Sansür

Zübük filmi, Aziz Nesin'in romanından uyarlanmasına rağmen herhangi bir yasaklama kararıyla karşı karşıya kalmamıştır. Ancak, filmin 12 Eylül askeri darbesi döneminde, sansürün yoğun olduğu bir ortamda çekildiği ve toplumsal eleştiriler ile siyasi konuları mizahi bir dille işlediği için dönemin yönetimini rahatsız ettiği belirtilmektedir.

John Steinbeck'in "Fareler ve İnsanlar" adlı kitabı, İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Kitapları İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu tarafından bazı bölümlerinin ahlaki olmadığı gerekçesiyle sakıncalı bulunmuştur. Bu karar, bir velinin çocuğunun okul kütüphanesinden aldığı kitabın bazı bölümlerinin müstehcen olduğunu iddia ederek yeniden incelenmesini talep etmesi üzerine alınmıştır. Ancak, Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri, kitap hakkında herhangi bir sansür kararının alınmayacağını açıklamıştır.

Pembe Panter filminin yasaklanma nedeni, bazı sahnelerdeki şiddet, cinsellik veya kültürel hassasiyetler olarak belirtilmiştir. Ayrıca, 2006 yapımı Pembe Panter filmi, Steve Martin'in Peter Sellers'ın yerini dolduramaması nedeniyle de eleştirilmiştir. Genel olarak, Pembe Panter filmleri dünya çapında popüler olsa da, farklı kültürel, dini veya siyasi hassasiyetler nedeniyle yasaklanabilmekte veya sansürlenebilmektedir.

Yeşilçam filmlerinin sansürlenmesinin bazı nedenleri: Ahlaki ve dini hassasiyetler. Milli duygular ve devlet otoritesi. Suça teşvik. Siyasi hassasiyetler. 1932 yılında ilk merkezi sansür kurulunun kurulmasından 1988 yılına kadar tutulan sansür karar defterleri, "Türkiye’de Sinemanın Sansür Tarihi" adıyla Kültür Bakanlığı tarafından yayınlanmıştır.

"Milk" filmi, Samoa'da sansür kurulu tarafından yasaklanmıştır. Ayrıca, fa'afafine olarak bilinen, Samoa toplumunda üçüncü cinsiyet olarak kabul edilen bireylerin tasvirleri de yasaklama kararında etkili olmuştur.

Aziz Nesin'in "Zübük" adlı eseri ve bu eserden uyarlanan film, dönemin siyasi ortamı ve sansür nedeniyle yasaklanmıştır. Film, 1982 yılında, 12 Eylül askeri darbesinin ardından, olağanüstü hâl koşullarında ve sansürün yoğun olduğu bir ortamda çekilmiştir.

Fatih Altaylı'nın yazılarının kaldırılma sebeplerinden biri, yazısının konusu olan görüşmenin "kayıt dışı" olmasına rağmen yayımlanmasıdır. Örneğin, 2021 yılında Habertürk yazarı Sevilay Yılman'ın Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile yaptığı görüşmenin "kayıt dışı" olmasına rağmen yayımlanması üzerine, Altaylı bu durumu eleştirdiği bir yazı kaleme almıştır. Altaylı, yazısının kaldırılmasına ilişkin olarak, "Onu bana değil yayıncıya sorun, bir şey yazdıysam bilerek yazmışımdır" ifadelerini kullanmıştır. Altaylı'nın yazılarının kaldırılma sebepleri arasında, yazarın kendi isteği veya yayıncının kararı da olabilir.

Oyunlar, çeşitli nedenlerle tehlikeli veya zararlı bulunarak yasaklanabilir: 1. Şiddet ve Sansürsüz İçerik: Oyunlar, aşırı şiddet, uyuşturucu kullanımı ve cinsellik gibi unsurlar içerdiği için yasaklanabilir. 2. Politik İçerik: Oyunlar, hassas konuları ele alması veya belirli bir politik mesajı olması nedeniyle yasaklanabilir. 3. Dini ve Kültürel Değerler: Bazı ülkeler, oyunların kendi dini ve kültürel değerlerine aykırı olduğunu düşünerek yasaklama kararı alabilir. 4. Kamu Düzeni ve Güvenlik: Oyunlar, sanal ile gerçeği karıştırabilen ve potansiyel olarak zararlı içerikler barındırdığında, kamu düzenini korumak amacıyla yasaklanabilir.

Kırmızı Kedi yayınevinin hangi siyasi görüşte olduğuna dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Kırmızı Kedi yayıneviyle ilgili bazı haberler şu şekildedir: 2018 yılında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı zabıta ekiplerinin, Kartal'daki Kırmızı Kedi Kitapevi'ne gelerek, SÖZCÜ yazarları Yılmaz Özdil ve Soner Yalçın'ın kitaplarının afişlerini izinsiz oldukları gerekçesiyle indirdiği haber olmuştur. 2023 yılında, Kırmızı Kedi Yayınevi'nin, Barış Terkoğlu ve Barış Pehlivan'ın "SS" adlı kitabını bastığı ve bu kitabın yayınlanmasının ardından trol saldırısının başladığı haber olmuştur. 2020 yılında, AK Parti İstanbul Gençlik Kolları İl Başkan Yardımcısı Tanıtım ve Medya Başkanı ve İBB Meclis Üyesi olan Erdem Kertişçi, İstanbulkitapcisi.com’un tüm işleyiş ve organizatörlüğünün Kırmızı Kedi Yayınevi’ne ihalesiz ve gizli bir şekilde devredildiğini iddia etmiştir.

Şebnem Ferah'ın posterlerine sticker yapıştırılmasının nedeni, sansür uygulamaları olabilir. Örneğin, "Avrupa Yakası" dizisinde Şebnem Ferah'ın posterinin göğüs bölgesinin kağıtlarla kapatıldığı bir olay yaşanmıştır. Bu tür müdahaleler, genellikle yayın kuruluşlarının veya yetkililerin belirli unsurları gizleme veya değiştirme isteğinden kaynaklanmaktadır.

Sansür, genellikle aşağıdaki durumlarda uygulanır: Çocukların ve gençlerin ahlakını olumsuz etkileyecek yayınların basılmasını önlemek için. Toplumda kargaşaya ve infiale yol açacak yayınları kontrol altında tutmak için. Müstehcen ya da şiddet içerikli yazıları, görselleri ve paylaşımları engellemek için. Ayrıca, milli güvenlik endişeleri, kamu düzeninin korunması, nefret söylemi ve şiddeti önleme, telif haklarının korunması gibi nedenlerle de sansür uygulanabilir. Sansür, ifade özgürlüğü ile çatışma potansiyeli taşıyan bir uygulama olup, ülkeden ülkeye değişen yasal düzenlemelere tabidir.

Cyrano de Bergerac oyununun yasaklanmasının iki farklı nedeni olduğu düşünülmektedir: 1. Burun benzerliği: Oyunun yasaklanmasının nedeni olarak, Cyrano'nun uzun burnunun II. Abdülhamid'e benzemesi gösterilmiştir. 2. İğneleyici sözler: Oyundaki bazı iğneleyici sözlerin II. Abdülhamid'i rahatsız ettiği öne sürülmüştür. Oyun, 1877-1908 yılları arasındaki istibdat döneminde, II. Abdülhamid'in uyguladığı sansür nedeniyle yasaklanmıştır. Cyrano de Bergerac, yıllar sonra 1945'te İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda sahnelenebilmiştir.

Buzz Lightyear karakterinin yer aldığı "Lightyear" filmi, içerdiği eşcinsel öpüşme sahneleri nedeniyle bazı ülkelerde yasaklanmıştır. Filmin yasaklandığı ülkeler arasında Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Kuveyt, Mısır, Endonezya ve Malezya bulunmaktadır. Ayrıca, Çin'de de filmin yasaklanma ihtimali bulunmaktadır.

Bilim ve Teknik dergisinin neden kapandığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, benzer isimdeki bazı dergilerin kapanma sebepleri hakkında bilgi mevcuttur: Cumhuriyet Bilim ve Teknik Dergisi: 25 Aralık 2015 tarihinde, Cumhuriyet gazetesi yönetimi tarafından kapatma kararı alınmıştır. NTV Bilim Dergisi: 2011 yılında, Doğuş Grubu tarafından kapatma kararı alınmıştır.

Güldür Güldür Show'da uygulanan sansürün bazı nedenleri şunlardır: Bayram haftası olması. Kelimenin uygunsuz bulunması. Show TV yönetimi, bu tür kararların sansür olarak algılanmaması gerektiğini, siyasi hicivlere açık olduklarını ve skeci yayınlamamaktan çekinmediklerini belirtmiştir.

Eski Türk filmlerinin sansürlenmesinin bazı nedenleri: Milli değerlere aykırılık. Suça teşvik. Ahlaka aykırılık. Askerliği kötüleme. Politik unsurlar. Halkı isyana teşvik.

"Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü" filmi, TRT'nin bazı sahneleri sansürlemesi nedeniyle yasaklanma değil, ancak kısıtlama ile karşılaşmıştır. Filmin orijinalinde geçen "Alevi mi Sünni mi?" diyaloğunun, yönetmen Ezel Akay'ın bilgisi dışında makaslanması, Akay tarafından "utanç verici" ve "sanat yaratıcısının hassasiyetlerinin seyircinin hassasiyetlerinden daha öncelikli olması gerektiği" gerekçesiyle eleştirilmiştir.

Hindistan hükümeti, Twitter'a (günümüzde X) platformdaki içerikleri yasa dışı şekilde engellediği ve Hindistan Anayasası ile Bilgi Teknolojisi Yasası'na aykırı hareket ettiği gerekçesiyle dava açtı. Özellikle, Hindistan'da kurulan sansür portalı üzerinden devlet kurumlarına ve yetkililere toplu içerik kaldırma talimatları verildiği ve bu durumun kullanıcıların ifade özgürlüğünü kısıtladığı iddia edildi. Hindistan hükümeti ayrıca, 2023 yılında Twitter ve diğer platformlardan çocuklara yönelik cinsel istismar içeriklerini kaldırmalarını talep etmişti. Twitter, 2021 yılında da Hindistan hükümeti ile çiftçi protestolarıyla ilgili içeriklerin kaldırılması konusunda gerginlik yaşamıştı.

Singham filminin yasaklanma nedenlerinden bazıları şunlardır: Karnataka'da yasak: 2011 yılında, Singham'ın Karnataka'da yasaklanmasının nedeni, filmdeki kötü adamlardan birinin Tulu/Kanada dilinde konuşması olarak belirtilmiştir. Telif hakkı ihlali: 2011 yılında, filmin korsanlığını önlemek amacıyla, Delhi Yüksek Mahkemesi'nin "John Doe" emri çıkarması ve bu emrin dosya paylaşım sitelerinin engellenmesine yol açması.

"Suç ve Ceza" filmi, 1941 yılında Sovyetler Birliği'nde, resmin konusunun bir kamu malı yağmacısının deneyimlerine dayanması nedeniyle yasaklandı. Ayrıca, Mihail Zoshchenko'nun oyununun sansürcüleri alarma geçirmesi ve 1940'larda hiciv çalışmalarının yerini çatışmasız komedilere bırakması da filmin yasaklanmasında etkili oldu.