Omurga

"Terapötik Egzersizler 1: Servikal ve Lomber Omurga Egzersizleri" kitabı, Ayşegül Ketenci, Nilay Şahin ve Bekir Durmuş tarafından yazılmış ve 2014 yılında Akademi Yayınevi tarafından yayımlanmıştır. Bu kitap, servikal ve lomber omurga problemlerinin tedavisinde kullanılan egzersiz yöntemlerini ele almaktadır.

Atlas ve eksen kemikleri, omurgada özel işlevlere sahip iki servikal (boyun) omurudur. Atlas'ın görevleri: - Başın ağırlığını destekler ve kafatası ile omurga arasındaki bağlantı noktasıdır. - Başın hareket aralığını kontrol eder ve birçok kas ve bağın bağlanma noktası olarak hizmet eder. Eksen'in görevleri: - Başın yan yana dönmesini sağlar. - Atlas ile bir pivot oluşturur, bu sayede atlanto-eksenel eklemi meydana getirir.

Protrüzyon ve geniş tabanlı disk protrüzyonu aynı kavramı ifade eder. Protrüzyon, intervertebral diskin halkasının sınır kanalına doğru asimetrik bir şekilde taşması durumudur.

Kifoskolyoz ve kifoz farklı durumlardır, ancak her ikisi de omurga eğriliğiyle ilişkilidir. Kifoz, omurganın öne doğru aşırı eğilmesi durumudur ve genellikle "kamburluk" olarak adlandırılır. Kifoskolyoz ise hem kifoz hem de skolyoz açılarının bulunduğu omurgayı ifade eder; yani torakal omurganın yanlara ve öne doğru yer değiştirmesidir.

Disk numarası, omurilik disklerinde omurga bölümlerine göre belirlenir ve şu şekildedir: 1. Servikal Diskler (C1-C7): Boyun bölgesinde 7 adet disk bulunur. 2. Torasik Diskler (T1-T12): Sırt bölgesinde toplam 12 adet disk bulunur. 3. Lumbar Diskler (L1-L5): Bel bölgesinde 5 adet disk bulunur. 4. Sakral Diskler (S1-S5): Sakrum bölümünde 5 adet disk bulunur, ancak bu diskler genellikle birbirine kaynaşmış durumdadır. 5. Koksigeal Diskler (Co1-Co4): Kuyruk sokumu bölgesinde 4 adet disk bulunur, fakat bu diskler de genellikle kaynaşmış olarak bulunur. Ayrıca, bilgisayar disklerinde de numaralandırma yapılır ve bu numaralar disk yönetim araçlarıyla görülebilir.

Bel omurları 5 tanedir.

Aksiyojenik ağrı terimi, omurga ve çevresindeki dokularda hissedilen şiddetli ağrıya verilen isimdir.

TLSO korse, çeşitli omurga ve göğüs bölgesi rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılır. Başlıca işlevleri: Omurga kırıklarında stabilizasyon sağlar ve iyileşme sürecini hızlandırır. Ameliyat sonrası destek olarak, cerrahi bölgenin korunmasını ve doğru duruşun sürdürülmesini sağlar. Kompresyon kırıklarında gövdenin fleksiyon hareketini kısıtlayarak ağrıyı azaltır. Postural deformasyonlarda anatomik duruşu destekler ve stabiliteyi artırır. Korse kullanımı, doktorun önerisi ve gözetimi altında olmalıdır.

Skolyozda Risser skoru, omurganın iskelet olgunluğunu değerlendirmek için kullanılır. Bu skor, iliak kretin ossifikasyon derecesine göre 0'dan 5'e kadar değişir: - Risser 0: İliak krette ossifikasyon yok. - Risser 5: Tam ossifikasyon ve iliak kret apofizinin füzyonu. Düşük Risser skorları (0-2), daha fazla büyüme potansiyeli olduğunu gösterir ve bu durumda skolyozun ilerleme riski daha yüksektir.

Paravertebral çizgi, omurganın stabilitesini sağlayan ve sırt kaslarının işleyişinde önemli bir rol oynayan anatomik bir yapıdır. Bu çizgi nedeniyle önemli olan bazı nedenler şunlardır: 1. Omurga Desteği: Paravertebral çizgi, omur gövdesini ve bağlarını destekleyerek omurganın doğru hizalanmasını sağlar. 2. Sinir Koruması: Omurilik ve sinir köklerini koruyarak, bu yapıların yaralanmalara karşı korunmasını sağlar. 3. Ağrı Yönetimi: Paravertebral blok gibi tıbbi uygulamalarda, bu çizgi kılavuz olarak kullanılarak ağrı yönetimi ve tedavisi yapılır. 4. Egzersiz ve Tedavi: Paravertebral kasları güçlendirmek, omurga üzerindeki yükü dengelemeye ve sakatlanma riskini azaltmaya yardımcı olur.

Yetişkin bir insanın 33 tane omurgası vardır.

Torasik mobilite, torasik omurganın (boyun ile bel arasındaki omur bölgesinin orta kısmı) hareket kabiliyeti anlamına gelir. Bu bölgedeki hareketlilik, boyun hareketlerine yardımcı olur ve toplam gövde aksiyal rotasyon aralığının önemli bir kısmına katkıda bulunur.

Lomber lordoz düzleşmesi, bel omurgasının doğal kavislerinden birinin aşırı içe doğru bükülmesi veya düzleşmesi anlamına gelir. Bu durum, omurga yapısında anormal bir değişikliğe neden olarak şu belirtilerle kendini gösterebilir: - Bel ve sırt ağrısı; - Hareket kısıtlılığı; - Omurga esnekliğinde azalma; - İleri vakalarda bacaklarda uyuşma, karıncalanma veya zayıflık. Tedavi yöntemleri genellikle egzersizler, fizik tedavi ve duruma bağlı olarak ilaç tedavisini içerir.

Disk enjeksiyonu, omurgadaki ağrı kaynağını gidermek için yapılan bir tedavi yöntemidir. En sık kullanılan disk enjeksiyonları şunlardır: - Epidural enjeksiyon: Omurga kanalı içine uygulanan bu yöntem, fıtık gibi durumlarda ödemi azaltarak baskıyı hafifletir. - Transforaminal enjeksiyon: Omurilik çevresindeki iltihaplanmayı ortadan kaldırarak ağrı şikayetlerini dindirir. Bu tür enjeksiyonlar, genellikle ameliyathane şartlarında ve lokal anestezi altında yapılır. İşlemin yan etkileri olabilir, bu nedenle doktor tavsiyesi ve gözetimi önemlidir.

Atlantooksipital eklem, oksipital kemik ile birinci omur olan atlasın birleşmesi ile meydana gelen eklemdir. Bu eklem, başın hareket etmesini sağlar.

"Spinal" kelimesi, omurga veya belkemiği ile ilgili anlamına gelir.

Postür bozukluğu, vücut parçalarının ideal hizalanmasından saparak omurga ve kas sistemini etkileyen bir durumdur ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Postür bozukluğunun yol açtığı başlıca sorunlar: - Sırt, boyun ve omuz ağrıları: Yanlış duruş, ilgili kasların gerilmesine ve ağrıya neden olur. - Baş ağrıları: Boyun ve sırt kaslarındaki gerginlik, sinirleri etkileyerek baş ağrılarına sebep olabilir. - Solunum problemleri: Yanlış duruş, akciğerlerin tam kapasiteyle genişlemesini engelleyebilir. - Sindirim sorunları: Eğik duruş, mide ve bağırsakların işleyişini etkileyebilir. - Hareket kısıtlılığı: Eklem ve kaslarda hareketin kısıtlanmasına yol açabilir. Tedavi yöntemleri arasında egzersiz, fizik tedavi, ergonomik düzenlemeler ve gerektiğinde korse kullanımı yer alır.

Sırt anatomisi aşağıdaki yapılardan oluşur: 1. Omurga: İnsan omurgası 33-34 omurdan oluşur ve beş ana bölümde gruplandırılır: - Boyun Omurları (Servikal Bölge): 7 adet omurdan oluşur. - Göğüs Omurları (Torakal Bölge): 12 adet omurdan oluşur. - Bel Omurları (Lomber Bölge): 5 adet omurdan oluşur. - Sağrı Omurları (Sakral Bölge): 5 adet omurdan oluşur ve genellikle bir bütün olarak kaynaşmıştır. - Kuyruk Sokumu (Koksigeal Bölge): 3-5 adet küçük omurdan oluşur. 2. Kaslar: Sırt bölgesinde birçok kas bulunur, bunlar arasında: - Latissimus Dorsi: Sırtın yan tarafında yer alan geniş bir kastır. - Rhomboid Kaslar: Omuz bıçaklarını birbirine yaklaştırarak duruşu düzeltir. - Trapezius: Üst sırt ve boyun bölgesinde yer alır, başın hareketinde önemli rol oynar. - Erector Spinae: Omurganın dik durmasını sağlayan kas grubudur. 3. Sinirler: Omurilikten çıkan sinir kökleri aracılığıyla vücudun diğer kısımlarına sinyal gönderir. 4. Ligamentler ve Eklem Yapıları: Omurların bir arada durmasını ve hareket etmesini sağlar.

L2 S1 aralığı, omurgada lumbar (bel) bölgesinin bir kısmını ifade eder.

Skolyoz (scoliosis), omurganın yana doğru eğrilmesi durumudur. Skolyozun bazı türleri ve nedenleri: - İdiyopatik skolyoz: En yaygın tür olup, nedeni bilinmemektedir. - Konjenital skolyoz: Omurların şekil bozukluğu nedeniyle doğumda mevcuttur. - Nöromüsküler skolyoz: Kas veya sinir sistemindeki bozukluklar sonucu gelişir. - Dejeneratif skolyoz: Yaşlılarda omurganın aşınması ve yıpranması sonucu oluşur. Belirtileri arasında omuz ve kalça seviyelerindeki eşitsizlik, sırtta kaburga çıkıntıları ve sırt ağrısı yer alır. Teşhis için X-ray, MRI veya CT taraması gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır.