir. Poulantzas'ın devlet kuramı, 1960'lı ve 70'li yıllarda devletin Marksist yorumlanışını canlandırmış ve kapitalist devletin karmaşık bir değerlendirmesini sunmuştur.

Frankfurt Okulu'nun önemli olmasının bazı nedenleri: Eleştirel teori: Okulun genel yaklaşım biçimi olan eleştirel teori, Aydınlanma düşüncesinin eleştirisi üzerine kuruludur ve insanın özgürleşmesi ile toplumun dönüşümü için çalışmalar yapmıştır. Disiplinlerarası çalışmalar: Sosyoloji, siyaset bilimi, psikanaliz, tarih, estetik, felsefe ve müzikoloji gibi farklı disiplinlerden insanları bir araya getirerek sosyal bilimlerdeki interdisipliner çalışmanın önemli bir örneğini teşkil etmiştir. Marksist eleştirel toplum teorisi: Marksizmin eleştirel bir edinimine yönelmiş ve bu doğrultuda yeni bir eleştirel toplum teorisi kurmaya çalışmıştır. Postmodern tezlere kaynaklık: Postmodern tezlere kaynaklık edecek tohumları erken bir dönemde atılmıştır. Etkisi: Günümüzde, özellikle ABD'de sosyal bilimler alanında yapılan çalışmalarda siyaset, ekonomi, tarih, felsefe ve sosyolojinin birlikte ilerlemesi ve bu alanlarda ciddi interdisipliner yaklaşımların ortaya çıkması Frankfurt Okulu'nun etkisinin devam ettiğini göstermektedir.

Tahran'ın kalabalık olmasının birkaç nedeni vardır: Petrol sanayisinin gelişimi. Rey şehrinin işgali. 1979 İslam Devrimi.

Emile Durkheim'a göre toplum, iki temel dayanışma türü sayesinde bir arada durur: 1. Mekanik Dayanışma: - Düşük işbölümü ve benzer mesleklerin hakim olduğu geleneksel toplumlarda görülür. - Bireyler, ortak yaşam tarzı, adetler ve güçlü kolektif bilinçle birbirine bağlıdır. - Bireyselliğe çok az yer verilir ve toplumsal farklılıklar azdır. 2. Organik Dayanışma: - Gelişmiş toplumlardaki mesleki uzmanlaşma ve ekonomik bağımlılık sonucu ortaya çıkar. - Bireyler, karşılıklı çıkar ve iş birliği ile bir arada durur. - Ortak inanç ve değerlerin yerini ekonomik bağımlılık almıştır. Durkheim'a göre, toplumsal dayanışma düzeyi düştükçe intihar oranları yükselir; sağlıklı toplum, dayanışmanın yüksek olduğu, hastalıklı toplum ise toplumsal düzenin bozulduğu toplumdur.

Antonio Gramsci'nin hegemonya teorisi, egemen sınıfların, toplumun büyük çoğunluğunun "rıza"sını kazanarak iktidarlarını sürdürdüklerini savunur. Gramsci'ye göre hegemonya: Politik bir ilkedir ve stratejik bir önderlik biçimidir. Toplumsal denetim biçimi olarak, egemen sınıfların bağımlı sınıflar üzerindeki rızaya dayalı iktidarını sürdürme kapasitesidir. Kültürel ve ideolojik güç ile kurulur; eğitim, medya, din, sanat ve spor gibi kurumlar aracılığıyla yayılır. Sınıf ittifaklarını içerir; işçi sınıfı öncülüğünde toplumun diğer sömürülen kesimleriyle birlikte kurulması amaçlanan bir ittifaktır. Gramsci, hegemonya kavramını, ne bir ideoloji ne de toplumsallaşmanın diğer biçimlerine indirgenebilir bir kavram olarak düşünmüştür.

Kayseri Talas'ta 30 mahalle bulunmaktadır.