Mikrobiyoloji

Maya bakterilerinin bazı özellikleri: Ökaryot ve tek hücrelidirler. Fungi (mantarlar) alemi içerisinde sınıflandırılırlar. Tomurcuklanma veya ikiye bölünme yoluyla eşeysiz, ayrıca gametlerin birleşmesi ve mayoz bölünme ile eşeyli olarak çoğalabilirler. Genellikle miselyum oluşturmazlar, ayrı ayrı oval hücrelerden oluşurlar. Bakterilerden 2-10 kat daha büyüktürler. pH değeri 3-7,5 arasında değişen ortamlarda yaşayabilirler; optimum pH istekleri 4,5-5,0 arasındadır. 3-47°C arasındaki sıcaklık derecelerinde gelişebilirler; optimum gelişme sıcaklıkları 20-30°C arasındadır. Şekerleri alkole ve karbondioksit gazına dönüştürerek fermentasyon süreçlerinde önemli rol oynarlar. Bazı türleri, probiyotik özellikler taşıyarak sindirim sistemini destekleyebilir ve immün sistemini güçlendirebilir. Bazı türleri enfeksiyonlara yol açabilir.

Mikrobiyom, belirli bir alanı veya ekosistemi kolonize eden bakteri, virüs, mantar ve diğer mikroskobik canlıların tamamı için kullanılan bir kavramdır. Mikrobiyota ise belirli bir ortamda bulunan mikroorganizmaların benzersiz birleşimidir. Mikrobiyom, yaşayan bu mikroorganizmaların kolektif genomlarının bütününü kapsayan bir terimdir. Mikrobiyota, konak canlının immünolojik, hormonal ve metabolik homeostazı açısından çok önemlidir. İnsan mikrobiyomunun beslenme, bağışıklık, davranış ve kronik hastalıklar olmak üzere sağlık üzerinde dört alanda önemli etkileri olduğu bilinmektedir. İnsan mikrobiyotası bakteriler, mantarler, arkeler ve virüslerden oluşur.

Etüv cihazı, belirli sıcaklıklarda mikrop üretme, sterilize etme, ısıtma, pişirme veya kurutma gibi işlemler için kullanılan bir laboratuvar fırınıdır. Etüv cihazının kullanım alanlarından bazıları şunlardır: Mikrop öldürme. Cerrahi aletlerin dezenfeksiyonu. Deneysel mikrop üretimi. Çeşitli kumaş, kürk, kauçuk gibi nesnelerin dezenfeksiyonu. Kurutma, ısıtma ve pişirme işlemleri. Etüv cihazları, sağlık, gıda, laboratuvar ve tekstil gibi birçok sektörde kullanılır.

Flagella (kamçı), hücrelerin yüzeyinden çıkan, hareket ve beslenmede kullanılan ince, uzun ve iplik benzeri organellerdir. Fimbria (pili veya pilus), flagelladan farklı, kısa, düz, ince ve çok sayıda olan yapılardır. Flagella ve fimbriaların bazı ortak özellikleri: Her ikisi de filamentli yapıdadır. Gram pozitif ve Gram negatif bakterilerde bulunabilir. Bakteri yüzeyinde yer alan uzantılardır. Proteinlerden oluşur. Nükleoid genler tarafından kontrol edilen bir oluşumları vardır. Flagella ve fimbrialar arasındaki bazı farklar: Fimbrialar, bakterinin tüm yüzeyine eşit şekilde dağılmıştır, flagellalar ise farklı desenlerde bulunabilir. Fimbrialar, fimbrillin proteininden oluşurken, flagellalar flagellin proteininden oluşur. Fimbrialar daha kısa ve daha ince yapıdadır. Flagellalar, hareket (lokomosyon) işlevine sahipken, fimbriaların böyle bir işlevi yoktur.

Mikrobiyal gelişimi etkileyen iç faktörler şunlardır: Su aktivitesi (aW). Besin içeriği. pH değeri. Oksido/redüksiyon potansiyeli (Eh). Antimikrobiyal bileşikler. Koruyucu biyolojik yapılar.

Arkeler, çok çeşitli habitatlarda bulunur ve gezegenin ekosistemlerinin önemli bir bileşenidir. En çok bulundukları yerler: Ekstrem ortamlar: Yüksek sıcaklık (örneğin, gayzerler, sıcak su kaynakları), aşırı tuzluluk (örneğin, Büyük Tuz Gölü, Ölü Deniz), asitlik veya alkalilik (örneğin, karbonatça zengin topraklar). Daha ılıman ortamlar: Bataklıklar, kanalizasyon kanalları, okyanuslar, topraklar. Arkeler, toplam biyokütlenin %20'sine kadar katkıda bulunabilir ve özellikle okyanuslarda çok sayıda bulunur, planktonun bir parçasını oluşturur.

Patojenler, çeşitli mikroorganizmalardan oluşur ve başlıca altı ana gruba ayrılır: 1. Bakteriler. 2. Virüsler. 3. Mantarlar. 4. Parazitler. 5. Protozoalar. 6. Prionlar. Bu gruplar, yapısal özellikleri ve enfekte ettikleri organizmalar temelinde sınıflandırılmıştır.

E. coli bakterisi, mikrobiyoloji laboratuvarlarında çalışılır. E. coli sayımları ve testleri için kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Membran Filtrasyon Yöntemi. EMS (Enzyme-Mediated Staining) Tekniği. Bu testleri yapabilen bazı laboratuvarlar: MassLab. NANOLAB. Düzen Laboratuvarlar Grubu.

L formları ve mikoplazmaların hücre duvarına sahip olmamasının nedeni, hücre duvarı sentezini engelleyen kimyasal maddelerin (örneğin, penisilin, sikloserin, sefalosporin) bulunduğu ortamlarda üretilmeleridir. Mikoplazmalar, hücre duvarı bulunmayan bir bakteri cinsidir. L formları, bakterilerin hücre duvarı sentezini engelleyen kimyasal maddeleri içeren bir ortamda üretilmesiyle oluşan, hücre duvarına sahip olmayan formlardır.

Nişasta sindirimi, amilolitik bakterilerde gerçekleşir. Bu bakteriler, en iyi pH 5,2-6,0 aralığında çalışırlar. Bazı amilolitik bakteri türleri: Streptococcus bovis. Ayrıca, geviş getiren memelilerin midelerinde bulunan simbiyotik bakteriler, selülozu fermente ederek nişasta sindirimi sağlar.

Opalesans, tıpta "saydam olmama" anlamına gelir. Ayrıca, opalesans terimi, kolloidlerin optik özellikleri bağlamında, büyük dalga boyundaki ışığın bir sol içinde geçerken saçılması ve küçük dalga boyundakinin saçılmadan doğrudan geçmesi sonucu, bakılan açıya göre mavi ile sarımsı turuncu arasında değişen renklerin görülmesi durumunu ifade eder. Bunun yanı sıra, Opalescence adı, diş beyazlatmak için kullanılan bir tür diş malzemesini tanımlar.

Gram boyama ile kanser tespit edilmez. Gram boyama, genellikle bakteriyel enfeksiyonları ve jinekolojik sorunları teşhis etmek için kullanılır. Servikal kanser gibi bazı kanser türlerinin erken teşhisi için ise endoservikal Gram boyama yapılabilir, ancak bu yöntem doğrudan kanser tespiti değil, serviks bölgesindeki anormal hücre değişikliklerinin ve enfeksiyonların tespitine yardımcı olur. Kanser teşhisi için kesin yöntemler ve doğru sonuçlar için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Mikroplardan temizlenmiş ve steril ifadesi, bir maddenin veya ortamın tüm mikroorganizmalardan arındırılmış olduğunu ifade eder. Sterilizasyon, hijyen sağlamak amacıyla yapılan bir işlemdir ve sağlık, gıda ve temizlik sektörlerinde büyük önem taşır. Steril bir ortama mikropların bulaşmasına ise "kontaminasyon" adı verilir.

Septalı ve septasız küfler, hif yapılarına göre yapılan bir sınıflandırmadır. Septalı küfler. Septasız (düz) küfler. Bazı küf türleri ve hif yapıları: Ascomycetes ve Deuteromycetes sınıfına ait küfler. Basidiomycetes sınıfına ait küfler. Mucor ve Rhizophus (ekmek küfleri).

Bakteri ve mantarlarda doku farklılaşması yoktur. Bakteriler, tek hücreli prokaryot organizmalardır ve hücreleri çekirdek zarı veya zara bağlı organeller içermez. Mantarlar ise ökaryottur ve zara bağlı organeller ile çekirdeğe sahip hücrelerden oluşur, ancak mantar hücreleri de dahil olmak üzere çoğu mantar hücresi tek hücrelidir. Bakteriler ve mantarlar, çok hücreli organizmalarda görülen doku farklılaşmasına sahip değildir; her hücre, tüm işlevleri yerine getirmekle yükümlüdür.

Küf konidioforu, küflerin eşeysiz üreme yapılarından biridir. Özellikleri: Misellerinden dik olarak yükselir. Uçları küre veya oval şeklinde şişkindir. Konidiler, tek hücreli, yuvarlak ve değişik renklidir. Bazı küf cinslerinde konidiofor örnekleri: Aspergillus: Konidioforların uçları küre veya oval şeklinde şişkin olup, sarı, yeşil, turuncu veya siyah renkli koloniler oluşturur. Penicillium: Konidiforları bazen tek, bazen de dallanmış haldedir ve uç taraflarında fırça görünümünde konidi taşıyıcıları yer alır. Konidioforlar, sporlar (konidiler) üretir ve bu sporlar, küflerin yayılmasında ve yeni alanların kolonileşmesinde rol oynar.

TUS mikrobiyoloji kampı süresi, farklı platformlarda değişiklik göstermektedir: Tıp Akademisi: Mikrobiyoloji Konu Kampı, 02-03-04-05 Haziran tarihlerinde 4 gün boyunca online olarak gerçekleştirilecektir. Tuspecial: Mikrobiyoloji kursu, offline ve online video eğitim arşivine erişim sağlayarak, zaman ve mekân sınırlaması olmadan hazırlık imkanı sunar. Diğer bir seçenek olan Tipdemy'de ise Mikrobiyoloji Esansiyel TUS Kampı, 4 Temmuz 2025'te erişime açılacak olup, 3 ay boyunca her video 3 kez izlenebilir.

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde mikrobiyoloji laboratuvarları, D Blok 4. ve 5. katlarda bulunmaktadır. Merkez Mikrobiyoloji Laboratuvarı: D Blok 4. katta yer almakta olup, poliklinik ve kliniklerden gelen hasta örneklerinde klasik/konvansiyonel yöntemlerle mikrobiyolojik tanı çalışmaları yapılmaktadır. Moleküler Mikrobiyoloji Laboratuvarı: D Blok 4. katta bulunmakta ve virüs, mantar, bakteri ve parazitlerin moleküler tanısını gerçekleştirmektedir. Tıbbi Viroloji Laboratuvarı: D Blok 5. katta yer almakta olup, 2020 yılında COVID-19 pandemisi nedeniyle bu bölgeye taşınmıştır.

Arkelerin antibiyotiklere karşı direnci, hücre yapılarından ve metabolik süreçlerinden kaynaklanmaktadır. Arkelerin antibiyotiklere dirençli olmasının bazı nedenleri: Hücre duvarı yapısı: Arkelerin hücre duvarında peptidoglikan bulunmaz, bunun yerine sahte-peptidoglikan bulunur. Hücre zarı yapısı: Arkelerin hücre zarında eter bağları bulunurken, bakterilerde ester bağları bulunur. Metabolik süreçler: Arkelerdeki metabolik süreçler, bakterilerden çok ökaryotlara benzemektedir. Bazı arkeler, aşağıdaki antibiyotiklere karşı farklı kimyasal tepkiler gösterir: kanamycin; chloramphenicol; rifampicin; anisomycin. Ayrıca, arkeler diptheria isimli toksine karşı hassastır, bakteriler ise değildir.

Genel Mikrobiyolojiye giriş dersi genellikle 2 saat teorik ders ve 2 saat laboratuvar uygulamaları olarak planlanmaktadır. Bazı üniversitelerde bu ders, örneğin Ankara Üniversitesi'nde BİY 259 koduyla "Genel Mikrobiyoloji I Lab" olarak sunulmakta ve içeriği 14 hafta boyunca çeşitli laboratuvar çalışmalarını kapsamaktadır. Doğu Akdeniz Üniversitesi'nde ise FZTR153 koduyla sunulan "Mikrobiyolojiye Giriş" dersi, mikrobiyoloji ve parazitoloji alanında genel bilgiler içermektedir. İstanbul Gelişim Üniversitesi'nde BEY205 koduyla sunulan "Genel Mikrobiyoloji" dersi ise 16 hafta sürmekte ve her hafta belirli konular işlenmektedir.