SosyalEleştiri

"Zavallılar" filmi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. 1974 yapımı Yılmaz Güney ve Atıf Yılmaz filmi: Bu film, kapitalizm ve toplumun acımasızlığını eleştiren bir hikayeye sahiptir. 2. 2023 yapımı Yorgos Lanthimos filmi: Bu film ise, bir bilim insanı tarafından hayata döndürülen genç bir kadının hikayesini konu alır.

Truman Show filmi, televizyon sektörü ve medyanın insanlar üzerindeki etkisi üzerine bir eleştiri sunmaktadır. Filmin konusu, Truman Burbank adlı bir adamın, hayatının her anının 24 saat boyunca canlı olarak televizyonda yayınlandığı bir dünyada yaşamasını anlatır. Film, izleyicinin sunulan gerçeği sorgulaması ve toplumun manipülasyona olan yatkınlığı gibi temaları işler.

3 Ahmak (3 Idiots) filmi, Hindistan'ın en iyi mühendislik okulunda okuyan öğrencilerin hayatını anlatarak, eğitim sisteminin öğrencileri yarıştırma üzerine kurulu olmasını eleştirmektedir. Filmin konusu, sisteme karşı çıkan bir öğrenci ve iki arkadaşının, hayattan gerçekte ne istediklerini keşfetme yolculuklarını içermektedir.

Borat filminin komik olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Toplumsal Eleştiri ve Mizahi Unsurlar: Film, toplumsal normları ve önyargıları eleştirirken mizahi bir dil kullanır. 2. Absürt Diyaloglar ve Eylemler: Kazak gazeteci Borat'ın, Amerika'da karşılaştığı vatandaşlarla yaptığı absürt diyaloglar ve sergilediği çelişkili davranışlar, filmin komikliğini artırır. 3. Gerçek İnsanlarla Etkileşim: Film, doğrudan gerçek insanlarla etkileşime giren Borat'ın hikayesiyle, izleyicilere daha samimi ve gerçekçi bir deneyim sunar. 4. Karakter Gelişimi: Borat'ın, kendi kültürel farklılıklarını ve insan ilişkilerini keşfetme süreci, karakterin derinliklerine inerek komik ve düşündürücü bir hikaye yaratır.

Black Mirror, geleceğin teknolojilerini ve yaşamlarını konu alan bir İngiliz bilim kurgu antoloji dizisidir. Dizide, yakın gelecekte geçen distopik hikayeler anlatılmakta ve bu hikayelerde internet gibi teknolojilerin insan hayatı üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Her bölüm, farklı bir senaryo ve oyuncu kadrosuyla bağımsız bir hikaye sunar.

Borat filmi, Kazak gazeteci Borat Sagdiyev'in Amerika'ya yaptığı yolculuğu anlatıyor. Filmde, Borat'ın Kazakistan'dan Amerika'ya, ülkesinin kültürünü tanıtmak ve Amerika hakkında bilgi edinmek amacıyla gelmesi işleniyor. Yolculuk sırasında Borat, feministlerle, geylerle, aşırı sağcılarla ve sıradan Amerikalılarla etkileşimde bulunur ve bu insanların önyargılarını ve sosyal yapısını alaycı bir bakış açısıyla eleştirir.

"Bay Lazarescu'nun Ölümü" (The Death of Mr. Lazarescu), yalnız ve hasta bir adam olan 63 yaşındaki Bay Lazarescu'nun sağlık sisteminin soğuk bürokrasisi içinde sürüklenişini anlatır. Filmde, Bay Lazarescu'nun baş ağrısı ve mide bulantısı şikayetleriyle ambulans çağırması ve ardından hastanelerin yetersizliği, bilgisiz doktorlar ve yanlış teşhisler nedeniyle bir hastaneden diğerine sevk edilmesi işlenir. Film, modern sağlık sistemine ve toplumun duyarsızlığına yönelik sert bir eleştiri sunar.

Nasrettin Hoca'nın fıkralarında genellikle sosyal ve bireysel eleştiriler yer alır. Örneğin, "Parayı Veren Düdüğü Çalar" fıkrasında, istenilen bir şeye ulaşmak için parasını vermek gerektiği vurgulanır.

"Twarz" (Yüz) filmi, Polonyalı yönetmen Malgorzata Szumowska tarafından 2018 yılında çekilmiştir. Film, iş kazası sonucu yüz nakli ameliyatı geçiren Jacek adlı bir gencin hikayesini anlatır. Szumowska, kimlik, beden ve toplum politikalarını ele aldığı bu filmde, kara mizahı da ihmal etmeyen ciddi bir eleştiri sunar.

"Palto" adlı eser, Nikolay Vasilyeviç Gogol tarafından yazılmış ve mafya konusunu doğrudan işlememektedir. Hikaye, Akaki Akakiyeviç isimli sıradan bir devlet memurunun yeni bir palto uğruna çektiği sıkıntıları ve bu süreçte yaşadığı zorlukları anlatır. Gogol, bu eserde Çarlık Rusyası'ndaki sosyal sınıf baskısını ve küçük insanların yaşadığı eşitsizlikleri eleştirir.

Parazit filmi, birçok açıdan başarılı ve etkileyici bulunmuştur: 1. Senaryo ve Hikaye: Filmin senaryosu, karakterlerin derinlemesine yazımı ve her sahnede hikayeyi geliştirerek yeni bir yere çekmesi ile dikkat çeker. 2. Performanslar: Filmdeki oyuncular, komedi, dram ve gerilim gibi farklı türlerdeki rollerini hakkıyla oynamışlardır. 3. Toplumsal Eleştiri: Film, sınıf ayrımını mizahi ve gerilimli bir dengeyle işleyerek, sistemik eşitsizliği ve sosyal hareketliliğin zorluklarını gözler önüne serer. 4. Teknik Başarı: Filmin kurgusu, sinematografisi ve yönetmenliği, eleştirmenler tarafından övgüyle karşılanmıştır. Bu nedenlerle, Parazit filmi, hem eleştirel hem de ticari anlamda büyük başarı elde etmiştir.

"Ofis Çılgınlığı" (Office Space), işlerinden nefret eden üç şirket çalışanının açgözlü patronlarına isyan etmelerini konu alır. Filmde, bu çalışanların baskıcı iş ortamına karşı verdikleri mücadele ve bu süreçte birbirlerine olan dostluk bağları anlatılır.

"Marifetler" kitabı, Ursula K. Le Guin tarafından yazılmış ve Batı Sahili Yıllıkları serisinin ilk kitabıdır. Kitap, iki ana karakterin hikayesine odaklanır: Orrec ve Gry. Orrec, "çözmek" marifetine sahiptir; bu, canlı veya cansız bir şeyi çürüterek yok etme gücüdür. Gry ise "çağırmak" marifetine sahiptir; bu, hayvanları kontrol etme ve terbiye etme gücü tanır. Hikaye, Orrec ve Gry'ın, toplumun onlara dayattığı standartlara uyamadıklarından emin olmaları ve şehre doğru yola çıkmalarıyla sona erer. Kitap, insanların sahip oldukları güçleri neden genellikle kötüye kullandıkları ve bu durumun yol açtığı sonuçlar üzerine bir eleştiri sunar.

Terkib-i Bend Ziya Paşa'nın, toplumsal bozukluklar ve ahlaki bozulmalar üzerine bir eleştiriyi içerir. Şiirde işlenen konular arasında: Dünyanın geçiciliği ve insanın acizliği. Sosyal tenkit. Dini ve tasavvufi temalar. Ayrıca, mersiye türü de Terkib-i Bend'de işlenen bir konudur.

"Hizmetçi" (2016) filmi, 1930'lu yıllarda Kore'de geçen bir hikayeyi anlatarak, güç dinamikleri ve aşk temalarını işler. Filmin konusu, kendisini kont olarak tanıtan bir dolandırıcının, Japon Leydisi Hideko'nun mal varlığını ele geçirmek için onu kendisine aşık etmesini planlar ve bu amaçla Sook-Hee'yi Hideko'ya hizmetçi olarak kiralamasını ele alır. Film, kadın cinsinin aile ve toplum içindeki konumunu eleştirerek, erkek egemenliğine karşı bir direniş mesajı verir.

"3 Idiots" (Rusça karşılığı "3 Aptal") filmi, Hindistan'ın en iyi mühendislik okulunda eğitim gören üç öğrencinin hayatını anlatıyor. Hikaye, bu öğrencilerin dostluklarını, maceralarını ve tatlı-acı günlerini ele alırken, aynı zamanda eğitim sistemini, ebeveyn tutumlarını ve toplumsal baskıyı eleştiriyor.

Küçük Paşa kitabı, birkaç önemli nedenden dolayı dikkat çeker: 1. Anadolu Gerçekliği: Roman, Anadolu'nun kırsal kesimlerindeki yaşam koşullarını, yoksulluğu ve eğitimsizliği gerçekçi bir şekilde yansıtması açısından Türk edebiyatında ilk önemli köy romanlarından biridir. 2. Sosyal Eleştiri: Yazar, II. Abdülhamit yönetimine karşı olduğu için sık sık sosyal eleştirilerde bulunur ve yol, yakacak, askere alınma, hastalık, bakımsızlık, yoksulluk gibi sosyal sıkıntıları dile getirir. 3. Edebi Değer: Tek romanı olmasına rağmen, edebi değeri ve gözlemlerine dayanan anlatımıyla öne çıkar.

Aşık Mahzuni Şerif, "Dünya Zalımlar Dünyası" adlı şiiri, yaşadığı dönemin sosyal, siyasi ve ekonomik koşullarını eleştirmek amacıyla yazmıştır. Bu dönemde Türkiye'de darbeler, eylemler, ayaklanmalar ve haksızlıklar ön plandaydı.

“Ali: Korku Ruhu Kemirir” (Angst essen Seele auf) 1974 yapımı bir Rainer Werner Fassbinder filmidir. Filmin konusu, Fas'tan Almanya'ya çalışmak için gelen Ali adlı bir işçinin, 60 yaşının üzerindeki Emmi isimli bir kadınla tanışması ve evlenmesiyle gelişir. Hikaye ilerledikçe, yönetmenin sert bir toplum eleştirisine yöneldiği görülür.

Victor Hugo, "Sefiller" adlı eserinde çeşitli konuları ele almaktadır: 1. Jean Valjean'ın Hikayesi: Haksız yere hapse atılmış ve toplum tarafından dışlanmış bir adamın, içindeki iyilik ve vicdanın gücüyle yeniden doğuşunu anlatır. 2. Fransız Devrimi ve Ayaklanmalar: Romanda, Temmuz 1830 Devrimi, Haziran 1832 Ayaklanması ve 1848 Devrimi gibi olaylar işlenir. 3. Paris Tasviri: Hugo, Paris'in tarihi dokusunu, sokaklarını ve mimarisini ayrıntılı bir şekilde tasvir eder. 4. Toplumsal Eleştiri: Yoksulluk, eşitsizlik, adaletsizlik ve sosyal baskı gibi konular, gerçekçi bir şekilde ele alınır ve eleştirilir.