Sarılık

Yenidoğan sarılığı en çok bebeğin karaciğerinin kandaki bilirubin miktarını karşılayamaması nedeniyle ortaya çıkar. Diğer nedenler arasında: Hemoliz: Bebeğin alyuvarlarının aşırı ve hızlı bir şekilde parçalanması; Anne ve bebek arasındaki kan uyuşmazlığı (Rh veya ABO uyuşmazlığı); Prematüre doğum ve düşük doğum ağırlığı; Enfeksiyonlar ve bazı konjenital hastalıklar; Anne sütü ile beslenme durumunda, anne sütündeki bazı maddelerin bilirubin metabolizmasını yavaşlatması.

Göz akında renk değişimi, genellikle bilirubin birikiminden kaynaklanan sarılık nedeniyle ortaya çıkar. Bu durumun bazı nedenleri şunlardır: 1. Karaciğer Hastalıkları: Hepatit, siroz, alkol tüketimi ile ilişkili karaciğer rahatsızlıkları gibi karaciğer fonksiyon bozukluklarının belirtisi olabilir. 2. Safra Yolu Tıkanıklıkları: Safra kanallarının tıkanması, safra taşlarının varlığı veya safra kesesi kisti gibi durumlar sarılığa yol açabilir. 3. Kan Hastalıkları: Orak hücre anemisi, immün hemolitik anemi gibi durumlar göz akının renginin değişmesine neden olabilir. 4. Genetik Hastalıklar: Wilson hastalığı, porfiria gibi nadir genetik hastalıklar da göz renginde değişikliğe sebep olabilir. 5. İlaç Kullanımı: Bazı ilaçlar ve antibiyotikler de göz akının sararmasına yol açabilir. Göz akında renk değişikliği fark edildiğinde, kesin teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Evet, vakum sonrası bebek sarılığı olabilir. Vakum ile doğum sırasında bebeğin kafasında oluşabilecek zedelenmeler, sarılığa sebep olan yüksek bir bilirubin yoğunluğuna yol açabilir.

Gözlerde sararma için göz doktoruna (oftalmolog) başvurulmalıdır. Eğer sarılık şüphesi varsa, dahiliye doktoru veya hepatolog (karaciğer hastalıkları uzmanı) da uygun olabilir.

Sarılık olan bebeğin gözlerinin normale dönmesi, sarılığın şiddetine ve bebeğin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Genellikle fizyolojik sarılık olarak adlandırılan ve yaygın olan sarılık türü, doğumdan 2-4 gün sonra ortaya çıkar ve 7-10 gün içinde kendiliğinden düzelir. Ancak, sarılık yüksek seviyelere ulaşırsa ve tedaviye ihtiyaç duyulursa, fototerapi veya kan değişimi gibi yöntemlerle müdahale edilir ve bu durumda iyileşme süreci daha uzun olabilir. Sarılık belirtileri fark edildiğinde, kesin teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önemlidir.

Bebeklerde sarılık en çok göz aklarında belli olur. Sarılık ilerledikçe, yüz, göğüs, karın, bacaklar gibi vücudun diğer bölgelerine de yayılır.

Kedilerde sarılık, deri, göz ve mukoza zarının sararması ile kendini gösterir. Bu durumun diğer belirtileri şunlardır: Sarı renkli diş etleri. İdrarın koyu renkte olması. Halsizlik ve iştah kaybı. Sindirim sorunları ve sık idrara çıkma. Kedinizde bu belirtiler fark edildiğinde, vakit kaybetmeden bir veteriner hekime başvurmanız önemlidir. Erken teşhis, kedinizin sağlığı için hayati önem taşır.

Yenidoğan bilirubin eğrisi, kandaki bilirubin seviyesinin belirli aralıklarda olması gerektiği anlamına gelir. Bu değerler şu şekildedir: - Normal sınır: Yeni doğmuş bir bebekte bilirubin seviyesi 1-2 mg/dl olmalıdır. - Sarılık sınırı: Bilirubin seviyesi 5 mg/dl'yi aştığında yenidoğan sarılığı başlar. Bilirubin seviyesine göre vücudun sararması şu şekilde ilerler: - 5-8 mg/dl: Baş ve boyun sararır. - 8-10 mg/dl: Gövdenin üst bölümü sararmaya başlar. - 10-13 mg/dl: Gövdenin altı sararır. - 13-16 mg/dl: Kol ve bacaklar sararmaya başlar. - 16-20 mg/dl: Eller ve ayaklar sararır, bebeğin fototerapiye ihtiyacı olabilir. Yenidoğan sarılığı şüphesi varsa, mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Sarılıklı bebeklerin hastanede kalma süresi, sarılığın şiddetine ve türüne bağlı olarak değişir: Hafif seyreden fizyolojik sarılık durumunda, bebek genellikle herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymaz ve hastaneden taburcu edilir. Orta dereceli ve ağır sarılık durumlarında ise bebeğin yenidoğan bakım odasında uzun süre kalması veya fototerapi için hastaneye yatması gerekebilir. Amerikan Pediatri Akademisi, tüm yeni doğan bebeklerin hastaneden taburcu edilmeden önce ve bebek 3 ila 5 günlük olduğunda tekrar sarılık açısından muayene edilmesini önermektedir.

İkterik sarılık, yani cildin, mukozaların ve göz skleralarının sararması, bilirubin pigmentinin vücutta birikmesi nedeniyle oluşur. Bu durumun başlıca nedenleri şunlardır: 1. Hepatit: Viral hepatit (A, B, C vb.) gibi karaciğer hastalıkları, alkolik hepatit ve diğer karaciğer iltihaplanmaları bilirubin düzeylerini artırabilir. 2. Safra taşı hastalığı: Safra kesesi veya safra yollarındaki taşlar safra akışını engelleyerek bilirubin birikmesine neden olabilir. 3. Hemolitik anemi: Kırmızı kan hücrelerinin hızla yok edilmesi, bilirubin miktarının artmasına yol açar. 4. Genetik bozukluklar: Gilbert sendromu gibi kalıtsal hastalıklar bilirubin metabolizmasında anormalliklere neden olabilir. 5. İlaca bağlı karaciğer hasarı: Bazı ilaçlar, özellikle uzun süreli veya yanlış kullanıldığında karaciğer hasarına ve bilirubin düzeylerinin artmasına neden olabilir. Sarılık şüphesi durumunda, kesin teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önemlidir.

Yenidoğan sarılığı genellikle doğumdan sonraki 2-3 gün içinde başlar ve 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçer.

Bebeğin yüzünün sarılıktan normale dönmesi, yenidoğan sarılığının türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Fizyolojik sarılık durumunda, yani normal kabul edilen sarılıkta, bebek genellikle 2-4 gün içinde sarılık belirtileri göstermeye başlar ve 7-10 gün içinde kendiliğinden düzelir. Daha ciddi sarılık vakalarında, bebeğin 2-3 hafta içinde iyileşmesi mümkündür. Eğer sarılık belirtileri kötüleşirse veya uzun süre devam ederse, mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Sarılığın tıbbi adı "ikter" veya "icterus" olarak geçer.

Gilbert sendromunda sarılık, bilirubin seviyelerinin arttığı durumlarda ortaya çıkar. Sarılığın tetiklenebileceği bazı durumlar şunlardır: - soğuk algınlığı veya grip gibi hastalıklar; - çok düşük kalorili bir diyet veya açlık; - susuzluk; - adet dönemi; - stres; - yorucu egzersiz; - uykusuzluk; - aşırı terleme; - ishal veya kusma.

Yüksek bilirubin seviyeleri sarılığa neden olur. Bilirubin, yaşlanmış kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucu oluşur ve normalde karaciğer tarafından işlenerek safra yoluyla vücuttan atılır. Sarılığa yol açan bilirubin türleri üç ana kategoriye ayrılır: 1. Hemolitik sarılık: Kırmızı kan hücrelerinin aşırı hızlı parçalanması sonucu serbest bilirubin miktarının artması. 2. Hepatoselüler sarılık: Karaciğerin bilirubini yeterince işleyememesi. 3. Obstrüktif sarılık: Safra yollarında tıkanıklık olması ve bilirubinin bağırsaklara atılamaması.

Fizyolojik sarılık ve fizyolojik özellikler arasındaki fark şu şekildedir: 1. Fizyolojik Sarılık: Yenidoğan bebeklerin karaciğerlerinin bilirubini işleme kapasitesinin henüz tam gelişmemiş olması nedeniyle ortaya çıkan sarılıktır. 2. Fizyolojik Özellikler: Yenidoğanların genel sağlık ve gelişimsel özellikleridir. Bu özellikler arasında hızlı kırmızı kan hücresi değişimi, anne ve bebek arasındaki kan uyuşmazlığı gibi durumlar yer alır ve bunlar da sarılığa yol açabilir.

Portakalda sarılık, karoten sarılığı olarak adlandırılan bir durumdan kaynaklanabilir. Sarılık ayrıca karaciğer hastalıkları, safra yollarının tıkanması, kan hücrelerinin aşırı parçalanması gibi ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Sarılık şüphesi varsa, kesin teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Yenidoğanda sarılığa pediatri doktoru bakar.

Bebeklerde sarılık genellikle doğumdan sonraki 2-3. günde başlayıp 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçer. Sarılığın geçmesine yardımcı olabilecek yöntemler: 1. Sık Emzirme: Bebeğin düzenli olarak emzirilmesi, bilirubin seviyelerinin düşmesine yardımcı olur. 2. Fototerapi: Bebek, özel mavi ışık altında tutularak bilirubinin idrar ve dışkı yoluyla atılmasını hızlandırmak için fototerapi uygulanabilir. 3. Güneş Işığı: Doktor önerisiyle bebeğin dolaylı ve süzülen güneş ışığına maruz bırakılması da etkili olabilir. 4. Beslenme Düzeni: Anne sütü yetersizliği varsa, mama takviyesi yapılabilir. Sarılık 3 haftayı aşarsa veya bilirubin değerleri çok yüksek seyrederse bu durum tehlikeli olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Bebek sarılığı gözde, bebeğin gözlerinin beyaz kısmının sarı renkte olmasıyla anlaşılır. Bu durumu kontrol etmek için, bebeği iyi aydınlatma koşullarında, tercihen doğal gün ışığında incelemek gerekir. Sarılık teşhisi kesin olarak bir uzman hekim tarafından konulmalıdır.