MilliMücadele

Zararlı cemiyetler, Kurtuluş Savaşı sırasında bağımsızlığa ve devlete karşı olan, İstanbul Hükümeti ve İtilaf devletlerinin politikası doğrultusunda faaliyet gösteren cemiyetlerdir. Bazı zararlı cemiyetler: Kürt Teali Cemiyeti. İslam Teali Cemiyeti. Wilson Prensipleri Cemiyeti. İngiliz Muhipleri Cemiyeti. Hürriyet ve İtilaf Fırkası. Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası. Mavri Mira Cemiyeti. Etnik-i Eterya Cemiyeti. Taşnak Sütyun ve Hınçak Cemiyetleri. Alyans İsrailit ve Makabi Cemiyetleri.

Doğu Cephesi, Mondros Ateşkes Antlaşması'nın 24. maddesi uyarınca Doğu Anadolu'da bir Ermeni devleti kurmak isteyen Ermenilere karşı açılmıştır. Güney Cephesi ise, İtilaf Devletleri'nin Sevr Antlaşması'nı TBMM'ye kabul ettirmek istemesi ve Fransızların, İngiltere'nin yönlendirmesiyle bölgede hakim olmaya çalışması nedeniyle açılmıştır. KPSS bağlamında, bu cephelerin açılma nedenleri arasında, TBMM'nin doğu sınırının güvenliğini sağlama ve diğer cephelere kuvvet kaydırma ihtiyacı da bulunmaktadır.

İnkılap Tarihi 1. dönem 2. yazılı sınavında genellikle aşağıdaki konular yer alır: 20. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti ve Dünya. Kuvay-ı Millîye Hareketi ve Büyük Millet Meclisinin Açılışı. Sevr Antlaşması'nın Millî Mücadele Sürecine Etkileri. Doğu ve Güney Cephelerinde Verilen Mücadeleler. Düzenli Ordunun Kurulmasından Mudanya Ateşkes Antlaşması'na Kadar Olan Süreç. Ayrıca, 8. sınıf İnkılap Tarihi müfredatında "Bir Kahraman Doğuyor", "Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar" gibi konular da yer alır. Konuların tam listesi, sınavın yapıldığı kuruma ve eğitim yılına göre değişiklik gösterebilir.

Millî Mücadele ile ilgili bilgilendirici metinlerden biri şu şekilde olabilir: Millî Mücadele, Türk milletinin tam bağımsızlığını ve egemenliğini sağlamak amacıyla 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a çıkmasıyla başlayan bir süreçtir. Millî Mücadele'nin bazı önemli aşamaları: Amasya Tamimi (22 Haziran 1919). Erzurum ve Sivas Kongreleri. Misak-ı Millî (28 Ocak 1920). Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Açılışı (23 Nisan 1920). Millî Mücadele, 30 Ağustos 1922'de kazanılan Büyük Zafer ile sonuçlanmış ve 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet'in ilanıyla tam bağımsızlık sağlanmıştır.

Tülütabaklar, Milli Mücadele döneminde Balıkesir'de Yunan askerlerini korkutmak için ortaya çıkmış yerel kahramanlardır. Hikayeleri şu şekilde özetlenebilir: İşgal Yılları: Balıkesir, Yunan kuvvetleri tarafından işgal edilmiştir. Hedef Saptırma: Yunan askerleri, işgal sırasında toplantıları engellemek için gece devriyelerini artırmıştır. Tülütabakların Doğuşu: Debbağlar (tabak ve deri işçileri), keçi veya koyun postu giyip, yüzlerini baca kurumu ile boyayarak Yunan askerlerinin dikkatini başka yöne çekmeye karar vermiştir. Korku ve Motivasyon: Bu korkutucu görünüm, askerleri korkutup kaçırmış ve milli toplantıların yapılmasına olanak tanımıştır. Gelenek: Tülütabak gösterisi, Balıkesir'in kurtuluş günlerinin ritüeli haline gelmiştir. Tülütabaklar, 98 yıldır her yıl 6 Eylül'de düzenlenen törenlerde yer almaktadır.

Tülütabaklar, Yunan askerlerini korkutmak amacıyla korkutucu bir görünüme bürünürler. Bunun için: Keçi veya koyun postu giyerler. Yüzlerini ve vücutlarını baca kurumu ve soba isiyle siyaha boyarlar. At kuyruğu ve çan gibi nesneler kullanırlar. Bu şekilde, Yunan askerlerinin dikkatini başka yöne çekmeyi ve milli toplantıların yapılmasına olanak sağlamayı hedeflerler.

Milli Mücadelenin ilk silahlı direnişi, Kuvâ-yi Milliye tarafından gerçekleştirilmiştir. Kuvâ-yi Milliye, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisini takiben Mondros Ateşkes Antlaşması döneminde ortaya çıkan milis gruplarıdır. İlk kıvılcım, 19 Aralık 1918'de Hatay Dörtyol'da Fransızlara karşı başlamıştır. Örgütlü ilk hareket ise İzmir'in işgalinden sonra Ege Bölgesi'nde başlamıştır. Kuvâ-yi Milliye, düzenli ordu kurulana kadar işgalcilere karşı mücadele etmiştir.

Milli Mücadele döneminde yaklaşık 50 farklı cemiyet kurulmuştur. Bu cemiyetler, üç ana gruba ayrılır: 1. Milli varlığa yararlı cemiyetler: Trakya Paşaeli Müdafaa-i Heyeti Osmaniyesi, Vilayat-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti, Redd-i İlhak, Müdafaa-i Hukuk Kongresi, Trabzon Muhafaza-i Hukuk-u Millîye Cemiyeti, Milli Kongre gibi. 2. Milli varlığa zararlı cemiyetler: Wilson Prensipleri Cemiyeti, Kürt Teali Cemiyeti, Teali-i İslam Cemiyeti, İngiliz Muhipleri Cemiyeti gibi. 3. Azınlıkların kurduğu cemiyetler: Pontus Rum Cemiyeti, Mavri Mira Cemiyeti, Taşnak ve Hınçak Cemiyetleri, Alyans İsrailit ve Makabi Cemiyetleri gibi.

Kuleli'de yaşamış bazı kişiler: Öğrenciler: Kuleli Askerî Lisesinde öğrenim görmüş birçok ünlü kişi bulunmaktadır, örneğin: Alparslan Türkeş, İlker Başbuğ, Işık Koşaner, Edip Başer, Faruk Gürler, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Fethi Tuncel, Fevzi Çakmak, Fikret Küpeli. Tarihî figürler: Yavuz Sultan Selim döneminde manastır, yeniçerilere kışla olarak verilmiş ve alan, zamanla "Kuleli Bahçesi" olarak anılmaya başlanmıştır. Önemli olaylar: 1859 yılında, Sultan Abdülmecid'i ve devlet erkânını katletmek isteyen bir grup, Kuleli Kışlası'nda yargılanarak mahkûm edilmiştir.

Birinci İnönü Zaferi'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Düzenli ordunun ilk zaferi: Bu zafer, düzenli ordunun ilk başarısıdır ve Kuvay-ı Milliye'den düzenli orduya geçiş sürecini hızlandırmıştır. TBMM'nin meşruiyeti: Zafer, TBMM'nin meşruiyetini artırmış ve otoritesini güçlendirmiştir. Uluslararası ilişkiler: İtilaf Devletleri'nden Fransa ve İtalya, Millî Hükûmete daha anlayışlı bir tutum sergilemeye başlamıştır. Sovyet ilişkileri: Zafer, Türk-Sovyet ilişkilerinde yumuşamaya yol açmıştır. İç moral: Zafer, Türk toplumunda moral ve motivasyonu artırmış, büyük zaferin müjdecisi olarak görülmüştür. İstiklâl Marşı: Zaferin ardından İstiklâl Marşı kabul edilmiştir (12 Mart 1921). Londra Konferansı: İtilaf Devletleri, Londra Konferansı'nı düzenleyerek TBMM'yi bu konferansa davet etmiştir.

2024-2025 eğitim öğretim yılı müfredatına göre, 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi dersinde işlenen konular şunlardır: 1. Dönem Konuları: Bir Kahraman Doğuyor. Güçlü Avrupa'nın Doğuşu ve Osmanlı Devleti. Mustafa Kemal'in Hayatı. Mustafa Kemal'in Fikir Hayatını Etkileyen Kişiler. Mustafa Kemal'in Askerlik Hayatı. Milli Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar. Büyük Savaşa Doğru. Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti. Mondros Ateşkes Anlaşması ve İşgaller. Kuva-yi Milliye ve Cemiyetler. Milli Mücadelenin Hazırlık Dönemi. 2. Dönem Konuları: Milli Bir Destan: Ya İstiklal, Ya Ölüm!. Atatürk ve Çağdaşlaşan Türkiye. Çağdaşlaşmanın Temeli: Atatürk İlkeleri. Siyasi, Hukuk, Eğitim, Toplumsal, Ekonomi ve Sağlık Alanlarında Yapılan İnkılaplar. Atatürk İlke ve İnkılaplarının Dayandığı Esaslar. Demokratikleşme Çabaları. Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası. Atatürk'ün Ölümü ve Sonrası.

Kuvâ-yi Milliye, Milli Mücadele'de "ulusal güçler" anlamına gelen, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisini takiben Mondros Ateşkes Antlaşması döneminde ortaya çıkan milis gruplarıdır. Kuvâ-yi Milliye'nin bazı özellikleri: Yerellik: Bölgesel ve yerel örgütlerden oluşmuştur. Gönüllülük: Kendiliğinden oluşmuş, merkezi bir yönetim tarafından yönlendirilmemiştir. Çeşitlilik: Ege Bölgesi'nde efeler, bazı bölgelerde eski askerler ve vatansever eşkıyalardan oluşmuştur. Görev: Düzenli ordu kuruluncaya kadar Yunan, Fransız ve Ermeni işgal güçlerine karşı direniş göstermiştir. Kuvâ-yi Milliye, ulusal bilincin uyanmasını sağlamış, düzenli ordunun temelini oluşturmuş ve TBMM'nin kurulmasına zaman kazandırmıştır.

Çanakkale Savaşı'nda insanlığın nasıl kazandığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Çanakkale Savaşı'nın bazı sonuçları şu şekilde özetlenebilir: İtilaf Devletleri'nin yenilgisi. Mustafa Kemal'in ortaya çıkışı. Milli bilincin gelişmesi. Savaşın uzaması.

Mehmet Akif Ersoy'un "Cenk Marşı" şiiri, Balkan Harbi sırasında kahraman askerlere ithaf edilmiştir. Bazı temalar: Bağımsızlık ve vatan sevgisi: "Yerleri yırtan sel olup taşmalı", "dağ demeyip, taş demeyip aşmalı" ifadeleriyle, her engeli aşma kararlılığı anlatılır. Şehitlerin anısına: "Hangi taşın kalbini deşsen mezar" dizesiyle, her toprağın şehit kanlarıyla sulandığı vurgulanır. Meydan okuma: "Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!" dizesiyle, bağımsızlık arzusunun her şeyin üstünde olduğu ve bu uğurda mücadele edileceği ifade edilir. Şiir, epik şiir türüne örnektir ve 8'lik dize ile 3 kıtadan oluşur.

Atatürk'ün Söylevi (Nutuk) önemlidir çünkü: Milli Mücadele ve Cumhuriyet'in tarihini belgeler. Bir devre ışık tutar. Siyasi bir hesaplaşma niteliği taşır. Edebi ve tarihi bir eserdir. Gelecek nesillere ışık tutar.

İsmet Paşa ve Refet Paşa'nın Batı Cephesi'ne atanmalarının nedeni, Batı Anadolu'da başlayan Yunan taarruzunun durdurulamamasıydı. İsmet Paşa'nın atanmasının bir diğer nedeni, 6 Ağustos 1922'de taarruz için hazırlık emri vermesiydi. Refet Paşa'nın atanması, 13 Nisan 1920'de başlayan Düzce isyanının bastırılması ve 1. ile 2. Yozgat isyanlarının bastırılması gibi görevlerle de ilişkilendirilebilir.

Milli Mücadelenin Amacı: Tam bağımsızlık ve kayıtsız şartsız egemenlik sağlamak ve sürdürmektir. Milletin kendi kaderini tayin hakkını kullanmaktır. Yabancı işgal ve müdahalesine karşı vatanı savunmaktır. Milli Mücadelenin Hedefleri: Milli egemenliği hakim kılmak ve merkezi hükümetin yetersiz kaldığı durumlarda geçici bir hükümet kurmaktır. Kuvayımilliye'yi tek kuvvet olarak tanımak ve milli iradeyi hakim kılmaktır. Manda ve himayeyi kabul etmemektir. Milli Meclis'in derhal toplanmasını ve hükûmet işlerinin meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamaktır.

Sivas Kongresi'nin en önemli sonuçlarından bazıları şunlardır: Tam bağımsızlığın ve milli egemenliğin kabul edilmesi. Temsil Heyeti'nin kurulması. Milli mücadelenin tek elden yönetilmesi. Meclis-i Mebusan'ın toplanması için çalışmaların başlatılması. İrade-i Milliye gazetesinin çıkarılması.

Milli Mücadelenin ilk kurşunu, farklı kaynaklara göre farklı kişiler tarafından atılmıştır: Hasan Tahsin. Mehmet Çavuş (Kara Mehmet). Sütçü İmam. Bu olayların resmi kayıtları ve belgeleri farklılık gösterebilir.

Karakol Cemiyeti'nin amaçları: Millî Mücadele fikrini yaymak ve işgal altındaki İstanbul ile Anadolu'daki direniş arasında istihbarat ve iletişim köprüsü kurmak. Silah ve cephane temin etmek ve halkı örgütlemek. İttihat ve Terakki mensuplarını korumak ve bir arada tutmak. Anadolu'da bir direniş hareketi örgütlemek ve bu amaçla silah ve yetenekli kişileri Anadolu'ya kaçırmak. Karakol Cemiyeti, bu amaçları gerçekleştirmek için başlangıçta gizli bir korunma ve direniş grubu olarak oluşmuş, daha sonra Millî Mücadele'yi destekleyen bir gizli kuruluşa dönüşmüştür.