OğuzBoyları

Kay kelimesinin kökeni farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşımaktadır: Türkçe'de: Kay kelimesi, Arapça kökenli olup "yağmur, yaz yağmuru" veya "kusma" anlamlarına gelir. Altay halk edebiyatında: "Kay", göğüs ve gırtlaktan çıkarılan seslerle okunan destanların adıdır. Diğer kültürlerde: Welsh dilinde: "Sevinmek" anlamına gelir. Bazı Kızılderili kültürlerinde: Kız çocuklarına verilen ve "abla" anlamına gelen bir isimdir. Japon kültüründe: "Kei" olarak yazılır ve "zarafet, saygı, onur" anlamlarıyla ilişkilidir. Almanca'da: "Kai" olarak "güç" anlamına gelir. Ayrıca, "Kay" ismi, tarihsel olarak şövalyeler, hükümdarlar ve edebi kahramanlarla ilişkilendirilmiş olup, farklı dillerde ve kültürlerde çeşitli formlar ve anlamlar kazanmıştır.

24 Oğuz boyu şunlardır: Bozoklar: Kayı; Bayat; Alkaevli; Karaevli; Yazır; Dodurga; Döğer; Yaparlı; Afşar; Kızık; Beğdili; Karkın. Üçoklar: Bayındır; Peçenek; Çavuldur; Çepni; Salur; Eymür; Ala Yundlu; Yüreğir; İğdir; Büğdüz; Yıva; Kınık.

Türkiye'de en çok bulunan Oğuz boyu hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, bazı Oğuz boylarının belirli bölgelerde yoğun olarak yaşadığı bilinmektedir: Kayı Boyu: Bursa, Bilecik, Kocaeli gibi Marmara bölgesinde ağırlıklı olarak bulunmaktadır. Bayındır ve Kınık Boyu: Özellikle Aydın, Manisa, Afyonkarahisar civarında yoğunluk göstermektedir. Yazır ve Dodurga Boyu: Antalya ve Burdur taraflarında, ayrıca Niğde ve Kayseri çevresinde çoğunluktadır. Çepni ve Salur Boyu: Karadeniz'in doğusunda Trabzon ve Rize, batısında ise Kastamonu ve Sinop'ta yaşamaktadır. Oğuz boylarının dağılımı, göçler ve yerleşimler nedeniyle zaman içinde değişmiş olabilir.

Avşar boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biridir. Kaşgarlı Mahmud'un "Divân-ı Lügati't-Türk" adlı eserinde ise Avşar boyu, 22 Oğuz bölüğünden altıncısı olarak tanımlanır.

Bayındır halkı, tarih boyunca farklı toplulukların etkisiyle şekillenmiştir. Oğuz Türkleri: 14. yüzyılın başlarında, Selçukluların Anadolu’ya gelişi ile birlikte, Orhan Gazi tarafından Üçoklar Türkmen Boyu’nun adıyla yeni bir yerleşim yeri olarak kurulmuştur. Diğer Etnik Gruplar: Başlangıçta sadece Oğuz Türkleri, Çingeneler ve Yörükler varken, zamanla Yahudiler, Ermeniler, Boşnaklar, Çerkezler ve Rumlar da bölgeye yerleşmiştir. Bayındır, ayrıca Akkoyunlu Devleti'ni kuran boy olan Bayındır boyuna ismini vermiştir.

Oğuz boyundan olan bazı Türk boyları: Bozoklar: Kayı; Bayat; Alkaevli; Karaevli. Üçoklar: Yazır; Döğer; Dodurga; Yaparlı; Avşar; Kızık; Beğdili; Karkın. Ayrıca, Çepni, Salur, Eymür, Alayuntlu, Yüreğir, Büğdüz, Yıva ve Kınık boyları da Oğuz boylarındandır. Oğuz boylarının tam listesi, Kaşgarlı Mahmud'un "Divan-ı Lügati’t-Türk" ve Reşidüddin Fazlullah-ı Hemedani'nin "Cami’üt-Tevarih" eserlerine dayanmaktadır.

Bozdoğan halkı, Anadolu'ya göç eden Oğuz boylarından gelmektedir. Bozdoğan adının, bölgeye yerleşen iki beyliğin isimlerinin birleşiminden veya geçmişte o bölgede kullanılan ilkel bir silah olan "Bozdoğan"dan geldiği rivayet edilmektedir. Ayrıca, tarihi kaynaklarda Bozdoğan'lı adlı bir Türk boyunun varlığından bahsedilmektedir.

Türkiye Türkmenleri, Oğuz boylarından gelmektedir. Anadolu'ya yerleşen bazı Oğuz boyları şunlardır: Kayı Boyu: Söğüt ve Domaniç. Avşar Boyu: Afyonkarahisar ve Kütahya. Salur Boyu: Çorum ve Yozgat. Bayat Boyu: Kırşehir ve Nevşehir. Çepni Boyu: Bursa ve Karacabey. Ayrıca, Anadolu'daki Türkmenler arasında Sıraçlar, Abdallar ve Tahtacılar gibi farklı boylar da bulunmaktadır.

Kutalmışoğlu Süleyman Şah, Oğuzların Kayı boyundandır. Süleyman Şah veya Süleyman Şah bin Kaya Alp (d. 1178? – ö. 1227, Fırat), Osmanlı İmparatorluğu’nun resmî olarak kurulmasına giden süreçte önemli bir yere sahip olan bir tarihi karakterdir. Doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgiler olmadığı gibi 12. yüzyılın sonlarında doğduğu ve Kayı boyunun reisi olduğu bilinmektedir. Türkistan’dan 50.000 kişiyle Kuzey Kafkasya üzerinden Doğu Anadolu’ya gelerek, 1214’te Erzincan ve Ahlat taraflarına yerleşmiştir. Süleyman Şah’ın Kayı Boyu’ndan birkaç bey ile Caber’e giderken Fırat Nehri’nde boğulduğu iddia edilip, Melikşah’ın kardeşi I. Tutuş’un ordularıyla Halep yakınlarında yaptığı savaşta öldüğü düşünülmektedir. Süleyman Şah'ın Sungur Tekin, Gündoğdu, Ertuğrul Bey ve Dündar Bey adında dört oğlu vardır.

Türk boyları ve alt gruplarından bazıları şunlardır: Oğuzlar. Kayılar. Azerbaycan Türkleri. Tatlar. Alevi Türkler. Kıpçaklar. Tahtacı Türkmenler. Yörükler. Kınıklar. Peçenekler. Ayrıca, Türkiye'de Avşarlar, Çepniler, Harzemşahlar, Büyük Selçuklu Devleti, Gazneliler Devleti, Büyük Timur İmparatorluğu ve Babür İmparatorluğu gibi tarihi Türk boyları ve devletleri de bulunmaktadır. Türk boylarının tam listesi ve dağılımı hakkında farklı görüşler ve kaynaklar olabilir.

Oğuz boyları arasında en güçlüsü olarak kabul edilen boy, Bozok koluna bağlı Kayı Boyu'dur. Oğuz boylarının gücü hakkında kesin bir yargı yapmak zordur, çünkü bu, farklı kaynaklarda farklı şekillerde değerlendirilmiştir. Örneğin, Kaşgarlı Mahmud'un Divan-ı Lügati’t-Türk adlı eserinde Kayı boyu, 24 Oğuz boyu arasında birinci sırada yer almaktadır. Oğuz boylarının gücü, tarihsel ve kültürel bağlamlara göre değişebilir.

Karesi Beyliği, Oğuz Türklerinin Çepni boyundan gelmektedir.

Dulkadiroğulları Beyliği, Oğuzların Bozok kolundan gelmektedir. Beyliğin mensup olduğu cemaatler genellikle Bayat, Avşar ve Beydili boylarından oluşmaktaydı.

Manav Türklerinin ataları, 1290'lı yıllarda Balıkesir yöresine gelen ve 24 Oğuz boyundan biri olan Çepni boyundan gelen Karesi Türkleridir. Ayrıca, Manavların oluşumunda Kuman-Kıpçak Türklerinin de etkisi olduğu düşünülmektedir.

Kaymaklı'da hangi Türk boyunun bulunduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'de farklı illerde yaşayan bazı Türk boyları şunlardır: Kayı Boyu: Afyon, Amasya, Ankara, Çorum, Diyarbakır, Erzincan, Eskişehir, Giresun, Isparta, Kastamonu, Nevşehir, Niğde, Tekirdağ. Afşar Boyu: Afyon, Amasya, Ankara, Antalya, Bolu, Çankırı, Çorum, Denizli, Erzincan, Isparta, Kastamonu, Kayseri, Konya. Çepni Boyu: Afyon, Amasya, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Çorum, Giresun, İzmir, Kastamonu, Kırşehir. Türk boylarının yerleşim yerleri zamanla değişmiş olabileceğinden, güncel bilgiler için ilgili kaynakların kontrol edilmesi önerilir.

Tamgalar (damgalar), çeşitli Türk boylarına aittir ve bazı örnekler şunlardır: Kayı Boyu: Laçin (şahin). Yıva Boyu: Tuygun (yaşlı erkek çakırdoğan). Salur Boyu: Bürgüt (kral kartal). Afşar Boyu: Çüre-laçin (erkek peregrine falcon). Bayındır Boyu: İtalyu (dişi doğan). Bayat Boyu: Ükü (grandük). Yazır Boyu: Turumtay (çakır). Eymür Boyu: İsperi (küçük kerkenez). İğdir Boyu: Karcığay (çakırdoğan). Üreğir Boyu: Biku (gecekuşu). Ayrıca, ok tamgası gibi bazı tamgalar, farklı Türk boyları arasında ortak olarak kullanılmaktadır ve bu boylar arasında Kınık, Kızık, Avşar, Eymür, Begdili gibi örnekler verilebilir. Tamgalar, Türk toplumlarının inançlarını, boy bağlarını ve devlet simgelerini gösteren semboller olarak, İran'daki Kaşkay Türkleri gibi topluluklar tarafından da günümüzde kullanılmaya devam edilmektedir.

24 Oğuz boyunu Kaşgarlı Mahmud ve 14. yüzyılda yaşayan Reşideddin saymıştır. Kaşgarlı Mahmud 22 boy sayarken, Reşidüddin 24 boy saymıştır.

Digorlar, Osetlerin bir alt grubudur ve Doğu İran dili Osetçe'nin Digor lehçesini konuşurlar. Türk boyları ile bir bağlantıları hakkında bilgi bulunmamaktadır.

Arpaçay, Türk boylarından Kayı'ya mensuptur. Bu bilgi, 16. yüzyıl Osmanlı sayım defterlerinde Arpaçay Suyu ve kaynağı olan Arpalı Gölü çevresine "Arpalı" denilmesinden ve bu Türk boyundan hatıra kalmasından kaynaklanmaktadır.

24 Oğuz boyu bulunmaktadır. Ayrıca, "Türk" adıyla kurulmuş ilk devlet olan Göktürkler de bir Türk boyudur. Bunun dışında, tarih boyunca var olmuş ve farklı coğrafyalara yayılmış birçok Türk boyu daha vardır.