NobelÖdülü

2024 Nobel Ödülü sahipleri şu şekilde belirlenmiştir: - Nobel Fizik Ödülü: John J. Hopfield ve Geoffrey E. Hinton. - Nobel Kimya Ödülü: David Baker ve Demis Hassabis ile John Jumper. - Nobel Tıp Ödülü: Victor Ambros ve Gary Ruvkun. - Nobel Edebiyat Ödülü: Güney Koreli yazar Han Kang. - Nobel Barış Ödülü: Nihon Hidankyo. - Nobel Ekonomi Ödülü: Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson.

Aziz Sancar'ın üç büyük başarısı şunlardır: 1. Fotoliyaz Enzimi Çalışmaları: Sancar, "fotoliyaz" olarak adlandırılan bir enzimin genini klonlayarak, UV ışınlarından zarar görmüş DNA'nın onarımını sağladı. 2. Nükleotid Kesip Çıkarma Onarımı: Farklı enzim ve proteinlerin yer aldığı bu onarım mekanizmasını çözdü ve bu çalışmasıyla 2015 Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı. 3. Biyolojik Saat Çalışmaları: Biyolojik saat olarak bilinen "kriptokrom" ve DNA onarımı arasındaki ilişkiyi ortaya koydu. Sancar, bu başarılarıyla DNA onarımı ve biyolojik saat konularında dünya çapında tanınan bir bilim insanı olmuştur.

Nobel Edebiyat Ödülü alan iki Türk yazar şunlardır: 1. Orhan Pamuk - 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır. 2. Yorgo Seferis - 1963 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülmüştür (Türk asıllı Yunan yazar).

Albert Einstein, E=mc² formülü ile Nobel Fizik Ödülü'nü almıştır.

LIGO olayı, Lazer İnterferometre Kütleçekim Dalgası Gözlemevi (LIGO) tarafından 14 Eylül 2015'te gerçekleştirilen ve kütleçekim dalgalarının ilk doğrudan tespitini içeren olaydır. Bu olayda, Dünya'dan 1,3 milyar ışık yılı uzaklıktaki iki dev karadeliğin çarpışması sonucu oluşan kütleçekim dalgaları LIGO dedektörleri tarafından kaydedildi. LIGO'nun bu başarısı, astronomide yeni bir pencere açtı ve 2017 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

Aziz Sancar'ın kariyer planı, DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi ve biyolojik saat gibi alanlarda araştırmalar yapmak üzerine kuruludur. 1997 yılından bu yana ABD'deki Kuzey Carolina Üniversitesi'nde biyokimya ve biyofizik alanında çalışmalar yürüten Sancar, 2015 yılında Tomas Lindahl ve Paul Modrich ile birlikte Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. Sancar'ın kariyer planından bazı diğer noktalar: Eğitim: İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun olduktan sonra, Dallas Teksas Üniversitesi ve Yale Üniversitesi'nde doktora ve doçentlik tezlerini tamamlamıştır. Ödüller ve Üyelikler: ABD Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçilen ilk Türk bilim insanıdır. Toplumsal Katkılar: ABD'de okuyan Türk öğrencilerine yardım etmek amacıyla Aziz & Gwen Sancar Vakfı'nı kurmuş ve bu vakıf aracılığıyla bir öğrenci misafirhanesi açmıştır.

Daron Acemoğlu, Türkiye'de iki önemli etkinlik gerçekleştirdi: 1. Nobel Ekonomi Ödülü Sonrası Ziyaret: 2024 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazandıktan sonra ilk kez Türkiye'ye gelen Acemoğlu, İstanbul'da mezun olduğu Galatasaray Lisesi'ni ziyaret etti. 2. Cumhuriyet Gazetesi Röportajı: Aynı yıl, Cumhuriyet gazetesine verdiği röportajda Türkiye'nin demokratikleşmesi, ifade özgürlüğünün iyileştirilmesi, eğitime ve beşeri sermayeye yatırım yapılması gerektiğini vurguladı.

Richard Feynman, birçok önemli bilimsel keşifte bulunmuştur: 1. Kuantum Elektrodinamiği: Feynman, kuantum elektrodinamiği teorisine katkıda bulunarak, ışık ve maddenin etkileşimini açıklayan bir teori geliştirdi. 2. Feynman Diyagramları: Parçacık etkileşimlerini görsel olarak temsil eden Feynman diyagramlarını icat etti. 3. Sıvı Helyumun Süperakışkanlığı: Feynman, Sovyet fizikçi Lev D. Landau'nun süperakışkanlık teorisine kuantum-mekanik bir açıklama getirdi. 4. Parton Modeli: Feynman, atom çekirdeğinin içindeki varsayımsal sert parçacıklar olan partonları önerdi. Ayrıca, Feynman eğitim ve popüler bilim alanında da önemli katkılarda bulundu; "The Feynman Lectures on Physics" adlı ders serisi, fizik öğrencilerinin temel kaynağıdır.

Erwin Schrödinger, kuantum mekaniğine olan katkıları ve Schrödinger Denklemi'ni bulması nedeniyle 1933 yılında Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

Sosyal bilimler alanında çalışan bazı bilim insanları ve katkıları şunlardır: 1. Afet İnan: Atatürk’ün manevi kızı olan Afet İnan, Türk tarihçilerinden biri olarak bilinir ve Türk Tarih Kurumunun kuruluşunda büyük rol oynamıştır. 2. Şerif Mardin: Toplum bilimi alanındaki çalışmalarıyla Türkiye’ye pek çok kavram kazandırmış, "mahalle baskısı" terimini ilk kez gündeme getirmiştir. 3. Katherine Johnson: NASA’da çalışarak roketlerin güvenli bir şekilde uzaya gönderilmesi ve Dünya’ya geri getirilmesi için karmaşık hesaplamalar yapmış, Apollo 11 görevinde önemli bir rol oynamıştır. 4. Emmy Noether: Matematik ve fizik alanında önemli keşifler yapmış, Noether Teoremi’ni bulmuş ve bu teorem uzay araştırmalarından bilgisayar teknolojilerine kadar pek çok alanda kullanılmıştır. 5. Tu Youyou: Geleneksel Çin tıbbından ilham alarak sıtma hastalığına çare olan "artemisinin" ilacını keşfetmiş ve 2015 yılında Nobel Tıp Ödülü’nü kazanmıştır.

Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan ilk kadın yazar Selma Lagerlöf'tür ve bu ödülü 1909 yılında kazanmıştır.

John Steinbeck, "İnci" adlı kitabıyla Nobel Edebiyat Ödülü'nü, "duygudaşlık yoluyla yarattığı mizah ve keskin bir toplumsal anlayışla bir araya getirdiği gerçekçi ve yaratıcı üslubu" nedeniyle almıştır.

Doğanın dört temel kuvvetini bilim insanları keşfetmiştir: 1. Kütleçekim kuvveti: Bu kuvveti Isaac Newton ortaya koymuştur. 2. Elektromanyetik kuvvet: 18. yüzyılda Charles Coulomb yükler arasındaki etkileşimi fiziğe kazandırmış, ardından James Clerk Maxwell elektrik ve manyetizma ilişkisini gösteren denklemlerini ortaya koymuştur. 3. Zayıf nükleer kuvvet: Bu kuvveti Enrico Fermi genel bir formül olarak bulmuş, daha sonra George Sudarshan, Robert Marshak, Murray Gell-Mann ve Richard Feynman tarafından geliştirilmiştir. 4. Güçlü nükleer kuvvet: Bu kuvveti Hideki Yukawa proton ve nötronların birbirleriyle etkileşimini açıklamak için araştırmış ve 1949'da Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır.

1909 Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan ilk kadın olan Selma Lagerlöf, İsveç vatandaşıdır.

Prof. Dr. Aziz Sancar'ın bazı buluşları ve çalışmaları: Fotoliyaz Enzimi: UV ışığının neden olduğu DNA hasarını onaran fotoliyaz enzimini klonlamış ve genetik mühendisliği ile bakterilerde çoğaltmıştır. Nükleotid Kesim Onarımı: DNA'nın hasarlı bölümlerini kesip atan nükleotid kesim onarımı mekanizmasını keşfetmiştir. Excinuclease Enzimi: Bu mekanizmayı gerçekleştiren excinuclease enzim kompleksini tanımlamıştır. Biyolojik Saat: Hücrelerin ışığa uyum sağlayarak biyolojik saatlerini ayarlamasını sağlayan kriptokrom adlı proteinin keşfine katkıda bulunmuştur. Maxicell Tekniği: Geliştirip ismini koyduğu bir biyokimyasal tekniktir. Sancar, bu çalışmaları ile 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür.

Nötrino ilk olarak 1930 yılında Wolfgang Pauli tarafından beta bozunmasındaki enerji eksikliğini açıklamak için öne sürülmüştür. Nötrinonun varlığı deneysel olarak ise 1956 yılında Clyde Cowan ve Frederick Reines tarafından kanıtlanmıştır.

"The Wife" (2017) filmi, zeki, güzel ve yetenekli Joan'ın, 40 yıllık eşi için kendi yeteneklerini feda ederek onun edebi kariyeri için elinden geleni yapmasını anlatıyor. Eşinin sadakatsiz tavırlarını görmezden gelen Joan, eşinin Nobel Ödülü'nü kazanmasının ardından, ödül törenine giderken yolculuk esnasında ondan ayrılmaya karar verir.

Andre Gide'nin edebi kişiliği şu özelliklerle tanımlanabilir: 1. Özgün Fikirler ve Derin Bilgi: Gide, özgün fikirler ortaya koyan, derin bilgili ve her türlü sanat biçimini kavrayabilen bir sanatçıdır. 2. Bireyi Ön Plana Çıkarma: Eserlerinde bireyi ve onun içsel çatışmalarını ön plana çıkarmıştır. 3. Toplumsal ve Bireysel Ahlak: Toplumsal ve bireysel ahlak konularına derinlemesine eğilmiş, bu temaları eserlerinde sorgulamıştır. 4. Çeşitli Edebi Türler: Deneme, roman, otobiyografi, şiir ve tiyatro gibi çeşitli edebi türlerde eserler vermiştir. 5. Eleştirel Bakış Açıları: Sömürgeciliği eleştirmiş, dini, evliliği ve gelenekleri önemsememiştir. 6. Nobel Edebiyat Ödülü: 1947 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır.

Aziz Sancar'ın birçok unvanı bulunmaktadır. İşte bazıları: Nobel Kimya Ödülü: 2015 yılında DNA onarımı konusundaki çalışmaları nedeniyle Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür. ABD Ulusal Bilimler Akademisi Üyesi: 2005 yılında bu akademiye seçilerek bu akademiye seçilen ilk Amerikalı Türk bilim insanı olmuştur. TÜBİTAK Bilim Ödülü: 1997 yılında bu ödülü almıştır. Vehbi Koç Ödülü: 2007 yılında bu ödülü kazanmıştır. Türkiye Bilimler Akademisi Üyesi: 2006 yılında bu akademiye seçilmiştir. Bu unvanların yanı sıra, Aziz Sancar'ın birçok başka ödülü ve başarısı da bulunmaktadır.

Prof. Dr. Daron Acemoğlu, 3 Eylül 1967'de İstanbul'da doğmuş Ermeni kökenli Türk-Amerikalı ekonomisttir. Akademik Kariyeri: - 1989'da York Üniversitesi'nde ekonomi alanında lisans, 1990'da ekonometri ve matematiksel ekonomi alanında yüksek lisans ve 1992'de Londra Ekonomi Okulu'nda ekonomi alanında doktora derecesini aldı. - 1993 yılından beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) ekonomi profesörü olarak görev yapmaktadır. Ödülleri: - 2005 yılında John Bates Clark Madalyası'nı, 2024 yılında ise Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazandı. Çalışmaları: - Siyasal ekonomi, ekonomik kalkınma, ekonomik büyüme, gelir ve ücret dengesi eşitsizliği gibi konularda araştırmalar yapmaktadır. - "Neden Ülkeler Başarısız Olur: Güç, Refah ve Yoksulluk" ve "Dar Koridor: Devletler, Toplumlar ve Özgürlüğün Kaderi" gibi kitapların yazarıdır.