Endeksler

Endeks, belirli bir piyasadaki veya sektördeki hisse senetlerinin genel performansını ölçmek için kullanılan bir göstergedir. Borsa endeksleri ise, borsada işlem gören şirketlerin performansını ölçmek ve borsanın genel sağlığını göstermek için kullanılır. Endeksler, hesaplanma şekillerine ve niteliklerine göre farklı kategorilere ayrılabilir: - Hesaplanma şekline göre: fiyat endeksleri, eşit ağırlıklı endeksler, pazar paylarına göre ağırlıklandırılmış endeksler. - Niteliklerine göre: hisse, stil ve sektörel ayrım ile ifade edilen endeksler. Yatırımcılar, endeksleri takip ederek piyasa trendlerini anlayabilir ve daha bilinçli stratejiler geliştirebilirler.

Sanayi üretim endeksinin iyi kabul edilmesi için belirli bir değer yoktur, ancak genel olarak yıllık bazda %7 ve üzeri artış olumlu bir gösterge olarak değerlendirilir. Ayrıca, aylık bazda %5 ve üzeri artış da sanayi üretiminin hareketli ve dinamik bir yapıya sahip olduğunu gösterir.

S&P 500 endeksi 19 Şubat 2025 tarihinde 6.129,58 puan ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmıştır.

PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi), imalat ve hizmet sektörlerinin genel sağlığını değerlendiren önemli bir ekonomik göstergedir. PMI'nın yaptığı işler şunlardır: Ekonomik trendleri öngörme: Analistler, PMI verilerini ekonomik trendleri tahmin etmek için kullanır. Yatırım kararları: Yatırımcılar ve analistler, hisse senedi, tahvil ve diğer finansal varlıklara yatırım yapma kararlarını PMI verilerine göre şekillendirirler. Politika belirleme: Merkez bankaları ve hükümetler, para ve maliye politikalarını belirlerken PMI gibi ekonomik göstergeleri dikkate alırlar. Sektörel analiz: İmalat ve hizmet sektörleri için ayrı ayrı hesaplanan PMI, sektörel performans ve ekonominin farklı bölümlerindeki büyüme eğilimleri hakkında bilgi sağlar.

DAX ve S&P 500 endeksleri aynı değildir, ancak her ikisi de dünya finans piyasalarında önemli yer tutan borsa endeksleridir. - DAX (Deutscher Aktienindex), Frankfurt Borsası'nda işlem gören en büyük 40 şirketin hisse senetlerinden oluşan bir endekstir ve Almanya ekonomisinin performansını yansıtır. - S&P 500, ABD'de halka açık olarak işlem gören en büyük 500 şirketin performansını yansıtan bir endekstir ve ABD ile dünya borsalarının önemli bir göstergesi olarak kabul edilir.

Yeniden değerlemede Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) kullanılır.

TOKİ endeksi ifadesi, doğrudan bir anlamı olmayan bir terimdir. Ancak, "konut fiyat endeksi" kavramı ile ilgili olabilir. Konut fiyat endeksi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından hesaplanan ve Türkiye genelindeki konut fiyatlarındaki değişimleri takip etmek amacıyla oluşturulan bir endekstir.

İş deneyimi güncellemesi, Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) endeksleri kullanılarak yapılır.

En iyi endeks olarak değerlendirilebilecek birkaç önemli borsa endeksi şunlardır: 1. S&P 500: ABD'nin en büyük 500 şirketini kapsayan, piyasa değeri ağırlıklı bir endekstir ve Amerika'nın ekonomik istikrarını ölçmek için önemli bir göstergedir. 2. Dow Jones Industrial Average: ABD'nin en başarılı 30 hissesini içeren, sanayi sektörüne odaklanan bir endekstir. 3. Nasdaq 100: Teknoloji sektörüne odaklanan, ABD'de teknoloji alanında faaliyet gösteren en iyi 100 şirketin performansını ölçen bir endekstir. 4. FTSE 100: Londra Borsası'nda işlem gören, Birleşik Krallık'taki en iyi 100 şirketi içeren bir endekstir. 5. BIST 100: Borsa İstanbul'da işlem gören en yüksek piyasa değerine sahip 100 Türk şirketini kapsayan endekstir. Hangi endeksin "en iyi" olduğu, yatırımcının stratejisi, risk toleransı ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişebilir.

Endekse dahil olmak, bir şirketin hisse senetlerinin belirli bir borsa endeksine eklenmesi anlamına gelir. Bu durum, genellikle şu etkileri doğurur: Yatırımcı İlgisi Artması: Endekslere dahil edilen hisseler, daha geniş bir yatırımcı kitlesinin ilgisini çeker ve bu da hisse senedinin fiyatının yükselmesine yol açabilir. Likidite Artışı: Endekse dahil olan hisselerin daha fazla işlem görmesi, likiditeyi artırır ve yatırımcıların alım satım yapmasını kolaylaştırır. Kurumsal Yatırımlar: Birçok kurumsal yatırımcı ve fon, yalnızca belirli endekslerde yer alan hisselere yatırım yapar, bu nedenle endekse dahil olmak, şirketin bu tür yatırımcıların portföylerine dahil olma şansını artırır. Prestij ve Tanınırlık: Endekse dahil edilmek, şirketin uluslararası alanda tanınırlığını ve güvenilirliğini artırır.

Dow Jones Industrial Average (DJIA) ve Standard & Poor's 500 (S&P 500) endeksleri, endüstri endeksleri değil, borsa endeksleridir. DJIA, Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük 30 şirketinin hisse senetlerinin performansını izler ve ekonominin farklı sektörlerini temsil eder. S&P 500 ise, ABD'de halka açık olarak işlem gören en büyük 500 şirketin performansını yansıtan bir endekstir ve geniş bir sektör yelpazesini kapsar.

MSCI (Morgan Stanley Capital International), yatırım karar destek araçları ve hizmetleri sunan küresel bir şirkettir. Başlıca faaliyetleri şunlardır: 1. Endeks Oluşturma ve Lisanslama: Hisse senetleri, sabit gelir ve gayrimenkul gibi çeşitli varlık sınıfları için endeksler oluşturur ve bu endeksleri diğer finansal kurumlara lisanslar. 2. Analitik Hizmetler: Risk yönetimi, performans atıf analizi ve portföy optimizasyonu gibi analitik araçlar ve hizmetler sunar. 3. ESG Araştırmaları: Çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) araştırmaları ve derecelendirmeleri yaparak yatırımcıların sürdürülebilir yatırım kararları almalarına yardımcı olur. 4. Gayrimenkul Verileri: Gayrimenkul verileri ve analizleri sağlayarak yatırımcılar, borç verenler ve diğer paydaşlara piyasa bilgileri sunar. 5. Danışmanlık Hizmetleri: Yatırım stratejilerini optimize etmek ve süreçleri iyileştirmek için danışmanlık hizmetleri sunar.

SP 500 ve BIST 500 endeksleri farklı yapıdadır. SP 500, Standard & Poor's tarafından oluşturulan, ABD'nin en büyük 500 şirketinin yer aldığı bir borsa endeksidir. BIST 500 ise, Borsa İstanbul'da işlem gören en büyük 500 şirketin yer aldığı bir endeks değildir; bu unvan BIST 100 endeksine aittir.

TEFE'nin (Toptan Eşya Fiyat Endeksi) amacı, üretici maliyetlerindeki artış veya azalışları takip etmektir. Bu endeks, ekonomideki fiyat değişimlerinin üretici düzeyinde nasıl gerçekleştiğini anlamak ve tüketici fiyatlarına yansımalarını değerlendirmek için kullanılır.

İMKB 100 endeksi tüm zamanların en yüksek seviyesini 71.843 puan ile 31 Ekim 2012 tarihinde görmüştür.

En önemli endeksler arasında şunlar öne çıkmaktadır: 1. S&P 500: Standard & Poor's tarafından oluşturulan bu endeks, piyasa değeri en yüksek 500 ABD şirketini içerir ve küresel yatırımcılar tarafından sıkça takip edilir. 2. Dow Jones Industrial Average: ABD’nin en büyük 30 şirketinin performansını takip eder ve çeşitli sektörlerden şirketleri kapsar. 3. Nasdaq 100: Nasdaq borsasında işlem gören, piyasa değeri en yüksek 100 şirketin performansını ölçer ve teknoloji sektörü ağırlıklıdır. 4. FTSE 100: Londra Borsası'ndaki en yüksek piyasa değerine sahip 100 şirketi içerir ve Birleşik Krallık ekonomisinin refah göstergelerinden biri olarak kabul edilir. 5. Nikkei 225: Tokyo Menkul Kıymetler Borsası’nın en önemli endeksidir ve fiyat ağırlıklı bir endekstir.

Bloomberg HT Pamuk Endeksi, Cotlook A Endeksi kullanılarak hesaplanır. Endeksin hesaplama yöntemi, Michigan Üniversitesi'nin tüketici duyarlılığı endeksinden uyarlanmıştır ve 2013 yılı baz alınarak oluşturulmuştur.

BIST 100 ve BIST 50 endeksleri arasındaki temel farklar şunlardır: - Kapsam: BIST 100, BIST 50'den daha geniş bir perspektif sunar ve Türkiye'nin en büyük 100 şirketini içerirken, BIST 50 en büyük 50 şirketi kapsar. - Volatilite: BIST 50'deki şirketlerin performansı, BIST 30'a oranla daha değişken olabilir. - Likidite: BIST 100, daha yüksek likidite seviyelerine sahipken, BIST 50'nin likiditesi değişkendir. - Risk-getiri profili: BIST 50, daha dengeli bir risk-getiri profili sunarken, BIST 100 daha geniş bir risk-getiri yelpazesi sunar.

VİOP30 ve BIST30 endeksleri aynı şeyi ifade eder. VİOP30, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) işlem gören ve Türkiye'nin önde gelen 30 büyük şirketinin hisse senetlerini temsil eden bir endekstir. BIST30 ise Borsa İstanbul Pay (hisse) Piyasası'nda işlem gören en yüksek hacimli ilk 30 hisseden oluşan bir endekstir.

GII (Gender Inequality Index), Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi anlamına gelir ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından oluşturulmuş bir ölçüttür. Bu endeks, ülkelerdeki toplumsal cinsiyet eşitsizliğini değerlendirmek için kadınların sağlık, eğitim, ekonomik ve siyasi hayata katılım gibi temel alanlardaki durumlarını analiz eder. GII'nin diğer kullanım alanları: - Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (GGGE): Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından her yıl yayımlanan, dünya genelindeki tüm ülkelerde cinsiyet eşitsizliğini ölçen bir endekstir. - Küresel İnovasyon Endeksi (GII): Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) tarafından hazırlanan ve ülkelerin inovasyon ekosistemlerini değerlendiren bir rapordur.