Sarılık

Gözlerde sararma için ilk olarak göz doktoruna başvurulmalıdır. Göz doktorunun gerekli görmesi halinde, sararmanın altında yatan sağlık sorununu tespit etmek için iç hastalıkları (dahiliye) veya gastroenteroloji uzmanlarına yönlendirme yapılabilir. Gözlerde sararma, ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabileceğinden, vakit kaybetmeden uzman bir hekime başvurulması önemlidir.

Sarılık olan bir bebeğin gözlerinin ne zaman normale döneceği, sarılığın şiddetine ve bebeğin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Fizyolojik sarılık durumunda, bebeklerin büyük bir kısmında sarılık 1 veya 2 hafta sonunda iyileşir. Anne sütü sarılığı durumunda ise bilirubin seviyesi 4. günden başlayarak artar ve genellikle 3-12 hafta içinde normale döner. Şiddetli sarılık vakalarında, bilirubin seviyesinin çok yüksek olması durumunda kan değişimi gibi tedaviler gerekebilir. Sarılık belirtileri gözlemlendiğinde, doğru teşhis ve tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Bebeklerde sarılık en çok yüzde belli olur. Sarılık, doğumdan 2-4 gün sonra ortaya çıkar ve sırayla göğüs, karın bölgesi, bacaklar ve ayak tabanlarına yayılır. Sarılığın doğru değerlendirilmesi için bebek çıplak olmalı ve doğal parlak ışık altında muayene edilmelidir. Sarılık şüphesi durumunda, kesin tanı ve uygun tedavi için bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.

Kedilerde sarılık şu belirtilerle anlaşılabilir: Cilt ve gözlerde sararma. Halsizlik ve iştah kaybı. Koyu renkli idrar. Soluk dışkılar. Kusma ve ishal. Davranışsal değişiklikler. Sarılık, ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabileceğinden, bu belirtiler fark edildiğinde bir veteriner hekime başvurulmalıdır.

Yenidoğan bilirubin eğrisi, bebeğin doğum haftası, yaşı ve risk faktörlerine göre değişiklik gösterir. Genel olarak bilirubin seviyeleri şu şekilde olmalıdır: 5-8 mg/dl: Baş ve boyun sararır. 8-10 mg/dl: Gövdenin üst bölümü sararır. 10-13 mg/dl: Gövdenin altı sararır. 13-16 mg/dl: Kol ve bacaklar sararır. 20 mg/dl: Eller ve ayaklar sararır. Bilirubin seviyesinin ciddi yüksek olduğu durumlar: İlk 24 saatte sarılık görülmesi. Total serum bilirubin düzeyinin günde 5 mg/dl'den fazla artması. Zamanında doğan bir yenidoğanda total serum bilirubin düzeyinin 15 mg/dl'den yüksek olması. Bilirubin seviyesinin doğru değerlendirilmesi için ciltten otomatik bilirubin ölçebilen cihazlar veya topuktan alınan kan örneği kullanılmalıdır.

Sarılıklı bir bebeğin hastanede kalma süresi, sarılığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Fizyolojik sarılık: Genellikle herhangi bir tedaviye gerek kalmadan 7-10 gün içinde kendiliğinden düzelir ve bu süreçte bebek hastanede kalmaz. Patolojik sarılık: Anne ile bebek arasındaki kan uyuşmazlığı, enfeksiyonlar veya diğer sağlık sorunları nedeniyle ortaya çıkar ve ciddi bir durum olarak kabul edilir. Her durumda, sarılıklı bebeklerin bir sağlık profesyoneli tarafından düzenli olarak takip edilmesi önemlidir.

İkterik sarılık, kandaki bilirubin düzeyinin artması sonucu deri, göz ve mukozaların sarı renk alması durumudur. Sarılığın başlıca nedenleri: Karaciğer hastalıkları: Hepatit, siroz, karaciğer tümörleri. Safra yolu tıkanıklıkları: Safra taşları, safra yolu tümörleri, safra kanalı iltihapları. Kırmızı kan hücrelerinin aşırı yıkımı: Hemolitik anemi, talasemi gibi kan hastalıkları. Genetik faktörler: Orak hücreli anemi, sferositoz gibi durumlar. Yenidoğanlarda fizyolojik adaptasyon: Karaciğerin bilirubini işleme kapasitesinin tam gelişmemiş olması. Sarılık, tek başına bir hastalık değil, başka bir hastalığın belirtisi olarak değerlendirilmelidir.

Bebeğin yüzünün sarılıktan normale dönme süresi, sarılığın türüne ve bebeğin durumuna bağlı olarak değişir. Fizyolojik sarılık: Genellikle doğumdan sonra 2-4 gün içinde ortaya çıkar ve özel bir tedavi gerektirmeden 7-10 günde kendiliğinden düzelir. Patolojik sarılık: Anne ile bebek arasındaki kan uyuşmazlığı, enfeksiyonlar veya diğer sağlık sorunları nedeniyle oluşabilir ve daha ciddi bir tedavi gerektirebilir. Eğer sarılık iki hafta içinde düzelmezse, bebeğin bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmesi önemlidir. Sarılık tedavisinde fototerapi veya kan değişimi gibi yöntemler kullanılabilir. Her durumda, doğru teşhis ve tedavi için bir doktora danışılması önerilir.

Gilbert sendromunda sarılık, bilirubin seviyelerinin artması durumunda ortaya çıkar. Sarılığın görülebileceği durumlar: uzun süreli açlık veya dehidrasyon; aşırı fiziksel egzersiz; stres; enfeksiyon hastalıkları; adet dönemleri; soğuğa maruz kalma; bazı ilaçların kullanımı. Gilbert sendromuna sahip kişilerin yaklaşık %30’unda hiçbir belirti gözlenmez. Sarılık belirtileri fark edildiğinde, doğru tanı ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Sarılığın tıbbi adı ikter veya icterus olarak bilinir. Sarılık, kandaki bilirubin düzeyinin artması sonucu ciltte, göz aklarında ve mukozalarda sarı renkte bir değişimle kendini gösteren bir sağlık durumudur.

Yüksek bilirubin seviyeleri sarılığa neden olur. Bilirubin türleri ve sarılığa etkileri: İndirekt (konjuge olmayan) bilirubin. Direkt (konjuge) bilirubin. Sarılık, kandaki bilirubin seviyesi 2,5 mg/dL'yi aştığında göz aklarında ve ciltte görülebilir. Bilirubin seviyelerinin değerlendirilmesi ve sarılık tedavisi için bir uzmana danışılması önerilir.

Fizyolojik sarılık ve fizyolojik özellikler arasındaki fark şu şekildedir: - Fizyolojik sarılık, yenidoğan bebeklerde karaciğerin bilirubini yeterince hızlı işleyememesi nedeniyle ortaya çıkan ve genellikle zararsız olan bir durumdur. - Fizyolojik özellikler ise, bir kişinin doğal olarak sahip olduğu ve genellikle genetik veya gelişimsel olarak belirlenen niteliklerdir. Örneğin, cilt rengi, göz rengi gibi özellikler fizyolojik özellikler olarak kabul edilir. Özetle, fizyolojik sarılık belirli bir sağlık durumu iken, fizyolojik özellikler kişinin doğal niteliklerini ifade eder.

Yenidoğan sarılığına çocuk hastalıkları uzmanı (pediatrist) bakar. Ayrıca, sarılık için iç hastalıklar polikliniği ve gastroenteroloji servislerine de başvurulabilir. Sarılık, bebeklerde tedavi edilmesi gereken ciddi bir sağlık sorunudur. Bu nedenle, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Portakalda sarılık, meyvedeki doğal bir pigment olan beta karoten nedeniyle oluşur. İnsanlarda sarılık, genellikle bilirubin adı verilen bir maddenin vücutta birikmesi sonucu ortaya çıkar. Sarılığın ciddi bir hastalığın belirtisi olabileceği unutulmamalıdır.

Yenidoğan sarılığı, genellikle 1 ila 2 hafta içinde kendiliğinden geçer. Geçiş süreci için öneriler: Bebeğin düzenli olarak anne sütü veya mama ile beslenmesi, susuz kalmasının önlenmesi. Bebeğin bağırsak hareketlerini artırarak bilirubinin dışkı yoluyla atılmasını desteklemek için günde yaklaşık 12 kez beslenmesi. Bazı durumlarda tedavi gerekebilir: Bilirubin seviyesi çok yüksekse veya hızlı yükseliyorsa, fototerapi (ışık tedavisi), intravenöz immünglobulin veya kan değişimi gibi yöntemler uygulanabilir. Sarılığın geçmesi için kesin süre, bebeğin doğum haftası, kaç günlük olduğu ve taşıdığı risk faktörleri gibi durumlara bağlı olarak değişebilir. Sarılık belirtileri gözlemlendiğinde, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.

Bebek sarılığının gözde nasıl anlaşılacağına dair bazı belirtiler şunlardır: Ciltte sararma. Göz beyazlarında sararma. Parmakla bastırma testi. Sarılık belirtileri gözlemlendiğinde bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.

Safra ameliyatı sonrası sarılığın ne zaman geçeceği, sindirim sistemindeki dengesizliklerin ortadan kalkmasına bağlıdır. Genellikle, safra kesesi ameliyatının ardından sindirim sistemi normale döner ve sarılık iyileşir. Sarılık belirtileri devam ederse veya şiddetlenirse, bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Sarılıkta yükselen değer, bilirubin seviyesidir. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sırasında ortaya çıkan bir pigmenttir. Kan tahlilinde bilirubin düzeyi normalde 0,3-1,2 mg/dl civarındadır.

Evet, sarılığa dahiliye (iç hastalıkları) bakar. Dahiliye uzmanları, hepatit gibi karaciğer hastalıklarının hem tanı hem de takibinde temel uzmandır. Dahiliye uzmanları, hastanın şikayetlerini dinler, detaylı bir fiziksel muayene yapar ve gerekli testleri (kan tahlili, ultrason vb.) isteyerek doğru tanı ve tedavi sürecini başlatır.

Yenidoğan sarılık kan testi, doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde yapılır.