Meşrutiyet

Gayrimüslimlerin devlet memuru olabilmesi, Sultan Abdülmecid döneminde yayımlanan Islahat Fermanı ile mümkün olmuştur.

Yeni Osmanlılar ve Jön Türkler kavramları bazen eş anlamlı olarak kullanılsa da, tam olarak aynı değildir. Yeni Osmanlılar, 19. yüzyılın son dönemlerinde, Batı'dan etkilenen, meşrutiyeti savunan aydın, bürokrat ve devlet adamlarını ifade eder. Jön Türkler ise, 1880'li yıllarda ortaya çıkan ve 2. Abdülhamit'e muhalefet eden aydın ve bürokrat grubunu tanımlar.

Said Paşa ve Kamil Paşa'nın ayrılmasının nedenleri şunlardır: 1. 2. Meşrutiyet'in İlanı: 1908 yılında 2. Meşrutiyet'in ilanından sonra, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin beklentileri karşılanmayınca Kamil Paşa hükümeti düştü. 2. İttihat ve Terakki ile Çatışma: Kamil Paşa'nın, cemiyetin hükümet işlerine müdahalesine karşı çıkması ve bazı atamalarda cemiyetle anlaşamaması, iki taraf arasındaki ilişkileri bozdu. 3. Sadrazamlıktan İstifası: Kamil Paşa, sadrazamlık görevini yapacak güçte olmadığını ileri sürerek padişahın teklifini kabul etmedi.

Osmanlı'da halk ilk defa 1876 yılında I. Meşrutiyet ile yönetime katılmıştır.

Emrullah Efendi, II. Abdülhamid ve II. Meşrutiyet dönemlerinde yaşamıştır.

Osmanlı kadınının özgürleşme süreci, II. Meşrutiyet Dönemi ile hız kazanmıştır. Ayrıca, Tanzimat Dönemi'nde de kadının eğitimi ve statüsü konusunda önemli adımlar atılmış, ancak bu reformlar II. Meşrutiyet kadar kapsamlı olmamıştır.

İkinci Meşrutiyet döneminde toplam sekiz siyasi parti bulunmaktaydı: 1. İttihat ve Terakki Fırkası; 2. Osmanlı Ahrar Fırkası; 3. İttihad-ı Muhammediye Fırkası; 4. Hürriyet ve İtilaf Fırkası; 5. Osmanlı Demokrat Fırkası; 6. Islahat-ı Esasiye-i Osmaniye Fırkası; 7. Mutedil Hürriyetperveran Fırkası; 8. Fedakaran-ı Millet Fırkası.

İstibdat Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1878-1908 yılları arasını kapsayan ve II. Abdülhamit'in hükümdarlığı döneminde yaşanan baskı ve sansür dönemini ifade eder. Bu dönemde: - Meşrutiyet ve anayasa askıya alınmış, monarşi yönetimi yeniden başlamıştır. - Basın özgürlüğü kısıtlanmış, gazeteler ve dergiler sansürlenmiştir. - Hafiye Teşkilatı kurulmuş ve istihbarat faaliyetleri artmıştır. - Devletin ekonomisi kötüleşmiş, Duyunu Umumiye kurulmuştur. İstibdat Dönemi, 1908'de II. Meşrutiyet'in ilan edilmesiyle sona ermiştir.

II. Meşrutiyet döneminde iki ana edebi akım tartışılmıştır: Fecr-i Ati ve Milli Edebiyat. 1. Fecr-i Ati: Bu akım, Servet-i Fünun etrafında toplanan ve daha sade bir dil kullanan bir nesil tarafından temsil edilmiştir. 2. Milli Edebiyat: 1911-1923 yılları arasında ortaya çıkan bu akım, dilde yalınlık, halk edebiyatı şiir biçimlerinden yararlanma ve hece ölçüsü gibi ilkeleri benimsemiştir.

Mizancı Murad Bey'in II. Meşrutiyet dönemi hatıraları 5 cilt olarak yayımlanmıştır.

II. Abdülhamit, Osmanlı Devleti'ni dağılmaktan kurtarmak amacıyla meşrutiyeti ilan etti. Bu kararın diğer nedenleri arasında: - Fransız İhtilali'nin düşüncelerinden etkilenmesi ve siyasal amacının Meşrutiyet'i ilan edip Mebusan Meclisi'ni açmak olması; - İngiltere ve Rusya'nın Reval'de bir araya gelerek Makedonya ve Boğazlar konusunda yaptıkları görüşmelerin kendisini tedirgin etmesi; - İttihat ve Terakki Cemiyeti üyelerinin baskıları.

2. Meşrutiyet, İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından ilan edilmiştir.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası, II. Meşrutiyet döneminde İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne karşı kurulmuş bir siyasi partidir. Fırkanın temel savunduğu görüşler şunlardır: 1. Siyasî Birlik: Azınlıklara yeni haklar verilerek ve ikna yolu ile siyasi bütünlüğün korunması. 2. Dış Politika: Avrupa devletlerini, özellikle İngiltere'yi ürkütmemeye gayret ederek, devletin bekası için İngiliz dostluğunu zorunlu kabul etmek. 3. Liberalizm: Fırkanın görüşleri esas itibariyle Prens Sabahaddin Bey'in fikirlerine dayanıyordu.

19. yüzyıl ve 1890 yılları arasında Osmanlı Devleti'nde yaşanan bazı siyasi gelişmeler şunlardır: Meşrutiyet'in İlanı: 1876'da II. Abdülhamit tarafından I. Meşrutiyet ilan edildi ve ilk anayasa (Kanun-i Esasi) yürürlüğe girdi. Balkan Uluslarının İsyanları: Fransız İhtilali'nin etkisiyle Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıklar bağımsızlık isyanları başlattı. Düyun-u Umumiye İdaresi: Osmanlı Devleti dış borçlarını ödeyemeyince, alacaklı devletler bu idareyi kurarak bazı gelir kaynaklarına el koydu. İttihat ve Terakki Partisi: 1889'da kurulan bu parti, yönetimde etkili olmaya başladı ve 31 Mart Olayını organize etti. II. Abdülhamit'in Tahttan İndirilmesi: 1909'da II. Abdülhamit, 31 Mart Olayı'nın ardından tahttan indirildi.

Genç Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde, II. Abdülhamit yönetimine muhalefet olarak ortaya çıkan, meşrutiyetçi ve liberal bir siyasi görüşü savunmuşlardır. Bu hareketin temel hedefleri arasında anayasanın yürürlüğe konulması ve padişahlık yönetimi altında bir meclisin kurulması yer almaktaydı.

Ağa Han, İsmet İnönü'ye gönderdiği mektupta hilafetin kaldırılmaması gerektiğini savundu. Mektupta, hilafetin dünyadaki İslam birliğini sarsacağı ve bu nedenle muhafaza edilmesi gerektiği ifade ediliyordu.

II. Abdülhamid, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin baskıları sonucunda 1908 yılında meşrutiyeti ilan etti. Ayrıca, II. Abdülhamid'in meşrutiyeti ilan etme nedenleri arasında Avrupa devletlerinin Osmanlı üzerindeki baskıları ve Osmanlı'nın siyasi ve ekonomik sıkıntıları da yer alıyordu.

Meşrutiyet ve parlamenter sistem arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Devlet Başkanı: Meşrutiyette devlet başkanı genellikle bir hükümdar (kral, imparator, padişah vb.) olup, sembolik bir rol üstlenir ve yetkileri anayasa ve meclis tarafından kısıtlanmıştır. 2. Hükümetin Oluşumu: Meşrutiyette hükümet başkanı, hükümdar tarafından atanır veya onaylanır ve meclise karşı sorumlu değildir. 3. Meclisin Feshi: Meşrutiyette hükümdarın meclisi feshetme yetkisi olabilir veya olmayabilir, bu yetki anayasa ile belirlenir.

Alaylı subaylar, II. Meşrutiyet'in ilanından sonra, Ekim 1908'de terhis edildi.

İttihat ve Terakki Cemiyeti, 2. Meşrutiyet'in ilanında etkili olan cemiyettir.