Ölçekler

Lise performans değerlendirme ölçeği yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Amacın Belirlenmesi: Performans değerlendirmenin süreci mi, sonucu mu yoksa her ikisini birlikte mi değerlendireceğine karar verilmelidir. 2. Performans Ölçütlerinin Belirlenmesi: Performansın özellikleri tanımlanmalı ve 10-15 arasında gözlenebilir davranış veya ortaya çıkacak ürün şeklinde açık ifadelerle belirtilen ölçütler oluşturulmalıdır. 3. Gözlem Ortamının Oluşturulması: Bireyin performansını doğru ve güvenilir biçimde değerlendirmek için gözlemlerin birden fazla tekrarlanması gerekmektedir. 4. Puanlama Yöntemi Seçimi: Puanlama analitik veya bütünsel biçimde yapılabilir. 5. Ölçeğin Hazırlanması: Ölçek, 5'li Likert tipi gibi yapılandırılabilir ve ters puanlanması gereken maddeler içermemelidir. Performans değerlendirme ölçeğinde kullanılabilecek bazı araçlar şunlardır: - Kontrol Listeleri: Performansın belirlenen ölçütlere ne derece uyumlu olduğunu değerlendirmek için kullanılır. - Derecelendirme Ölçekleri: Performansın çeşitli düzeylerini tanımlamak için kullanılır. - Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubrik): Öğrenci başarısını numara ile ifadeden ziyade sözlü olarak tanımlayan bir değerlendirme aracıdır.

Evet, öz yeterlilik ölçekleri ortaokulda kullanılabilir. Bu amaçla geliştirilmiş bazı öz yeterlilik ölçekleri şunlardır: 1. Öz-Etkililik Yeterlik Ölçeği-Çocuk Formu: 9-12 yaş çocuklarının öz-etkililik durumlarını değerlendirmek için kullanılır. 2. Ortaokul Öz-Yeterlilik Ölçeği: Ortaokul öğrencilerinin fiziksel, duygusal ve akademik başarı davranışları konusundaki öz-yeterlilik algılarını ölçmek için kullanılır.

Aile İklimi Ölçeği (AİÖ), aile içindeki genel atmosferi ve ilişkileri değerlendirmek için geliştirilmiş bir ölçüm aracıdır. Örnek maddeler: - "Bu ailede birbirimizi dinlemek için zaman ayırırız" (açık iletişim). - "Bu ailede zor durumlarla etkili bir şekilde yüzleşiriz" (uyumluluk). - "Bu ailede kuralları ailenin daha yaşlı kuşağı koyar" (kuşaklar-arası otorite). AİÖ, 6 alt ölçekten oluşur: açık iletişim, uyumluluk, kuşaklar-arası ilgi, bilişsel uyum, duygusal uyum ve kuşaklar-arası otorite.

Öz Şefkat Ölçeği, kişinin kendisine karşı şefkatli tutumlarını ölçmek için kullanılan bir araçtır. Bu ölçek, psikolog Kristin Neff tarafından geliştirilmiş olup üç temel bileşenden oluşur: 1. Öz Nezaket: Kişinin kendisine karşı sevecen ve nazik olması, eleştirel olmaktan kaçınması. 2. Ortak İnsanlık Hali: Yaşanılan zorlukların ve acıların insan olmanın bir parçası olduğunu kabul etmek. 3. Bilinçli Farkındalık: Duygu ve düşüncelerin farkında olarak, onlardan kaçınmaya çalışmadan kalabilmek. Ölçek, 26 maddeden oluşur ve katılımcılar bu maddeleri 5'li Likert derecelendirme ölçeği üzerinden cevaplarlar (1=neredeyse hiç, 5=neredeyse her zaman).

UCLA Yalnızlık Ölçeği, Los Angeles'taki Kaliforniya Üniversitesi'nde geliştirilen, öznel yalnızlık veya sosyal izolasyon duygularını değerlendirmek amacıyla kullanılan 20 maddelik bir öz bildirim ölçeğidir. Ölçekte yer alan ifadeler, "hiç yaşamam", "nadiren yaşarım", "bazen yaşarım", "sık sık yaşarım" şeklinde derecelendirilmiştir. Puanlama aralığı 20 ila 80 olup, yüksek puanlar daha fazla yalnızlık anlamına gelmektedir.

Performans notunda kullanılan ölçekler, farklı iş ihtiyaçlarına ve pozisyonlara göre değişkenlik gösterir. En yaygın kullanılan performans değerlendirme ölçekleri şunlardır: 1. Derecelendirme Ölçekleri (Rating Scales): Çalışanların belirli bir kriter veya beceri üzerinden puanlanmasını sağlar. 2. Davranışsal Değerlendirme Ölçekleri (BARS): Belirli davranışsal örneklerle desteklenen bir değerlendirme yöntemidir. 3. Grafik Değerlendirme Ölçekleri: Çalışanın belirli beceri veya kriterdeki performansını grafiksel bir şekilde ölçümlemeyi sağlar. 4. Sıklık Değerlendirme Ölçekleri: Çalışanın belirli bir kriterdeki performansını ne sıklıkla değiştirdiğine dair bir puanlama sunar. Bu ölçeklerin yanı sıra, 360 derece performans değerlendirme yöntemi de kullanılarak daha bütünsel bir değerlendirme yapılabilir.

Guttman ölçeği, aynı zamanda kümülatif ölçek olarak da bilinir, tutum, görüş veya davranışları tek boyutlu bir şekilde ölçmek için kullanılan özel bir ölçüm aracıdır. Bu ölçek, sosyolog Louis Guttman tarafından 1944 yılında geliştirilmiş olup, katılımcıların verdikleri yanıtların belirli bir düzene göre sıralanabileceği varsayımına dayanır. Guttman ölçeğinin temel özellikleri: - Kümülatif yapı: Bir kişi ölçek üzerindeki belirli bir ifadeye katılıyorsa, o ifadeden önce gelen (daha düşük seviyede olan) ifadelere de katılması beklenir. - İkili yanıt formatı: Genellikle “Evet/Hayır”, “Katılıyorum/Katılmıyorum” gibi ikili yanıt formatı kullanılır. - Sıralı yapı: Maddeler, en düşük düzeydeki onaydan en yüksek düzeydeki onaya kadar sıralanır. Kullanım alanları: pazar araştırması, psikolojik testler, sosyolojik araştırmalar.

Sınavlarda çeşitli değerlendirme ölçekleri kullanılır: 1. Yazılı Yoklamalar: Öğrencilerin yazılı cevaplar verdiği, üst düzey becerilerin ölçülmesinde kullanılan bir ölçektir. 2. Çoktan Seçmeli Testler: Soru kök ve alternatif seçeneklerden oluşan, objektif ve kullanışlı bir değerlendirme aracıdır. 3. Doğru-Yanlış Testleri: İki seçenek sunan ve şans başarısını en yüksek olan ölçme aracıdır. 4. Eşleştirmeli Testler: Öğrencilerin iki ayrı sütunda verilen bilgileri eşleştirdiği bir ölçektir. 5. Sözlü Yoklamalar: Öğrencinin bir konuyu sözlü olarak yanıtladığı, üst düzey bilgi ve yaratıcılığı ölçen bir değerlendirme yöntemidir. Ayrıca, ulusal ve uluslararası izleme araştırmaları gibi daha geniş kapsamlı değerlendirmeler için de özel ölçekler kullanılır.

UCLA 3 Yalnızlık Ölçeği, lise ve üniversite öğrencileri gibi ergen yaş grubuna uygulanır.

Akademik öz yeterlik ölçeği iki farklı şekilde hesaplanabilir: 1. Jinks ve Morgan'ın Akademik Öz-yeterlik Ölçeği: Bu ölçek, 4'lü Likert tipi puanlama (Tamamen katılıyorum: 4, Oldukça katılıyorum: 3, Biraz katılıyorum: 2, Hiç katılmıyorum: 1) ile değerlendirilir. 2. Owen & Froman'ın Akademik Öz-yeterlik Ölçeği: Bu ölçek, beşli Likert tipi puanlama (Oldukça Fazla: 5 puan, Fazla: 4 puan, Kısmen Fazla: 3 puan, Az: 2 puan, Oldukça Az: 1 puan) ile değerlendirilir.

Aidiyet duygusu ölçeğini Goodenow (1993a) geliştirmiştir.

Akademik özyeterlik ölçeği, bireyin akademik konuları öğrenmede ve anlamada kendine duyduğu güveni ve öğrendiklerini uygulayarak sınavların başarıyla üstesinden gelebileceğine dair öznel inancını ölçmek için kullanılan bir araçtır. Bu ölçekler, genellikle şu unsurları içerir: - Yetenek: Öğrencinin kendi yeteneklerini değerlendirmesi. - Çaba: Akademik çalışmalarda gösterilen gayretin önemi. - Ortam: Öğrenme ortamının öğrenci üzerindeki etkisi. Bazı yaygın akademik özyeterlik ölçekleri şunlardır: - Jinks ve Morgan Akademik Özyeterlik Ölçeği: İlköğretim öğrencilerinin okul başarılarıyla ilgili öz-yeterlik inançlarını ölçmek için geliştirilmiştir. - Owen & Froman Akademik Özyeterlik Ölçeği: Üniversite öğrencilerinin akademik özyeterliklerini ölçmek amacıyla uyarlanmıştır.

Türkçe'de dört ana ölçek türü bulunmaktadır: nominal, ordinal, aralık (interval) ve oran (ratio).