ÖmerHayyam

Rumi Takvimi, Selçuklu döneminde Ömer Hayyam'ın geliştirdiği Celali Takvimi'nden esinlenerek oluşturulmuştur.

Rubainin en büyük ustası olarak İranlı şair Ömer Hayyam kabul edilir. Türk edebiyatında ise bu türün önemli temsilcileri arasında Kara Fazlî, Fuzûlî, Azmizade Haleti, Nâbi ve Yahya Kemal Beyatlı bulunur.

"Kargalar sürüyle, kartallar yalnız uçar" sözü, Ömer Hayyam'a atfedilse de, bu iddia doğru değildir. Bu dizeler, ilk olarak 2010 yılında anonim olarak paylaşılmış, ancak 8 Kasım 2015 tarihinde Beşiktaş Teknik Direktörü Şenol Güneş'in bir basın toplantısında kullanmasının ardından yaygınlık kazanmıştır. Sözün yazarı olarak Özcan Deniz de belirtilmektedir; çünkü bu ifadeler, onun 2000 yılında çıkan "Aslan Gibi" adlı albümünün giriş kısmında yer almaktadır.

Aşk rubaileri birçok şaire aittir. İşte bazı örnekler: Ömer Hayyam. Mevlana Celaleddin Rumi. Azmizade Haletî. Yahya Kemal Beyatlı. Arif Nihat Asya. Muhsin İlyas Subaşı.

"Kimse Bilmez" dizisindeki "soframız" sözü, Ömer Hayyam'a ait olan "Kimse Bilmez" şiirinden alınmıştır.

"Can da gönül de sır incileriyle dolu ama dile kilit vurmuşsun neyleyim" dizeleri, Ömer Hayyam'ın "Rubailer" adlı eserinde yer alan bir dörtlüğe aittir. Dörtlüğün tamamı şu şekildedir: > Can o güzel yüzüne vurgun, neyleyim; Gönül tatlı diline tutkun, neyleyim; Can da, gönül de sır incileriyle dolu; Ama dile kilit vurmuşsun, neyleyim.

Hayyam üçgeni, matematikte binom katsayılarını içeren üçgensel bir dizidir ve Pascal üçgeni olarak da bilinir. Hayyam üçgeninin bazı özellikleri: Üçgenin en üst noktası "1" ile başlar. Her sonraki satır, bir önceki satırdaki iki sayının toplamı olarak oluşturulur. Her satırın toplamı, 2'nin o satırın numarası kadar kuvvetine eşittir. Üçgenin kenarları her zaman "1" değerini taşır. Üçgenin içindeki sayılar belirli bir simetri özelliğine sahiptir. Hayyam üçgeni, Ömer Hayyam'a atfedilse de, bu üçgen aslında Pascal'dan önce Hindistan, İran, Çin, Almanya ve İtalya'da matematikçiler tarafından da çalışılmıştır.

"Sen insan kanı içersin, biz üzüm kanı" şiiri, İranlı şair, filozof, matematikçi ve astronom Ömer Hayyam'a aittir.

"Şu olan biten var ya, boş ver ona. Taş yağsın isterse, çok sürmez. Dakka şaşma dakka, yaşamaya bak. Ne geçmişi düşün, ne gelecekten kork" sözleri, Ömer Hayyam'a aittir.

"İçin Temiz Olmadıktan Sonra" dizeleri, İranlı şair Ömer Hayyam'ın bir rubaisinden alınmıştır.

En iyi Ömer Hayyam rubaisi konusunda kesin bir görüş yoktur. Ancak, bazı popüler rubailer şunlardır: "Ey kör! Bu yer, bu gök, bu yıldızlar boştur boş!". "Var mı dünyada günah işlemeyen söyle: Yaşanır mı hiç günah işlemeden söyle; Bana kötü deyip kötülük edeceksen, Yüce Tanrı, ne farkın kalır benden, söyle?". "Felek ne cömert ne aşağılık insanlara! Han hamam, dolap değirmen, hep onlara. Kendini satmayan adama ekmek yok: Sen gel de yuh çekme böylesi dünyaya!". "Yaşamanın sırlarını bileydin Ölümün sırlarını da çözerdin; Bugün aklın var, bir şey bildiğin yok: Yarın, akılsız, neyi bileceksin?". Ömer Hayyam'ın felsefî yönü ağır basan rubailerinde, insanın yokluktan gelip yokluğa gittiği ve bu sebeple içinde bulunulan anın iyi değerlendirilmesi gerektiği düşüncesi hâkimdir.

"Nereden Nereye Geldik" sözü, Bülent Ersoy'un bir şarkısının adıdır. Şarkının söz yazarı Aşkın Tuna, bestecisi ise Muzaffer Özpınar'dır.

"Gören göze güzel, çirkin hepsi bir; aşıklara cennet, cehennem, hepsi bir" dizesi, Ömer Hayyam'ın rubailerinden biridir. Bu dizenin anlamı şu şekilde açıklanabilir: Güzellik ve çirkinliğin önemi: Aşk ve sevgi perspektifinden bakıldığında, güzellik ve çirkinliğin bir önemi yoktur. Cennet ve cehennemin anlamı: Aşıklar için cennet ve cehennem aynıdır; önemli olan sevgi ve birlikteliktir. Dış görünüşün etkisi: Ermiş bir kişi, ipekli bir giysi de giyse, çul da giyse aynıdır; önemli olan iç huzur ve mutluluktur. Yaşam ve ölüm: Yün yastık veya taş yastık, yaşam ve ölüm kadar doğaldır; önemli olan sevgi ve anı yaşamaktır.

Evet, Ömer Hayyam'ın aşk şiirleri (rubaileri) bulunmaktadır. Ömer Hayyam'ın aşk şiirlerine şu sitelerden ulaşılabilir: antoloji.com; neoldu.com; siirhane.net.

"Adalet Evrenin Ruhudur" sözü, İranlı şair, filozof, matematikçi ve astronom Ömer Hayyam'a aittir.

Türk üçgeninin mucidi Ömer Hayyam olarak kabul edilir. Türk üçgeni, kare tabanlı bir mekanı kubbe ile kapamaya çalışırken ortaya çıkmış bir mimari tekniktir.

Ömer Hayyam, Büyük Selçuklular döneminde yetişen ünlü bir matematikçidir. Diğer önemli matematikçiler: Ali Kuşçu. Matrakçı Nasuh.

Ömer Hayyam'ın Pascal üçgenini nasıl bulduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Pascal üçgeninin aslında Ömer Hayyam tarafından oluşturulmadığı, farklı isimler altında çok daha önce bilinmekte olduğu bilinmektedir. Erken dönem Hintli ve Çinli matematikçilerin, matematiksel serilerin toplamları için bu üçgeni kullandıkları bilinmektedir. Pascal üçgeni, Fransız matematikçi Blaise Pascal'ın soyadıyla anılsa da, Pascal'dan önce bu üçgen üzerinde çalışan birçok matematikçi bulunmaktadır.

Ömer Hayyam'ın en önemli eserleri arasında şunlar öne çıkmaktadır: Rubaiyat: Hayyam'ın felsefi düşüncelerini ve yaşam üzerine yaptığı sorgulamaları yansıtan edebi eseri. Risaletün fi'l-berahin il cebr ve mukabele (Cebir ve Denklem Çözüm Yöntemleri): Hayyam'ın cebir alanındaki en önemli eseri olarak kabul edilir. Celali Takvimi: Hayyam'ın astronomi alanındaki en önemli katkılarından biri olan, güneş yılına dayalı hassas bir takvim sistemi.

Ömer Hayyam'ın dörtlüklerinden bazıları şunlardır: Akıl bu kadehi övdükçe över. >Akıl bu kadehi övdükçe över; Alnından sevgiyle öptükçe öper; Zaman ustaysa bu canım nesneyi Hem yapar hem kırıp bin parça eder. Ey zaman, bilmez misin ettiğin kötülükleri. >Ey zaman, bilmez misin ettiğin kötülükleri? Sana düşer azapların, tövbelerin beteri. Alçakları besler, yoksulları ezer durursun: Ya bunak bir ihtiyarsın ya da eşeğin biri. Dünya dediğin bir bakışımızdır bizim. >Dünya dediğin bir bakışımızdır bizim; Ceyhun nehri kanlı gözyaşımızdır bizim; Cehennem, boşuna dert çektiğimiz günler, Cennetse gün ettiğimiz günlerdir bizim. Yaşamanın sırlarını bileydin. >Yaşamanın sırlarını bileydin Ölümün sırlarını da çözerdin; Bugün aklın var, bir şey bildiğin yok: Yarın, akılsız, neyi bileceksin? İçin temiz olmadıktan sonra. >İçin temiz olmadıktan sonra Hacı hoca olmuşsun, kaç para! Hırka, tespih, post, seccade güzel; Ama Tanrı kanar mı bunlara? Ömer Hayyam'ın dörtlüklerinin tamamına aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: kelimekutusu.wordpress.com. medium.com. mehmetceviksanat.wordpress.com.