OrtaAsya

Karga, Türk ve Orta Asya kültüründe genellikle kılavuz olarak kabul edilir çünkü haberci ve yol gösterici sembolü olarak görülür. Ayrıca, kargaların kurnaz ve bilgili olmaları, onları kılavuzluk yapabilecek nitelikte hayvanlar olarak algılamaya yol açmıştır.

Orta Asya Türk kültürleri beş ana kültüre ayrılır: 1. Anav Kültürü (MÖ 4000-MÖ 1000). 2. Afanasyevo Kültürü (MÖ 2500-MÖ 1700). 3. Andronovo Kültürü (MÖ 1700-MÖ 1200). 4. Karasuk Kültürü (MÖ 1200-MÖ 700). 5. Tagar Kültürü (MÖ 700-MÖ 300).

Kazakistan'ın Türk kültürünü benimsemesinin birkaç nedeni vardır: 1. Etnik Köken: Kazaklar, Türk dillerini konuşan bir etnik grup olarak kabul edilir ve Kazakistan'ın resmi dili Kazakça, Türkçe ile büyük benzerlikler gösterir. 2. Tarihsel Bağlar: Kazakistan'ın tarihi, Orta Asya Türk kültürüne dayanır ve bölge, binlerce yıl boyunca Türk boylarının yaşadığı bir coğrafya olmuştur. 3. Kültürel Etkileşim: Göçebe yaşam tarzı ve ortak gelenekler, Kazaklar ile diğer Türk halkları arasında güçlü bir kültürel bağ oluşturmuştur. 4. Siyasi ve Ekonomik İlişkiler: Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Türkiye ile kurulan güçlü ilişkiler, iki ülke arasındaki kültürel bağları daha da pekiştirmiştir.

99 ile başlayan telefon alan kodları, tek bir ülkeye ait değildir. Bazı örnekler: +992 - Tacikistan; +993 - Türkmenistan; +994 - Azerbaycan; +995 - Gürcistan; +996 - Kırgızistan; +997 - Kazakistan; +998 - Özbekistan. 99 alan kodunu takip eden rakamlar, doğru ülkeyi belirlemek için önemlidir.

Hun ve Göktürk devletleri aynı değildir, ancak her ikisi de Orta Asya'da kurulmuş Türk devletleridir. - Asya Hun İmparatorluğu, M.Ö. 220 yılında Teoman tarafından kurulmuş ve Mete Han döneminde büyük bir güç haline gelmiştir. - Göktürk Kağanlığı ise 552 yılında Bumin Kağan tarafından kurulmuş ve Türk adını devlet isminde ilk kez kullanan devlet olmuştur.

Türkmen tipi, antropolojide Orta Asya'ya özgü bir fiziksel antropolojik tip olarak tanımlanır. Bu tipin genel özellikleri şunlardır: Boy ve yapı: Orta boylu veya uzun boylu, iri yapılı olma eğilimi. Kafatası: Geniş ve yuvarlak kafatası. Yüz hatları: Belirgin yüz hatları ve çıkık elmacık kemikleri. Gözler: Genellikle koyu renkli (kahverengi veya siyah) ve çekik gözlü. Burun: Geniş ve kalkık burun, burun kökü çökük. Saç: Siyah veya koyu kahverengi renkte, kalın ve düz saçlı. Cilt: Buğday tenli veya esmer tenli. Bu özellikler, coğrafi ve etnik kökenlere bağlı olarak farklı varyasyonlar gösterebilir.

Orta Asya'da 6 başkent bulunmaktadır: Astana (Kazakistan), Bişkek (Kırgızistan), Duşanbe (Tacikistan), Aşkabat (Türkmenistan), Taşkent (Özbekistan) ve Ulan Batur (Moğolistan).

Türkiye'nin Orta Asya politikası, Orta Asya ülkelerinin bağımsızlıklarını desteklemeyi ve bu ülkelerle çeşitli alanlarda işbirliğini artırmayı amaçlamaktadır. Temel politikalar: - Ekonomik ve ticari işbirliği: Türkiye, Orta Asya ülkelerine önemli yatırım fırsatları sunmakta ve TİKA aracılığıyla kalkınma yardımları yapmaktadır. - Üst düzey ziyaretler ve kurumsal mekanizmalar: Karma ekonomik komisyonlar, iş konseyleri ve yüksek düzeyli stratejik işbirliği konseyleri gibi mekanizmalarla işbirliği alanı genişletilmektedir. - Eğitim ve kültür: Türk dili konuşan ülkeler arasında kültürel bağları güçlendirmek için TÜRKSOY ve TÜRKPA gibi kuruluşlar kurulmuştur. - Bölgesel entegrasyon: Türkiye, Türk Devletleri Teşkilatı gibi çok taraflı platformlarda Orta Asya ülkeleriyle işbirliğini sürdürmektedir.

İskitlerin kökeni hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır: 1. Orta Asya Kökenli: Lomonosov Moskova Devlet Üniversitesi antropologlarının araştırmalarına göre, İskitlerin gen havuzu Orta Asya'ya kadar uzanmaktadır. 2. Hint-Avrupa Dili Konuşanlar: Heredot gibi antik yazarlar, İskitler'in Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir halk olduğunu ve kökenlerinin Orta Asya'ya dayandığını belirtmektedir. 3. İran Kökenli: Bazı kaynaklar, İskitler'in İran kökenli olduğunu ve İran dilinin İskit kolunu konuştuğunu öne sürmektedir. Ayrıca, İskitler'in kökenlerinin Türklerin atalarına dayandığına dair varsayımlar da bulunmaktadır.

Türkmenistan'ın eski tarihi, MÖ 500'lerde Ahameniş İmparatorluğu tarafından ele geçirilmesiyle başlar. Önemli dönemler ve olaylar: İpek Yolu: Orta Asya'ya mal ve düşünce getirdi, Merv ve Nisa gibi şehirler önemli vahalar haline geldi. 7. yüzyıl: Araplar İslam'ı Türkmenistan'a getirdi. Selçuklu İmparatorluğu: 1040 yılında Oğuz Türkleri tarafından kuruldu, başkenti Merv idi. 13. yüzyıl: Cengiz Han'ın istilası ve Moğolların Hiva, Konye Urgenç ve Merv'i yerle bir etmesi. 18. yüzyıl: Türkmenler, akıncı ve kırsal kesim hayatı süren kabileler olarak yeniden bir araya geldi. 19. yüzyılda Ruslar, Türkmenistan'ı işgal etti ve 1881'de bölgeyi kontrol altına aldı.

Harezmşahlar ve Moğollar arasında yaşanan olaylar şu şekilde özetlenebilir: 1. Otrar Faciası (1218): Moğol ticaret kervanı, Harezmşahlar hükümdarı Alâeddin Muhammed'in emriyle Otrar'da yağmalandı ve tüccarlar öldürüldü. 2. Savaş ve İşgal: Cengiz Han, 1219'da büyük bir orduyla Harezmşahlar üzerine yürüdü. 3. Harezmşahların Yenilgisi: Sultan Muhammed Harezmşah, Moğollarla yaptığı Ilâmış Savaşı'nı kazanarak Kara-Hitaylar'ı ortadan kaldırdı (1212). 4. Sonu: Harezmşahlar İmparatorluğu'nun çöküşü, Orta Asya, Yakın Doğu ve Kuzey Türk ülkelerinin Moğol tahakkümü altına girmesine yol açtı (1231).

Türk kültürü ve medeniyetinin tarihi, Orta Asya'da M.Ö. 5000 yıllarına kadar uzanan tarih öncesi devirlere dayanmaktadır. İlk Türk kültür merkezleri ise şu şekilde tarihlendirilmektedir: - Anav Kültürü: M.Ö. 4500-1000 yılları arasında Orta Asya'nın en eski kültürü olarak kabul edilir. - Hun İmparatorluğu: M.Ö. 220 yıllarında Teoman tarafından kurulduğu ve Mete tarafından bir imparatorluk hâline getirildiği bilinmektedir. Bu nedenle, Türk kültürü ve medeniyetinin başlangıcının tam olarak ne zaman olduğu konusunda kesin bir görüş birliği yoktur.

Ceyhun (Amuderya) ve Seyhun (Siriderya) nehirleri, tarih boyunca gemilere açık olmuştur. Bu nehirler, Orta Asya'da denizciliğin ve balıkçılığın ilk başladığı yerler arasında kabul edilir. Günümüzde ise Seyhun Nehri'nin debisi, sulama ve diğer insan faaliyetleri nedeniyle azalmış olsa da, Aral Gölü'ne ulaşana kadar gemilere elverişli olduğu belirtilmektedir.

Türk kültürünün en eski dönemi, Anav Kültürü olarak kabul edilir.

SB.6.2.1 ve SB.6.2.2 kazanımları, 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde "Kültür ve Miras" öğrenme alanında yer alır ve farklı konuları kapsar: - SB.6.2.1: Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinin coğrafi, siyasal, ekonomik ve kültürel özelliklerine ilişkin çıkarımlarda bulunmayı içerir. - SB.6.2.2: İslamiyet'in ortaya çıkışını ve beraberinde getirdiği değişimleri yorumlamayı kapsar.

Kurt avı, kış mevsiminde Orta Asya'da en kolay şekilde yapılır. Ayrıca, sonbahar sonu ve kış başında kurtların postlarının en kaliteli olduğu ve yoğun kar yağışının avlanmayı kolaylaştırdığı zamanlarda da kurt avı gerçekleştirilir.

SB.6.2.1 kazanım kodu, 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde "Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinin coğrafi, siyasal, ekonomik ve kültürel özelliklerine ilişkin çıkarımlarda bulunmak" konusunu ifade eder.

Evet, Kuman Türkleri Türk kökenlidir. Kuman Türkleri, Batı Kök Türk topluluklarından olup, Orta Asya'da yaşayanlara Kıpçak, Doğu Avrupa'ya ve Karadeniz'in kuzeyine göç edenlere ise Kuman denilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze Orta Asya ilişkileri, tarihsel süreçte çeşitli evrelerden geçmiştir: 1. Osmanlı Dönemi: Osmanlılar, Orta Asya'daki Türk hanlıkları ile özellikle İran ve Rusya'ya karşı mücadelede stratejik ittifaklar kurmuşlardır. 2. SSCB Dönemi: SSCB'nin kurulmasıyla Orta Asya, Rus egemenliğine girmiş ve Osmanlı ile olan ilişkiler kesilmiştir. 3. Bağımsızlık Sonrası: SSCB'nin dağılmasının ardından Orta Asya ülkeleri bağımsızlığını kazanmış ve Türkiye ile yeni bir iş birliği dönemi başlamıştır. 4. Günümüz İlişkileri: Günümüzde Türkiye ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ilişkiler, kültürel, ekonomik ve siyasi alanlarda derinleşerek devam etmektedir.

Kürümoğullarının soyu, Orta Asya'da yaşamış Oğuz boylarından Göklenler'e dayanmaktadır.