PeriyodikCetvel

Periyot ve grupları ezberlemek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: 1. Periyotlar: Periyodik cetvelde yatay sıralara periyot denir. 2. Gruplar: Periyodik cetvelin dikey sütunlarına grup denir. 3. İpuçları: - Elektron dizilimi: Bir elementin elektron diziliminde en yüksek baş kuantum sayısına sahip katman, periyot numarasını gösterir. - Özel gruplar: Alkali metaller (1A grubu), toprak alkali metaller (2A grubu), halojenler (7A grubu) ve soy gazlar (8A grubu) gibi özel grupların özelliklerini bilmek, ezberlemeyi kolaylaştırır.

Nötr bir atomun elektron sayısını bulmak için periyodik cetvelde element sembolünün sağ alt köşesindeki sayıya bakmak gereklidir. Çünkü yüksüz (nötr) bir atomda, atom numarası (proton sayısı) elektron sayısına eşittir.

Periyot ve grup ile ilgili çalışma kağıdı için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: 1. "Kimya Eğitimi Çalışma Yaprakları" sitesinde, periyodik cetvel ve elementlerin sınıflandırılması ile ilgili bir çalışma yaprağı bulunmaktadır. Bu yaprakta, periyot ve grubun tanımları, özellikleri ve periyodik cetveldeki yerleri detaylı olarak açıklanmıştır. 2. "dnzhoca.com" sitesinde, periyodik sistem ile ilgili bir çalışma kağıdı mevcuttur. Bu kağıtta, periyot ve grubun yanı sıra, atom numarası, proton, nötron ve elektron gibi kavramlar da ele alınmıştır. 3. "Hüseyin Faruk Yıldırım"ın sitesinde, periyodik sistemin tarihçesi ve özellikleri ile ilgili bir çalışma yaprağı bulunmaktadır. Bu yaprakta, periyot ve grubun sınıflandırmadaki önemi vurgulanmıştır.

Periyodik cetveldeki elementlerin hangi ülke veya toplum tarafından keşfedildiğini gösteren "Element Keşiflerinin Ülke Tablosu"na göre, bazı önemli ülkeler şunlardır: Birleşik Krallık: 19 element keşfedilmiştir. İsveç: 20 element keşfedilmiştir. Almanya: 18 element keşfedilmiştir. Fransa: 16 element keşfedilmiştir. Rusya veya Sovyetler Birliği: 11 element keşfedilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri: 11 element keşfedilmiştir. Ayrıca, elementlerin bir kısmı antik toplumlar tarafından da keşfedilmiştir.

Evet, yörünge sayısı arttıkça atom çapı da artar. Periyodik cetvelde bir grupta yukarıdan aşağıya inildiğinde, yörünge (periyot) sayısı artar ve bu da atom çapının büyümesi anlamına gelir.

Elektron diziliminden periyodik cetveldeki yeri bulmak için, katman sayısı ve son katmandaki elektron sayısı kullanılır. 1. Katman sayısı, elementin periyodunu belirler. 2. Son katmandaki elektron sayısı ise elementin grubunu belirtir. Örneğin, nötr hâldeki bir elementin elektron diziliminde son katmanında: - 1 elektronu varsa, 1A grubunda yer alır; - 2 elektronu varsa, 2A grubunda yer alır ve böyle devam eder.

Prometyum, periyodik cetvelin 3A grubunda yer alan bir elementtir.

Periyodik cetvelde boşluklar, henüz keşfedilmemiş elementlerin varlığını öngörmek amacıyla bırakılmıştır. Bu boşluklar, Rus kimyager Dimitri Mendeleyev tarafından, bilinen elementlerin atom kütlelerine göre sıralandığında düzenli olarak yinelenen özellikler göstermesi gözlemlenerek oluşturulmuştur.

Helyum (He), periyodik cetvelde 1. periyodun 18. grubunda yer alır.

Periyot ve grup, periyodik cetvelin iki temel özelliğidir: 1. Periyot: Periyodik cetvelin yatay sıralarına denir. Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe: - Elementlerin enerji seviyeleri değişmez. - Elementlerin atom numarası, kütle numarası ve elektron sayıları artar. - Atom çekirdeği çekim gücü artar, bu nedenle atom çapı ve hacmi azalır. 2. Grup: Periyodik cetvelin dikey sütunlarına denir. Aynı grupta yer alan elementlerin: - Son enerji düzeyindeki elektron sayıları eşittir. - Kimyasal özellikleri benzerdir. - Yukarıdan aşağı inildikçe elementlerin atom numarası, kütle numarası ve elektron sayıları artar.

Erime noktasının sağa doğru azalması, periyodik cetvelde aynı periyotta soldan sağa doğru hareket ettikçe atom numarasının artması nedeniyle gerçekleşir. Atom numarası arttıkça, atom boyutu küçülür, elektriksel çekim gücü artar ve erime noktası da düşer.

Amfoter metalleri diğer metallerden ayırt etmek için şu özelliklere bakılabilir: 1. Tepkime Verdiği Maddeler: Amfoter metaller, hem asitlerle hem de kuvvetli bazlarla tepkime verir. 2. Periyodik Cetvel Konumu: Genellikle periyodik cetvelin orta kısmında yer alırlar. 3. Bilinen Örnekler: Yaygın amfoter metaller arasında Zn, Sn, Cr, Pb, Al bulunur. Bu özellikler, amfoter metallerin tanımlayıcı nitelikleridir.

Yükseltgenme ve indirgenme basamaklarını bulmak için aşağıdaki kurallar dikkate alınır: 1. Elementel halde tüm elementlerin yükseltgenme basamağı sıfırdır. 2. Tek atomlu iyonların yükseltgenme sayısı, iyonun yüküne eşittir. 3. Bileşiklerdeki atomların yükseltgenme sayılarını belirlemek için: - Oksijenin bileşiklerinde çoğunlukla -2 yükseltgenme sayısına sahip olduğu kabul edilir. - Hidrojenin bileşiklerinde çoğunlukla +1 yükseltgenme sayısına sahip olduğu kabul edilir. 4. Periyodik cetvelde 1A grubu metallerinin yükseltgenme basamağı +1, 2A grubu metallerinin ise +2’dir. 5. Çok atomlu iyonlarda atomların yükseltgenme basamakları toplamı, iyonun yüküne eşittir.

Hidrojen elementi, periyodik cetvelin 1. periyodunun 1. grubunda bulunur.

Contorium elementini bulan kişi, 1869 yılında Periyodik Cetveli hazırlarken bunu keşfeden Dmitri Mendeleyev'dir. Ancak, 2007 yılında Boğaziçi Üniversitesi Kimya Bölümü öğrencisi Can Güney Kuseyri, mizahi amaçlarla "Contorium" adını verdiği kurgusal bir element uydurmuştur.

Tellür (Te) elementinin bazı özellikleri: Periyodik cetveldeki yeri: Atom numarası 52, sembolü "Te"dir. Fiziksel özellikleri: Gri-metalik görünüme sahip katı bir elementtir, gümüşi beyaz bir rengi vardır. Erime ve kaynama noktaları: Erime noktası 449.5 °C, kaynama noktası ise 990 °C'dir. Kimyasal özellikleri: Çeşitli oksidasyon durumlarında bulunabilir, en yaygın durumu -2'dir. Toksisite: Tellür ve bazı tellür bileşikleri insanlar için toksiktir. Kullanım alanları: Yarıiletken endüstrisinde, güneş pillerinde, termoelektrik uygulamalarda, metallerin rafinasyonunda ve yangın geciktirici olarak kullanılır.

Soygazlar (asal gazlar) ve yarı metaller periyodik cetveldeki farklı element gruplarıdır. Soygazların özellikleri: - Kararlı yapıya sahiptirler ve bileşik oluşturmazlar. - Oda koşullarında gaz hâlinde bulunurlar. - Erime ve kaynama noktaları düşüktür. - Tek atomlu molekül hâlinde bulunurlar. Yarı metallerin özellikleri: - Hem metallerin hem de ametallerin özelliklerini gösterirler. - Parlak veya mat olabilirler. - Elektriği ve ısıyı ametallerden daha iyi, metallerden daha az iletirler. - Elektronik devre elemanlarında, kamera ve mikroskop merceklerinde, projektörlerde kullanılırlar.

Sağlık Bakanlığı Periyodik Dağıtım Cetveli (PDC), il ve birim bazında, unvan ve branşlara göre bulunması gereken azami personel sayısını gösteren bir cetveldir. Bu cetvel, genellikle iki yılda bir yenilenir ve sağlık hizmetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla kullanılır.

Kimya cetveli, kimyasal elementlerin ve bileşiklerin özelliklerini içeren bir referans aracıdır. Bu cetvelde genellikle şu bilgiler yer alır: - elementlerin sembolleri ve atom numaraları; - atom ağırlıkları ve moleküler yapılar; - elektronegatiflik değerleri; - iyonlaşma enerjileri ve bağ enerjileri; - fiziksel ve kimyasal özellikler (erime noktası, kaynama noktası vb.); - asit ve bazların pH değerleri ve özellikleri; - çeşitli kimyasal formüller ve denklemler. En bilinen kimya cetveli, elementlerin artan atom numaralarına göre sıralandığı periyodik cetveldir.

Metallerin aktifliği, periyodik cetvelde yukarıdan aşağı ve sağdan sola doğru artar. Bunun nedeni üç ana faktördür: 1. Atom yarıçapı: Atom yarıçapı arttıkça, değerlik elektronları çekirdekten uzaklaşır ve elektron başına düşen çekici kuvvet azalır. 2. İyonlaşma enerjisi: İyonlaşma enerjisi düştükçe, metalin elektron verme eğilimi artar. 3. Elektron ilgisi: Elektron ilgisi düştükçe, metalin elektron verme eğilimi de artar.