Rumeli

Osmanlı İmparatorluğu'nda kuzeydoğuya Rumelı denmesinin nedeni, bu bölgenin Bizans İmparatorluğu'nun sahip olduğu topraklar olarak kabul edilmesidir. Osmanlı Türkleri, Avrupa'ya ayak bastıktan sonra burada fethettikleri yerlere Rumelı adını verdiler, çünkü "Rum" kelimesi "Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde olan toprak, halklar" anlamına geliyordu.

Rumeli'nin en acı türkülerinden biri olarak "Aliş'imin Kaşları Kâre" türküsü kabul edilir. Diğer acı Rumeli türkülerinden bazıları şunlardır: "Çalın Davulları": Selanik'te geçen, kolera salgını nedeniyle sevdiği kızı kaybeden Mehmet'in hikayesini anlatır. "Bülbülüm Altın Kafeste": Sevdiğine kavuşamamanın verdiği hasret ve gözyaşını dile getirir.

Rumeli türkülerinin en güzeli olarak değerlendirilebilecek birkaç örnek şunlardır: 1. "Aman Doktor": Sevilen bir Rumeli türküsü olup, şarkıcının dul kaldığı bir hikayeyi anlatır. 2. "Karşıdan Salınıp Gelen Güzele": Rumeli'nin meşhur türkülerinden biri olup, sevgilisine olan özlemi anlatır. 3. "Ela Gözlüm Ben Bu Elden Gidersem": Ayrılık acısını anlatan romantik bir türküdür. 4. "Drama Köprüsü": Halk tarafından Debreli Hasan için yakılan, halk kahramanı temalı bir türküdür. 5. "Çalın Davulları": Selanik'te geçen, acı bir sevda türküsüdür. Bu türküler, Rumeli müziğinin duygusal ve etkileyici örneklerini temsil etmektedir.

Salih Pay'ın "Rumeli Fatihi Osmanlı Şehzadesi: Gazi Süleyman Paşa" başlıklı makalesi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi'nin 2009 yılı, 18. cilt ve 1. sayısında yayımlanmıştır. Makalede, Süleyman Paşa'nın Rumeli'ye yönelik askeri faaliyetleri ve bölgeyi Türkleştirme ile İslamlaştırma çerçevesinde izlediği yöntemler ele alınmaktadır. Anahtar kelimeler: Süleyman Paşa, Osmanlı Devleti, Rumeli, Balkanlar, Gelibolu.

Pırasa çorbası, Rumeli menşeili olup Trakya yöre mutfağında da yaygın olarak tüketilmektedir.

"Bahçede Yeşil Çınar" türküsünün hikayesi, Rumeli yöresine aittir. Hikayeye göre, İskeçe ve Gümülcine'de beylerin hakim olduğu devirde, Gümülcine'de bir eğlence yeri olan Beyler Bahçesi'nde, beylerden biri yeşil gözlü bir güzele aşık olur ve onun uğruna malını mülkünü ziyan eder.

"Göçmen Kızı" türküsünün Rumeli türküsü olarak adlandırılmasının nedeni, Tuna Nehri çevresinde yaşayan kültürler ve göçler hakkında olmasıdır. Şarkı, öksüz bir göçmen kızın Tuna boylarında koyunlarını güderek hayata tutunma mücadelesini anlatmaktadır. Bu nedenle, bölgedeki tarihi ve sosyal olayları yansıttığı için Rumeli müziği kapsamında değerlendirilmektedir.

Gazi Süleyman Paşa, Osmanlı Padişahı Orhan Gazi ve Nilüfer Hatun'un büyük oğludur. Hayatı kısaca şu şekilde özetlenebilir: 1. İlk Görevi: Gerede'de yönetici olarak hizmete başladı, İzmit, Göynük ve Mudurnu civarını tımar olarak aldı. 2. Askeri Deneyimler: İznik (1331) ve İzmit (1337) fetihlerine katıldı, Karesioğulları Beyliği'ne bey tayin edildi (1335). 3. Rumeli'ye Geçişi: Sırplara karşı Bizans'a yardıma giden Osmanlı kuvvetlerine kumanda etti, Selanik'i Sırplardan alarak Bizanslılara verdi (1349). 4. Önemli Harekatlar: Çimpe Kalesi'ni üs olarak kullanarak Bulgarları ve Sırpları Dimetoka Muharebesi'nde yendi (1352). 5. Ankara'nın Fethi: Eretna Beyliği beyi Alaeddin Eretna'nın ölümünden sonra Ankara'yı zaptetti (1354). 6. Son Dönemleri: Bizans'ta imparator değişikliği üzerine dikkatini yeniden Trakya'ya yöneltti, Bolayır'ı kendisine üs edinerek Osmanlı'nın Rumeli'de yerleşmesine dönük bir politika izledi. 7. Ölümü: 1357 veya 1360 yılında, Bolayır ile Seydikavağı arasında avlanırken atından düşerek öldü.

"Tuna Nehri Akmam Diyor" sözleri, Rumeli yöresine aittir ve Yöre Ekibi tarafından derlenmiştir.

"Ar Gelir Osman Aga" türküsü, Rumeli yöresine aittir.

Barba Yorgo ifadesi, gölge oyununda yarı Rumca, yarı Ulahça konuşan Rumelili çoban tipi anlamına gelir. Bu karakter, bilgisizdir ve denizin adını bilmez, gemileri kayık sanır, Baba Himmet'in bir başka uzantısıdır.

"Kırmızı Gülün Ali Var" türküsünün hikayesi, Rumeli yöresine ve Aşık Ali Tanburacı'ya aittir.

Osmanlı Devleti'nin Rumeli'ye geçiş ve tutunmasında etkili olan faktörler şunlardır: 1. Coğrafi Etkenler: Marmara ve Çanakkale Boğazları'nın kontrolü, Anadolu ile Avrupa arasındaki ulaşımı kolaylaştırdı. 2. Siyasi Faktörler: Bizans İmparatorluğu'nun zayıflaması ve Balkanlardaki siyasi belirsizlikler, Osmanlı'nın bölgeye girişini kolaylaştırdı. 3. Askeri ve Stratejik Hamleler: Disiplinli Osmanlı ordusu ve stratejik fetihler, özellikle Gelibolu'nun fethi, Rumeli'deki ilerlemeyi hızlandırdı. 4. İskân Politikası: Osmanlı'nın fethettiği topraklara Türkmenleri yerleştirmesi veya yerli halkın Türkleşmesini sağlaması, bölgenin kalıcı olarak Osmanlı egemenliğine girmesini sağladı. 5. Hoşgörülü Yönetim Anlayışı: Osmanlı'nın diğer dinlere karşı hoşgörülü yaklaşımı, Balkanlar'daki gayrimüslim halk arasında olumlu bir izlenim bıraktı ve direnişin azalmasına neden oldu. 6. Şeyh ve Dervişler: Tekke ve zaviyeler kurarak bölge halkını etkileyen şeyh ve dervişler, fetih hareketlerine katılarak askere manevi güç verdi.

"Uçtu uçtu baba kızın evden uçtu" ifadesi, Rumeli ve Balkan yörelerine aittir.

Tulumba tatlısı, Balkan kökenli bir tatlıdır ve Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında sevilerek tüketilmiştir.

Osmanlı Devleti'nde ilk Rumeli valisi, I. Murad döneminde Lala Şahin Paşa'dır.

Rumeli'ye yerleşimi sağlayan teşkilat, Osmanlı Devleti'nin iskan politikasıdır.

"Safiye'm kınalar yakmış on parmağın eline" dizesi, "Çıksam A Urumelin Düzüne" türküsüne aittir ve Rumeli / Deliorman yöresine aittir.

Osmanlı'nın Rumeli'ye geçmesiyle birlikte yaşayan toplumlarda şu değişimler meydana gelmiştir: 1. Siyasi Yapı: Bizans İmparatorluğu'nun zayıflaması ve iç karışıklıklar, Osmanlıların Balkanlar'da hızla toprak kazanmasını sağlamıştır. 2. Toplumsal Yapı: Farklı kültürler, dinler ve etnik gruplar bir arada yaşamaya başlamıştır. 3. Ekonomik Yapı: Tarımda tütün, buğday, arpa, mısır gibi ürünler yetiştirilmiş, bu ürünlerin ticareti önemli bir ekonomik faaliyet haline gelmiştir. 4. Kültürel Yapı: Türk mutfağı, müzik ve geleneksel yaşam tarzları Rumeli halkıyla birleşmiş, yeni bir Osmanlı kültürü ortaya çıkmıştır.

"Mezarımı Kızlar Kazsın" türküsü, Rumeli/Eskicuma yöresine aittir.