MilliEdebiyat

Millî Edebiyat döneminde şiirde üç ana akım bulunmaktadır: 1. Ziya Gökalp ve çevresinde gelişen şiir: Sade bir dille ve hece ölçüsüyle, millî konuları öne çıkaran, halka moral aşılayan, milliyetçilik fikrini destekleyen, didaktik şiirler yazılmıştır. 2. Saf (öz) şiir anlayışı: Ahmet Haşim ve Yahya Kemal'in öncülük ettiği bu akım, sanat kaygısı ön planda olan, toplumsallıktan ve devrin gerçeklerinden uzak şiirler içerir. 3. Halkın yaşama tarzını ve değerlerini yansıtan manzum hikâyeler: Bu tür şiirlerde, halkın yaşamı, değerleri ve İslamcılık fikri işlenmiştir. Ayrıca, bu akımların dışında bireysel olarak şiir yazan ve Edebiyat-ı Cedide anlayışını sürdüren şairler de bulunmaktadır.

Refik Halit Karay'ın "Eskici" adlı hikayesini olay sırasını bozmadan, anlatıcıyı ve bakış açısını değiştirerek özetleme sırasında yazar-eser ilişkisini, dönemin özelliklerini ve metnin yapısına etkisini belirtmek için aşağıdaki bilgiler kullanılabilir: Yazar-Eser İlişkisi: "Eskici", Refik Halit Karay'ın 1938 yılında yazdığı ve 1940'ta yayımlanan Gurbet Hikayeleri adlı eserde yer alır. Dönemin Özellikleri: Hikaye, 20. yüzyılın önemli toplumsal değişim dönemlerinden birinde yazılmıştır. Anlatıcı ve Bakış Açısı: Hikayede, olayları üçüncü şahıs anlatıcı aktarır. Metnin Yapısı: Eserde diyaloglar fazla yer almamıştır.

Millî Mecmûa, belirli bir akıma ait olmaktan ziyade, fikir, edebiyat ve sanat alanlarında yayım yapan bir dergidir. Dergi, Cumhuriyet’in ilanının hemen ardından, 1 Kasım 1923 tarihinde İstanbul’da Mehmed Mesih (Akyiğit) tarafından çıkarılmaya başlanmıştır. Yayımlandığı dönemde milliyetçilik, münevverlik, ahlak, inkılaplar gibi çeşitli konularda yazılar içermektedir.

Cahit Külebi'nin "Benim Doğduğum Köyler de Güzeldi" şiiri, 1940-1950 yıllarını kapsayan Yeni Şiir akımına aittir. Külebi, bu akım içinde kendine özgü bir yer edinmiş, halkçı ve romantik bir üslupla, yurt köşelerinin manzara ve insan gerçeklerini işlemiştir.

Celal Sahir Erozan, farklı dönemlerde çeşitli akımlara mensup olmuştur: Servet-i Fünun: Bu dönemde tipik bir Servet-i Fünun şairi olarak kabul edilmiştir. Milli Edebiyat: Milli Edebiyat akımına geçtikten sonra hece ölçüsüyle şiirler yazmış ve dilde sadeleşmeyi savunmuştur. Cumhuriyet Dönemi: Cumhuriyet yıllarında Kemalist bir kimlik kazanmıştır. Ayrıca, Türk Dil Kurumu'nun kurucu üyelerinden biri olarak dilde sadeleşme eyleminin yapıcıları arasında yer almıştır.

Milli savaş hikayeleri, belirli bir akıma dahil edilmekten ziyade, Milli Mücadele Dönemi Edebiyatı kapsamında değerlendirilir. Milli savaş hikayelerinin yazarı Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Fecr-i Ati topluluğunda yer almış, ancak daha sonra toplumsal ve tarihi konuları işleyen eserler vermiştir.

Milli Edebiyat dönemi romanlarından bazıları şunlardır: Halide Edip Adıvar: Sinekli Bakkal; Ateşten Gömlek; Handan; Vurun Kahpeye. Yakup Kadri Karaosmanoğlu: Yaban; Kiralık Konak; Ankara; Hüküm Gecesi. Reşat Nuri Güntekin: Çalıkuşu; Dudaktan Kalbe; Yaprak Dökümü; Acımak. Mehmet Rauf: Eylül. Ömer Seyfettin: Efruz Bey. Diğer yazarlar: Refik Halit Karay, Mehmet Fuat Köprülü, Falih Rıfkı Atay, Aka Gündüz, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Mithat Cemal Kuntay.

Evet, Milli Edebiyat dönemi şiir testleri bulunmaktadır. Bazı Milli Edebiyat dönemi şiir testleri şu sitelerde yer almaktadır: sinavtime.com. quizlet.com. yksedebiyat.org. derskonum.com.

İkinci Meşrutiyet döneminde yaşanan bazı edebi tartışmalar şunlardır: Vezin Tartışmaları: Hece-aruz tartışmaları bu dönemde öne çıkmıştır. Sanat Anlayışı: "Sanat yalnız sanat için" görüşü ile realizm ve toplumsal eleştiri arasındaki farklar tartışılmıştır. Edebiyat Teorisi: "Milli Edebiyat" kavramının ortaya çıkışıyla başlayan tartışmalar, edebiyatın milli ya da gayri milli olması üzerine yoğunlaşmıştır. Tenkit: Şahabettin Süleyman'ın "Çıkmaz Sokak" adlı tiyatro eserinin yayımlanmasının ardından, Müfid Ratip – Raif Necdet ikilisi ile Yakup Kadri – Mehmet Rauf ikilisinin dahil olduğu sanat, ahlak ve edebi eserde tez gibi kavramların tartışıldığı bir süreç yaşanmıştır.

Beş Hececilerin ortak özellikleri şunlardır: Milli Edebiyat akımından etkilenme. Hece ölçüsünü kullanma. Sade ve özentisiz Türkçe. Nesir cümlesini şiire aktarma. Yeni nazım biçimleri deneme. Memleket sevgisi, yurt güzellikleri, kahramanlık ve yiğitlik gibi temaları işleme. Gerçekçi anlayışa sahip olma, ancak zaman zaman romantizme kayma. Şiirde ahenk için redif ve kafiye kullanma. Halk şiirinin nazım türlerini kullanma. Serbest ölçüde de şiir yazma denemesi.

Milli Edebiyat döneminde yazılan bazı hikayeler şunlardır: Ömer Seyfettin: "Primo Türk Çocuğu", "Bomba", "Hürriyet Bayrakları", "Çirkin Bir Hayat", "Kaşağı", "Tarih Ezeli Bir Tekerrürdür". Halide Edip Adıvar: "Dağa Çıkan Kurt", "Himmet Çocuk". Refik Halit Karay: "Memleket Hikayeleri". Yakup Kadri Karaosmanoğlu: "Millî Savaş Hikayeleri". Bu dönemde yazılan hikayelerde genellikle Kurtuluş Savaşı, halkın bağımsızlık mücadelesi, toplumsal sorunlar, Anadolu'da geçen olaylar ve halkın yaşadığı zorluklar işlenmiştir.

Kemalettin Kamu, Milli Edebiyat akımına mensuptur. Şiirlerinde başlangıçta aruz ölçüsünü kullanmış, daha sonra Faruk Nafiz Çamlıbel'in etkisiyle hece ölçüsüne yönelmiştir.

Mehmet Akif Ersoy'un "Küfe" şiiri, belirli bir akıma dahil edilmekten ziyade, milli edebiyat döneminin temsilcileri tarafından kaleme alınan manzum eserler arasında yer alır. Şiir, serbest müstezat türünde yazılmış olup, hece ölçüsü ve aruz vezninin birlikte kullanıldığı bir yapıya sahiptir.

Faruk Nafiz Çamlıbel'in bazı özellikleri: Hecenin Beş Şairi'nden biri: Türk şiirinde "hecenin beş şairi" diye bilinen şairlerden biridir. Onuncu Yıl Marşı: Behçet Kemal Çağlar ile birlikte Onuncu Yıl Marşı’nın sözlerini yazmıştır. Eğitim Hayatı: İstanbul Darülfünun’u Tıp Fakültesi’ndeki eğitimini yarım bırakmış, Kayseri, İstanbul ve Ankara’da liselerde ve öğretmen okullarında edebiyat dersleri vermiştir. Edebi Kişiliği: Milli edebiyat akımının etkisinde kalarak topluma yönelik eserler vermiş, Anadolu'daki insanlara romantik gözlerle değil, çektikleri sıkıntı ve acıların farkında olarak yaklaşmıştır. Eserleri: "Şarkın Sultanları", "Dinle Neyden", "Gönülden Gönüle", "Çoban Çeşmesi", "Suda Halkalar" gibi şiirlerin yanı sıra "İlk Göz Ağrısı", "Akın" ve "Kahraman" gibi tiyatro eserleri de vardır. Siyasi Hayatı: 1946-1960 arasında Demokrat Parti’den İstanbul milletvekili seçilmiş, 27 Mayıs 1960’tan sonra bir süre Yassıada’da tutuklu kalmıştır.

Milli Edebiyat döneminden bazı hikaye örnekleri: Dağa Çıkan Kurt - Halide Edip Adıvar; Bomba - Ömer Seyfettin; Efe'nin Hikayesi - Ömer Seyfettin; Sinekli Bakkal - Halide Edip Adıvar; Hürriyet Bayraklar - Ömer Seyfettin; Pembe İncili Kaftan - Ömer Seyfettin; Forsa - Ömer Seyfettin; Başını Vermeyen Şehit - Ömer Seyfettin. Ayrıca, Refik Halit Karay'ın "Memleket Hikayeleri" ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Yaban" romanı da bu dönemin önemli eserlerindendir.

Dergâh dergisi, belirli bir akıma dahil olmaktan ziyade, Anadolu'da devam eden Millî Mücadele'ye destek veren ve İstanbul'da Kuvay-ı Milliye ruhunu canlı tutan bir yayın politikası izlemiştir. Derginin ilk döneminde, Yahya Kemal'in fikir, görüş, zevk ve estetik anlayışı doğrultusunda, tarih ve kültüre dayalı bir milliyetçilik anlayışı savunulmuştur. Dergâh, aynı zamanda mistik duyarlıklı ve modern bir şiir estetiğini de temsil etmiştir.

Tevfik Fikret'in "Balıkçılar" şiiri, Servet-i Fünun (Yeni Edebiyat) akımına aittir. Dimitri Vasilyeviç Grigoroviç'in "Balıkçılar" romanı ise gerçekçilik (realizm) akımının bir örneğidir.

Milli Edebiyatı başlatan olay, 1911 yılında Selanik'te Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp'in birlikte çıkardıkları Genç Kalemler dergisinin yayımlanmasıdır. Bu derginin ilk sayısında yer alan Ömer Seyfettin'in "Yeni Lisan" başlıklı makalesi, Milli Edebiyat hareketinin başlangıcını oluşturmuştur. "Milli Edebiyat" tabiri de ilk kez bu dergide kullanılmıştır.

Ömer Seyfettin'in "Diyet" hikayesi, Milli Edebiyat akımına aittir. Milli Edebiyat akımı, 1911 yılında "Genç Kalemler" dergisi etrafında toplanan yazarlar tarafından başlatılmıştır.

Milli Edebiyat döneminde en çok kullanılan hikaye türü, realist ve natüralist hikayelerdir. Dönemin önemli hikaye yazarları arasında Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Halide Edip Adıvar ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu bulunur. Bu dönemde yazılan hikayelerde öne çıkan bazı özellikler şunlardır: Toplumsal konular: Bireysel konulardan çok, savaş, yoksulluk ve düşman işgali gibi toplumsal meseleler işlenmiştir. Anadolu'nun işlenmesi: Hikayeler genellikle Anadolu'daki köyler ve insanların yaşadığı sorunları ele almıştır. Dil: Sade bir dil kullanılmış, Arapça ve Farsça tamlamalardan kaçınılmıştır. Temalar: Türkçülük, ilerleme, gerilik, batıl inançlar, cehalet ve yoksulluk gibi temalar işlenmiştir.