Muhasebe

İşletme bölümünde en zor ders olarak genellikle mikro iktisat, maliyet muhasebesi, finansal tablolar analizi ve denetim dersleri belirtilmektedir. Derslerin zorluğu, öğrencinin akademik geçmişi, ilgi alanları ve çalışma alışkanlıklarına bağlı olarak değişebilir.

190 ve 197 muhasebe kayıtları, kiralarla ilgili şu şekilde olur: 1. 190 Devreden KDV Hesabı: Bu hesap, bir dönemde indirilemeyen ve sonraki döneme devredilen katma değer vergisinin takip edildiği hesaptır. 2. 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı: Bu hesap, yapılan sayımlar sonucu tespit edilen kasa, stok, menkul kıymet ve maddi duran varlık noksanlarının nedenleri bulununcaya kadar izlendiği hesaptır.

Bankadan gelen faiz, 642 Faiz Gelirleri hesabında izlenir. Ayrıca, faiz geliri stopaj kesintisi yapılmışsa, stopaj tutarı 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabına kaydedilir. Faiz gelirinin muhasebeleştirilmesi için kullanılan bazı diğer hesaplar ise şunlardır: 102 Bankalar; 300 Kısa Vadeli Banka Kredileri; 400 Uzun Vadeli Banka Kredileri; 780 Finansman Giderleri. Muhasebe kayıtları yapılırken, kullanılan hesapların doğru ve eksiksiz olması önemlidir.

Sağlık turizminde kullanılan muhasebe sistemi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, sağlık turizmi faaliyetlerinin muhasebeleştirilmesi için kullanılan bazı hesaplar şunlardır: 601 Yurt Dışı Gelirler Hesabı. 120.08.02.01 ve 120.11.02.01 hesapları. 120.22 hesabı. Ayrıca, Türkiye'de sağlık turizmi ile ilgili verilen devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesi için Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) 20 "Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması" standardı kullanılmaktadır.

Genel muhasebe hesapları, Tekdüzen Hesap Planı'na göre 9 ana sınıfa ayrılmıştır. 9 ana hesap sınıfı: 1. Dönen varlıklar. 2. Duran varlıklar. 3. Kısa vadeli yabancı kaynaklar. 4. Uzun vadeli yabancı kaynaklar. 5. Öz kaynaklar. 6. Gelir tablosu hesapları. 7. Maliyet hesapları. 8. Serbest hesaplar. 9. Nazım hesaplar. Her hesabın üç rakamdan oluşan bir kod numarası vardır.

Muhasebe takip scripti, muhasebe profesyonellerinin zaman takibi, görev ve proje yönetimi, müşteri faturalandırması gibi işlemleri dijital ortamda gerçekleştirmelerine yardımcı olan yazılımlardır. Bu tür scriptler genellikle şu özellikleri içerir: Zaman takibi. Raporlama ve analitik. Entegrasyon. Mobil erişilebilirlik. Bazı muhasebe takip scriptleri: Jibble. mFinans. Cari Stok Takip Scripti (C.S.T.).

Faiz tahakkuku, belirli bir dönemde kazanılan fakat henüz ödenmemiş veya tahsil edilmemiş faiz miktarını ifade eder. Bu kavram, muhasebe açısından şirketlerin finansal tablolarında alacak veya borç olarak yer alır, ancak ilgili dönemde gerçek para hareketi gerçekleşmez. Faiz tahakkuku iki ana kategoriye ayrılır: Kredi faiz tahakkuku: Bankaların veya finansal kurumların, müşterilerine kullandırdıkları krediler üzerinden hesapladıkları, ancak henüz tahsil etmedikleri faiz tutarlarını ifade eder. Mevduat faiz tahakkuku: Bankaların, müşterilerinin mevduat hesaplarına belirli dönemlerde hesapladıkları, ancak henüz ödemedikleri faizleri kapsar.

Finansal kiralamaya konu varlık, kiracı ve kiraya veren açısından farklı şekillerde muhasebeleştirilir: Kiracı Açısından: Kiralamaya konu olan varlık, gerçeğe uygun değer ya da asgari kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden bilançonun aktifleri arasında yer alır. Anapara ve faiz giderleri ayrı kaydedilir. Kiracı, ilgili varlık için amortisman işlemi yapar. Kiraya Veren Açısından: Finansal kiralamaya konu olan varlıklar bilançoda gösterilir ve net kiralama yatırımına eşit tutarda alacak yazılır. Alacaklar, anapara ve faiz geliri olarak ayrı kaydedilir. Örnek Muhasebe Kayıtları: Kiracı: Varlığın alınması: 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hs. XXX 302 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri XXX 402 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri XXX 301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Doğan Borçlar XXX 401 Finansal Kiralama İşlemlerinden Doğan Borçlar XXX. Kira ana para ve borç ödemesi: 301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Doğan Borçlar Hs. XXX 780 Finansman Giderleri Hs. XXX 191 İndirilecek KDV Hs. XXX 102 Bankalar Hs. XXX 302 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri XXX. Kiraya Veren: Finansal kiralamaya konu varlığın gerçeğe uygun değeri ile başlangıçtaki doğrudan maliyetlerin toplamına eşit bir tutarda alacak kaydedilir. Varlığın gerçeğe uygun değeri ile defter değeri arasındaki fark kâr veya zarara yansıtılır.

Evet, iade faturasında irsaliye kesilir. İade faturası düzenlenirken aynı zamanda bir iade irsaliyesi de düzenlenmelidir. Ayrıca, iade irsaliyesi ve iade faturası birbiriyle uyumlu düzenlenmelidir.

Kuyumculukta muhasebe işlemleri, kuyumculuk sektörüne özgü özellikler ve uygulamalar içerir. Kuyumculukta muhasebe yaparken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar: Ölçü Birimleri: Kuyumculukta gram, ayar, milyem, ons ve karat gibi ölçü birimleri kullanılır. Stok Takibi: İmalat yapan firmalar has stoklarını milyem (gr) ve yarı mamul ile mamul stoklarını ise milyem (gr) ve adet bazında takip eder. Fatura ve Belgeler: Fatura, sevk irsaliyesi, irsaliyeli fatura, perakende satış vesikası, yazar kasa fişi ve gider pusulası kullanılır. Vergi Hesaplamaları: Vergi Usul Kanunu (VUK) ve Katma Değer Vergisi (KDV) hükümlerine göre işlemler yapılır. Kuyumculukta muhasebe işlemleri, karmaşık olabileceğinden, bir uzmana danışılması önerilir.

679 Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar hesabı, işletmenin ana faaliyet konusu dışında ve/veya arızî olarak elde edilen gelirlerin kaydı için kullanılır. Bu hesaba örnek olarak, üretim makinesi satışından elde edilen faaliyet dışı gelir gösterilebilir. 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar hesabı, aşağıdaki durumlarda çalışır: Duran varlık satışlarından doğan kârlar. Önceki dönem gelir ve kârları. Bu hesap, gelir hesapları olduğu için açılış kayıtları daima alacak taraflıdır.

1C:Enterprise muhasebe programı, işletmelerin iş süreçlerini yönetmek ve muhasebe işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan bir yazılım platformudur. Başlıca işlevleri: Finansal yönetim. Stok ve üretim yönetimi. Satış ve müşteri ilişkileri yönetimi (CRM). İnsan kaynakları yönetimi. Analitik ve raporlama. 1C:Enterprise, modüler yapısı sayesinde işletmelerin ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilir ve diğer yazılımlarla entegre çalışabilir.

İşletme hesabı hülasası (özeti) şu şekilde yapılır: 1. Gider tablosu: Dönem başı mal mevcudu (envanter değerine göre). Alış giderleri ve diğer tüm giderler ayrı ayrı gösterilir. 2. Hasılat (gelir) tablosu: Satışlar ve hizmetler veya diğer yollarla elde edilen gelirler. Dönem başı mal mevcudu (envanter değerine göre). İşletme hesabı hülasası, her hesap döneminin sonunda çıkarılır. Ayrıca, Defter-Beyan Sistemi üzerinden de işletme hesap hülasası, zirai kazanç hesap özeti, serbest meslek hesap hülasası ve basit usul hesap özeti gibi belgeler, yapılan kayıtlardan hareketle otomatik olarak üretilir.

Basit usulde defter-beyan kayıt süresinin geçmesi durumunda, mükelleflere 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na göre ilgili ceza hükümleri uygulanır. 486 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nin "Kayıt zamanı" başlıklı 7. maddesinde yer alan düzenlemelere göre: İşlemlerin defterlere kaydı, ait oldukları aya ait katma değer vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son günden fazla geciktirilemez. Takvim yılının son ayına ait kayıtlar, takvim yılına ait gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken son gün saat 23:59'a kadar yapılabilir. Basit usule tabi mükelleflerin alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtları, izleyen ayın sonuna kadar sisteme kaydedilmelidir. Ayrıca, Defter-Beyan Sistemi'ni kullanmak zorunda olup da belirlenen süreler içinde başvuru yapmayan veya yükümlülüklerini yerine getirmeyen mükellefler, ilgili vergi dairesine başvuru yaparak durumlarını düzeltebilirler.

Fazla ödenen KDV, 190 Devreden KDV hesabında izlenir. Bu hesap, ay sonlarında 191 İndirilecek KDV hesabı ile 391 Hesaplanan KDV hesabının karşılaştırılması sonucunda, 191 İndiriecek KDV hesabı daha büyük olduğunda aradaki farkın yazıldığı hesaptır. Ayrıca, fazla veya yersiz hesaplanan KDV'nin vergi dairesine ödenmesi, ilgili ay için düzenlenen KDV beyannamesinde fazla ve yersiz KDV'nin de hesaplanan KDV satırında gösterilmesi suretiyle gerçekleşir.

Tek Düzen Hesap Planı, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) tarafından oluşturulan ve uluslararası muhasebe standartları (IAS/IFRS) temel alınarak hazırlanan Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS) ve Türk Muhasebe Standartları (TMS) standartlarına uygun olarak hazırlanmıştır. Ayrıca, plan, 26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği uyarınca, 1 Ocak 1994 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

Tediye makbuzu ve tahsilat makbuzu aynı değildir, aralarında temel farklar bulunmaktadır. Düzenleyen taraf: Tediye makbuzu, ödeme yapan taraf (para veren firma) tarafından düzenlenirken, tahsilat makbuzu ödeme alan taraf (para alan firma) tarafından düzenlenir. Amaç: Tediye makbuzu, bir mal veya hizmet alımında yapılan ödemeyi belgelemek için hazırlanırken, tahsilat makbuzu bir mal veya hizmet satışında alınan ödemeyi belgelemek amacıyla hazırlanır. Nüsha sayısı: Her iki makbuz da çift nüsha olarak hazırlanır, ancak tediye makbuzunda aslı ödemeyi yapan firmada kalırken, tahsilat makbuzunda aslı ödemeyi alan firmada kalır.

Muhasebat sistemi, devletin mali işlemlerinin elektronik ortamda yönetilmesini sağlayan bir bilişim sistemidir. Kamu Harcama ve Muhasebe Bilişim Sistemi (KBS), harcama ve muhasebe birimlerinin mali işlemlerini bir otomasyon sistemi içinde toplayarak, harcamayı tahakkuk ettiren birimler ile ödemeyi gerçekleştiren muhasebe birimleri arasında hızlı ve güvenli bilgi akışı sağlar. Bazı Muhasebat sistemi uygulamaları: Harcama Yönetim Sistemi (HYS). Taşınır Kayıt ve Yönetim Sistemi. Kamu Elektronik Bordro Sistemi (e-Bordro).

128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı ve 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı şu şekilde çalışır: 1. 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı: - Tahsili şüpheli hale gelen senetli ve senetsiz alacaklar bu hesaba borç kaydedilir. - Alacağın tahsili veya tahsil edilemeyeceğinin kesinleşmesi durumunda bu hesaba alacak kaydedilir. 2. 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı (-): - Şüpheli ticari alacaklar için hesaplanan karşılık tutarı bu hesaba alacak, 654 Karşılık Giderleri hesabına borç olarak kaydedilir. - Şüpheli alacağın tahsiline bağlı olarak 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar hesabının alacağına devredilerek bu hesaba borç kaydı yapılır. - Alacağın tahsilinin imkânsız olduğu kesinleştiği takdirde bu hesaba borç, ilgili alacak hesabına alacak kaydedilir. Örnek Yevmiye Kaydı: - X A.Ş., 2018 yılında 15.000 TL tutarında şüpheli senetli alacağının tamamı için karşılık ayırmıştır. - 31/12/2018: 654 Karşılık Giderleri Hs. 15.000 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hs. 15.000. - 05/02/2019: 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hs. 15.000 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. 15.000 (Hesabın kapatılması). Not: 129. hesap, bilançoda eksi değerle ticari alacaklar hesap grubunda yer alır.

Basit ön muhasebe yapmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Defter Kullanımı: Küçük ölçekli işletmeler, tüm ön muhasebe kayıtlarını elle tutulan defterlere işleyebilir. Excel Kullanımı: Excel'e aşinaysanız, muhasebe işlemlerini bu program üzerinden de gerçekleştirebilirsiniz. Online Ön Muhasebe Programları: Paraşüt, KolayBi' gibi web tabanlı programlar kullanarak da ön muhasebe yapabilirsiniz. Ön muhasebede genellikle yapılan işlemler şunlardır: Fatura Takibi: Satış ve alış faturalarının işlenmesi. Cari Hesap Takibi: Müşteri ve tedarikçi hesaplarının yönetimi. Stok Takibi: Ürün giriş-çıkışlarının takibi. Banka ve Kasa Hesabı Takibi: Banka işlemleri ve nakit akışının izlenmesi. Çek ve Senet Takibi: Çek ve senet işlemlerinin yönetimi. Bordro Hazırlama: Personel maaş hesaplamaları ve SGK kesintilerinin takibi. Ön muhasebe işlemleri, işletmenin büyüklüğüne ve işlem yoğunluğuna göre değişiklik gösterebilir.