Soygazlar

Radon — en tehlikeli soygaz olarak kabul edilir. Bu gaz, radyoaktiftir ve yüksek düzeyde solunması durumunda akciğer kanseri riskini artırabilir.

Soygazlar, periyodik tablonun 18. grubunda yer alan ve kimyasal olarak tepkimeye girme eğilimleri çok düşük olan elementlerdir. Soygazlar şunlardır: 1. Helyum (He). 2. Neon (Ne). 3. Argon (Ar). 4. Kripton (Kr). 5. Ksenon (Xe). 6. Radon (Rn) (radyoaktif). 7. Oganeson (Og) (sentetik).

Elementleri metal, ametal ve soygaz olarak ayıran temel özellikler şunlardır: 1. Metaller: - Parlak yüzeylere sahiptir. - Oda sıcaklığında cıva hariç katı haldedir. - Elektrik ve ısıyı iyi iletirler. - Kendi aralarında alaşım oluştururlar. - Elektron vererek pozitif yükle yüklenirler. 2. Ametaller: - Katı, sıvı veya gaz halde bulunabilirler. - Isı ve elektriği iyi iletmezler. - Yüzeyleri mat ve kırılgandır. - Elektron alarak negatif yükle yüklenirler. - Kendi aralarında ve metallerle bileşik yapabilirler. 3. Soygazlar: - Oda koşullarında tek atomlu gaz şeklindedir. - Kararlı yapıdadırlar ve diğer elementlerle bileşik yapmazlar. - Erime ve kaynama noktaları düşüktür. - En dış elektron kabukları tamamen doludur.

Soyve terimi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Kimya: Soygazlar (veya asal gazlar) olarak bilinen elementler, kimyasal tepkimeye girme eğilimleri düşük olan gazlardır. Bu gazların bazı kullanım alanları şunlardır: - Aydınlatma: Argon, ksenon ve neon içerikli tabelalar, lambalar ve ampullerde kullanılır. - Dalgıçlık: Dalgıç tüplerinde oksijenle birlikte kullanılır. - Tıp: Gaz balonlarında ve kriyojenik araştırmalarda kullanılır. 2. İnşaat: Söve, pencere ve kapıların dış cephelerinde kullanılan dekoratif ve yalıtım amaçlı bir yapı elemanıdır. İşlevleri şunlardır: - Estetik görünüm: Binaya estetik bir değer katar. - Yalıtım: Isı ve ses yalıtımına katkıda bulunur. - Koruma: Yağmur, kar ve rüzgar gibi doğal etkenlerin bina içine girmesini engeller.

8. grup elementleri, yani soy gazlar, kararlı yapıdadır çünkü son enerji seviyelerinde 8 elektron (helyum için 2 elektron) bulunur ve bu, elektron kabuklarının tam olarak dolmasını sağlar. Soy gazlar, elektron alıp vererek ya da elektron ortaklığı yaparak elektron düzenini bozmayı istemezler.

Soy gazlar elektron vermeyen metallerdir.

Soy gazların elektronegatifliği yoktur. Bunun nedeni, soy gazların bağ yapma eğilimlerinin olmaması ve elektronları kabul etme veya bağışlama isteklerinin çok az olmasıdır.

Tek atomlular (monoatomik) elementler, sadece bir tane atom içeren elementlerdir. Bu gruba giren bazı elementler şunlardır: - Soy gazlar: helyum (He), neon (Ne), argon (Ar), kripton (Kr). - Diğer elementler: altın (Au), bakır (Cu).

8A grubunun özel adı soygazlar veya asal gazlardır.

Helyum (He) ve Neon (Ne) soygazdır çünkü: 1. Kimyasal Reaktivite Çok Düşüktür: Soygazlar, diğer elementlerle bağ yapma eğilimi göstermezler ve kimyasal olarak tepkimeye girmezler. 2. Kararlı Elektron Dizilimi: Elektron dizilimleri tamamlanmıştır; helyumun 2 elektronu, diğerlerinin ise 8 elektronu vardır ve bu durum kararlı bir yapı oluşturur. 3. Tek Atomlu Yapı: Doğada tek atomlu hâlde bulunurlar ve atomları birbirine bağlanmaz.

Soygazlar, çeşitli yöntemlerle elde edilir: 1. Neon, Argon, Kripton ve Ksenon: Bu gazlar, havanın sıvılaştırılması ve ayrımsal damıtma yöntemleri kullanılarak havadan elde edilir. 2. Helyum: Helyum, doğalgazdan kriyojenik gaz ayırma teknikleri ile üretilir. 3. Radon: Radon, genellikle çözünmüş radyum, toryum veya uranyum bileşiklerinin radyoaktif bozunumundan izole edilerek elde edilir.

Soygazlar, tam değerlik elektron kabuğuna sahip oldukları için renk vermezler.

Soy gazlar, hiçbir elementle birleşmeyen gazlardır.

8A grubu elementlerinin (soygazlar) bazı özellikleri: Kimyasal kararlılık: Son katmanlarında 8 elektron (helyumda 2 elektron) bulunduğu için bileşik oluşturma eğilimleri çok düşüktür. Tepkisizlik (inertlik): Çoğu başka elementlerle reaksiyona girmez. Tek atomlu yapı: Doğada tek atomlu olarak bulunurlar, molekül oluşturmazlar. Renk, koku ve tat yokluğu: Renksiz, kokusuz ve tatsız gazlardır. Düşük erime ve kaynama noktaları: Atomlar arası çekim kuvvetleri çok zayıf olduğu için erime ve kaynama noktaları düşüktür. Suda çözünmezlik: Sadece çok az miktarda çözünürler. Isı ve elektrik iletkenliği: Elektrik iletkenlikleri yok denecek kadar azdır, ancak helyum ve neon gibi bazıları çok düşük sıcaklıklarda iletkenlik gösterebilir. 8A grubu elementleri: Helyum (He), Neon (Ne), Argon (Ar), Kripton (Kr), Ksenon (Xe) ve Radon (Rn).

Neon ve helyum gazları aynı değildir, ancak bazı ortak özellikleri vardır. Benzerlikler: - Her ikisi de periyodik tablonun 8A grubunda yer alan soy gazlardır. - Dış elektron kabukları doludur, bu nedenle diğer elementlerle reaksiyona girme eğilimleri yoktur. Farklılıklar: - Helyumun atom numarası 2, neon ise 10'dur. - Helyum havadan hafiftir ve balonlarda kullanılır, neon ise neon ışıklarında parlak kırmızı-turuncu renk üretmek için kullanılır.

Soygazların elektron ilgisi yoktur.

Oda sıcaklığında gaz halinde bulunan ve hiçbir elementle tepkimeye girmeyen elementler soygazlar olarak adlandırılır. Bu gruba dahil olan elementler: helyum (He), neon (Ne), argan (Ar), kripton (Kr), ksenon (Xe) ve radon (Rn)'dur.

Tam dolu kararlılık gösteren elementler, son katmanları tamamen dolu olan soygazlar olarak bilinen 6 elementtir: helyum (He), neon (Ne), argon (Ar), kripton (Kr), ksenon (Xe) ve radon (Rn).

Soygazlar ve ametaller aynı şeyler değildir. Soygazlar, periyodik tablonun en sağında yer alan, kararlı yapıya sahip ve asla bileşik oluşturmayan elementlerdir. Ametaller ise kendi aralarında bileşik oluşturabilen, periyodik tablonun sağ kısmında yer alan elementlerdir.

Tek atomluluk (monoatomiklik), soygazlar grubunda yer alan elementlerde görülür. Bu elementler şunlardır: helyum (He); neon (Ne); argon (Ar); kripton (Kr); ksenon (Xe); radon (Rn); oganesson (Og).