Rüşvet

Rüşvet davasının ne kadar süreceğine dair kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Ancak, rüşvet suçunda dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Rüşvet suçunun yargılamasında görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemeleridir.

3628 sayılı kanun, "Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu"dur. Bu kanunun amacı, rüşvet ve yolsuzluklarla mücadele kapsamında, belirli kamu görevlilerinin mal bildiriminde bulunmalarını, bildirimlerin yenilenmesini, mal edinmelerin denetimini ve haksız mal edinme veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunma durumlarında uygulanacak hükümleri düzenlemektir. Kanunun bazı maddeleri: Hediye bildirimi. Haksız mal edinme. Zoralım. Kanunun tam metnine mevzuat.gov.tr ve lexpera.com.tr gibi sitelerden ulaşılabilir.

Beşiktaş Belediye Başkanı Rıza Akpolat, suç örgütü üyeliği, ihaleye fesat karıştırma, rüşvet verme ve haksız mal edinme suçlamalarıyla yargılanmaktadır. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yürüttüğü soruşturma kapsamında, Aziz İhsan Aktaş'ın elebaşılığını yaptığı öne sürülen suç örgütünün, belediye başkanlarına ve üst düzey yöneticilerine rüşvet vererek ihale süreçlerini organize ettiği iddiaları bulunmaktadır.

Rüşvet ve yolsuzlukla mücadele için çıkarılan kanun, 19.04.1990 tarihli ve 3628 sayılı "Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu"dur. Bu kanunun amacı, rüşvet ve yolsuzluklarla mücadele kapsamında, kanunda sayılan kişilerin mal bildiriminde bulunmalarını, bildirimlerin yenilenmesini, mal edinmelerin denetimini ve haksız mal edinme veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunma durumunda uygulanacak hükümleri düzenlemektir.

Evet, rüşvet alan memur ceza alır. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 252. maddesine göre, bir kamu görevlisi, görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için kendisine veya göstereceği bir başka kişiye menfaat sağlarsa, 4 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, rüşvet alan kişinin yargı görevi yapan, hakem, bilirkişi, noter veya yeminli mali müşavir olması durumunda verilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.

İlyas Salman, "Dolap Beygiri" filminde rüşvete karşı çıktığı için işten kovulmuştur. Filmde, Ali karakteri, çalıştığı dairedeki memurların rüşvet aldığını görünce tüm daireyi ayağa kaldırır ve bu düzene uymadığı için müdür tarafından işten çıkarılır.

Egemen Bağış, 17-25 Aralık yolsuzluk ve rüşvet soruşturması kapsamında "rüşvet" ve "nüfuz ticareti" suçlarını işlediği iddiasıyla hakkında soruşturma açılması nedeniyle Avrupa Birliği Bakanlığı görevinden alınmıştır. Devam eden süreçte, hakkında ceza soruşturması açılabilmesi için diğer partiler tarafından TBMM'ye fezlekeler sunulmuş, ancak Mecliste kurulan komisyon, bakanların Yüce Divan'a gönderilmemesi yönünde karar almıştır.

INTERPOL Başkanı Meng Hongwei, Çin'in yolsuzluk karşıtı kurumu tarafından açılan bir soruşturma kapsamında gözaltına alındığı için kayboldu. Çin, 7 Ekim 2018'de yaptığı açıklamada, Meng'in yasaları ihlal ettiği şüphesiyle Ulusal Denetim Komisyonu tarafından soruşturmaya tabi tutulduğunu duyurdu. Meng Hongwei, 29 Eylül 2018'den bu yana kayıptı. Interpol, Meng'in görevinden istifa ettiğini de duyurdu.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 252. maddesine göre, rüşvet suçu işleyen kişiler 4 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Eğer rüşvet alan veya teklif eden kişi; hakim, avukat, savcı, hakem, bilirkişi, noter veya yeminli mali müşavir ise, verilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. Rüşvet suçunda dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.

Rüşvet davalarında görevli mahkeme, suçun işlendiği yerdeki Ağır Ceza Mahkemesidir. 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 12. maddesine göre, rüşvet suçunun yargılanmasında yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir.

Rüşvete örnek olarak verilebilecek bazı durumlar şunlardır: İhale ve ruhsat işlemleri: Kamu görevlisinin, bir ihalenin sonucunu etkilemek veya ruhsat işlemlerini hızlandırmak karşılığında menfaat sağlaması. Kolluk kuvvetlerinde rüşvet: Polis veya diğer kolluk görevlilerinin bir suçun üzerini örtmek veya ceza yazmamak karşılığında para veya başka bir menfaat elde etmesi. Vergi muafiyeti: Vergi memurunun, vergi borçlarını silmek ya da azaltmak karşılığında menfaat sağlaması. Kamu ihalelerinde avantaj: Bir iş adamının kamu ihalesi kazanmak için kamu görevlisine rüşvet vermesi. Sınav geçme: Sınava girmeden veya sınavı geçmeden önce mali avantajlar sağlayarak sürücü belgesi alınması.

Evet, rüşvet suçunda zamanaşımı vardır. Rüşvet suçu için dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Suç yurt dışında işlenmişse genel olarak zamanaşımı uygulanmaz.

Dolap Beygiri, dürüst bir memur olan Ali'nin, İstanbul'a tayini çıktıktan sonra eniştesi Yakup'un yanına taşınmasını ve eniştesinin yasa dışı işlerine bulaşmak zorunda kalmasını anlatır. Film, rüşvete karşı duruşu nedeniyle memurluktan atılan bir kişinin yaşadığı olayları ve toplumsal eleştiriyi mizahi bir dille işler.

Serpico filmi, 1970'lerin başında New York Polis Teşkilatı'nda görev yapan dürüst polis memuru Frank Serpico'nun gerçek hikayesini anlatıyor. Serpico, rüşvet olayına bulaşmak istemez ve meslektaşlarının aksine bu durumu amirlerine bildirir. Film, kokuşmuş bir sistemde "doğru" olanı yapmanın zorluklarını ve tek bir kişinin değişim yaratmakta yetersiz kalabileceğini işliyor.

Kamu kurumu, rüşvet davasında iki şekilde taraf olabilir: 1. Mağdur Olarak: Rüşvet suçu, kamu idaresinin güvenilirliğine ve işleyişine karşı işlendiği için toplumun her bireyi gibi kamu kurumları da mağdur konumundadır. 2. Suçtan Zarar Gören Olarak: 3628 sayılı Yasa'ya göre, rüşvet davasında Hazine ve ilgili kamu kurum veya kuruluşları, zarar göreni temsil eder. Rüşvet suçunda soruşturma ve kovuşturma, suçun işlendiği bilgisine ulaşıldığında ilgili makamlar tarafından resen başlatılır.

2024 yılında Mersin Gümrüğü'nde düzenlenen rüşvet operasyonunda, 128.500 TL nakit para, 40.355 Amerikan Doları, 42 gram külçe altın, 18 bilezik, altın kemer, 2 altın zincir kolye, 1 adet reşat altını, 64 tam altın, 11 yarım altın, 63 çeyrek altın, 3 ruhsatsız 9mm tabanca ve tabancalara ait şarjörler, 371 adet 9mm fişek, 9 adet lüks marka saat ve uyuşturucu içerikli hap ele geçirilmiştir. Ayrıca, aralarında Serbest Bölge Gümrük Müdürü ve müdür yardımcısının da bulunduğu 91 kişi tutuklanmıştır.

Fuzûlî'nin "Şikâyetnâme"sinde geçen "Selam verdim, rüşvet değildir diye almadılar" ifadesi, Osmanlı sarayının hizmetindeki şairin, maaşını alamaması üzerine bürokrasiyi, rüşvetçiliği ve yozlaşmayı eleştirdiği anlamına gelir. Fuzûlî, Kanuni Sultan Süleyman'ın Bağdat'ı fethetmesinin ardından sarayın hizmetine girmiş ve padişahın iltifatlarına mazhar olmuştur. Eserin ilgili kısmı şu şekildedir: >Selam virdüm, rüşvet değildür diyü almadılar. Hükm gösterdüm, fâidesüzdür diyü mültefit olmadılar. Egerçi zahirde sûret-i itâat gösterdiler, amma zebân-ı hâl ile cemi suâlüme cevab verdiler. Tam metin için şu kaynaklar kullanılabilir: tr.wikipedia.org; fikriyat.com.

Arka Sokaklar dizisinde Rıza Baba (Asayiş Şube Müdürü Rıza Soylu), rüşvet çetesi kurmak ve ele başı olmak iddiasıyla gözaltına alınmıştır. Bu olay, dizinin 493. bölümünde işlenmiş ve 494. bölümde Rıza Baba'nın aklanması için ekibin çabaları konu edilmiştir.

Serpico filmi, 1970'lerin başında yozlaşmış New York Polis Teşkilatı'nda görevli dürüst bir polis memuru olan Frank Serpico'nun gerçek hikayesini anlatıyor. Filmde anlatılan olaylar şu şekilde özetlenebilir: Serpico, meslektaşlarının aksine rüşvet olayına bulaşmak istemez ve bu durumu amirlerine bildirir. Ancak beklediği ilgiyi göremez ve teşkilatta yalnız kalır. İnatçı çabaları bir meclis komisyonunun dikkatini çeker ve yozlaşmış polisler aleyhine tanıklık yapınca hayatını tehlikeye atar. Film, polis teşkilatındaki yozlaşmanın yanı sıra halkın bu durumdan haberdar olduğunu da gösterir.

Seyhan ve Çukurova Belediyesi'nde rüşvet ve imar yolsuzluğu davasında yargılananlar arasında şunlar bulunmaktadır: Yüreğir Belediye Başkanı Ali Demirçalı. Eski Çukurova Belediyesi Başkan Yardımcısı Ali Arslanlıoğlu. Eski imar müdürü Hasan Uzun. Seyhan Belediyesi başkan yardımcısı ve imar müdürleri. Çok sayıda belediye çalışanı. Ayrıca, 79 şüpheli hakkında örgütlü suç ve rüşvet suçlamalarında kovuşturulmasına yer olmadığına ilişkin ek karar verilmiştir.