Meşrutiyet

Evet, ayanlar ve Ayan Meclisi aynı şeyi ifade eder. Ayan Meclisi, Osmanlı Devleti'nin Meşrutiyet sistemi içinde, Meclis-i Mebûsan (seçilmiş milletvekilleri) ile birlikte Meclis-i Umumî'yi (Genel Meclis) meydana getiren ve 23 Aralık 1876 tarihli Kanûn-ı Esâsî'ye (Anayasa) göre kurulmuş yasama organıdır. Ayan ise, Osmanlılar döneminde, taşra şehir ve kasabalarında çeşitli sosyal ve ekonomik imtiyazlar elde eden ve devlete ait bazı işleri gören nüfuzlu kişiler için kullanılan bir terimdir.

I. ve II. Meşrutiyetin kapanmasına neden olan savaş, I. Dünya Savaşı'dır. I. Meşrutiyet, 1878 yılında II. Abdülhamid'in meclisi kapatması ve istibdat (baskı) dönemine başlamasıyla sona ermiştir.

1908'de Meşrutiyet'in ilan edilmesi, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin öncülüğünde, Sultan II. Abdülhamid'in baskıcı yönetimine karşı yürütülen mücadelenin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. 1908 yılında, Makedonya’da görev yapan genç subaylar ve İttihatçılar, Sultan II. Abdülhamid’i anayasanın tekrar yürürlüğe girmesi için zorlamış ve padişah, 23 Temmuz 1908’de Kanun-ı Esasi’yi (Osmanlı Anayasası) yeniden yürürlüğe koyarak meşrutiyet idaresini yeniden yürürlüğe koymak zorunda kalmıştır. Bazı tarihçilere göre, II. Meşrutiyet’in ilanında özellikle mason locaları da önemli rol oynamışlardır. Ayrıca, 1908 Devrimi olarak da bilinen bu olay, Osmanlı siyasetinde büyük bir dönüşüm yaratmış ve anayasal yönetimin geri getirilmesiyle halkın yönetime katılımının önü açılmıştır.

II. Meşrutiyet döneminde şiirde iki ana akım öne çıkmaktadır: 1. Fecr-i Âtî: Sembolizm, empresyonizm gibi akımları benimseyen, daha sade bir dil kullanan ve bireysel sanat anlayışını temsil eden bir topluluktur. 2. Millî Edebiyat Hareketi: Dilde yalınlık, halk edebiyatı şiir biçimlerinden yararlanma ve hece ölçüsü gibi ilkeleri benimseyen, toplumcu sanat anlayışını savunan bir akımdır. Ayrıca, "Nesl-i Âtî" (Nâyîler) adlı bir grup, Fecr-i Âtî gibi ferdiyetçi sanat anlayışını sürdürürken "millîlik" vasfına da önem vermiştir. Bu dönemde şiirde natüralizm ve sembolizm akımlarının da etkili olduğu görülmektedir.

İkinci Meşrutiyet dönemi şiirinde öne çıkan tartışmalar ve polemikler şunlardır: Sanat ve ahlak: Sanatın amacı ve edebi eserde tez gibi kavramlar tartışılmıştır. Edebiyat teorisi: "Milli Edebiyat" kavramının ortaya çıkışı ve edebiyatın milli ya da gayri milli olmasının mümkün olup olmadığı tartışılmıştır. Şiir ve vezin: Hece-aruz tartışmaları; hecenin mi, aruzun mu milli vezin olduğu konusu ele alınmıştır. Siyasi eleştiriler: İttihat ve Terakki'nin yönetim hataları, antidemokratik uygulamaları ve Meşrutiyet yönetiminin genel sorunları eleştirilmiştir. Toplumsal meseleler: Savaş, hastalık, geçim derdi ve kadına yönelik şiddet gibi toplumsal sorunlar şiirlerde işlenmiştir.

Osmanlı Devleti'nde Harbiye Nezâreti (Harbiye Nazırlığı), 23 Temmuz 1908 tarihinde, II. Meşrutiyet'in ilanından sonra kurulmuştur.

Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin temel amaçları: Meşrutiyet ilanı: Osmanlı Devleti'nde padişahın yanı sıra bir meclis ve anayasanın bulunduğu bir sistemin kurulmasını sağlamak. V. Murad'ın tahta çıkması: Cemiyet, V. Murad'ı daha iyi bir yönetici olarak görüyor ve onun liderliğinde Osmanlı Devleti'nin kurtulacağına inanıyordu. Ayrıca, siyasi, ekonomik ve kültürel bağımsızlık ile Avrupa'nın tahakkümünden çıkma hedefleri de vardı. Yeni Osmanlılar, bu amaçlarını gerçekleştirmek için edebiyat eserleri ve gazeteler aracılığıyla fikirlerini yaymışlardır.

V. Mehmed Reşad'ın önemli olmasının bazı nedenleri: Tahta çıkışı: II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesinin ardından 1909 yılında tahta çıkmıştır. İstanbul gezileri: Halkla tanışmak için sık sık İstanbul içinde gezilere çıkmış, farklı kesimlerden insanlarla görüşmüştür. Trablusgarp ve Balkan Savaşları: 1911'de İtalyanlarla Trablusgarp Savaşı'nı ve 1912-1913'teki Balkan Savaşlarını yaşamıştır. I. Dünya Savaşı: Osmanlı Devleti'nin Almanya yanında savaşa katılmasında ve 1914'te Halife olarak İtilaf Devletleri'ne karşı cihat ilan etmesinde rol oynamıştır. Meşrutiyet padişahı: "Meşrutiyet Padişahı" olarak anılmaya başlanmıştır. V. Mehmed Reşad, devlet işlerine pek karışmamış ve dinamik bir siyasi hayatın hakemi rolünü oynayamamıştır.

Erken Cumhuriyet döneminde meşrutiyet yoktur. Meşrutiyet, 24 Temmuz 1908'de ilan edilmiş ve 11 Nisan 1920'de Meclis-i Mebusan'ın kapatılmasıyla sona ermiştir. Erken Cumhuriyet dönemi ise, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu 29 Ekim 1923'ten önceki yılları kapsar.

"Jön Türk 2" ifadesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Jön Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde, 1880'li yıllardan itibaren II. Abdülhamit iktidarına muhalif olarak ortaya çıkan ve toplumun genç ve eğitimli kesimlerinden oluşan gruplardır. Jön Türklerin temel hedefi, Kanun-i Esasi'nin yürürlüğe konularak meşruti düzenin yeniden sağlanması olmuştur. Jön Türkler, padişahlık yönetiminin yanında bir meclisin de bulunarak yönetime dahil olması gerektiğini savunmuşlardır. Jön Türkler, 1908'de meşrutiyetin yeniden kurulmasında öncü rol oynamış ve 1918'e kadar Osmanlı Devleti'ni yöneten siyasi parti olan İttihat ve Terakki Fırkası'nı kurmuşlardır.

Tanzimat dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme sürecinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir ve birkaç açıdan büyük önem taşır: Batılılaşma ve Modernleşme: Tanzimat dönemi, Osmanlı'nın Batı'ya ayak uydurma çabalarını simgeler. Anayasa Hareketi: Tanzimat Fermanı ile birlikte Osmanlı Devleti'nde anayasacılık faaliyeti başlamış ve padişah kendi yetkilerini kısıtlamıştır. Toplumsal Huzur: Islahat Fermanı ile gayrimüslim halkın hakları korunmuş ve toplumsal huzur hedeflenmiştir. Sanayileşme ve Serbest Ticaret: Osmanlı ekonomisini canlandırmak amacıyla serbest ticaretin teşvik edilmesi ve sanayileşmeye yönelik adımlar atılmıştır. Edebiyat ve Sanat: Tanzimat döneminde halkın anlayabileceği dilde eserler yazılmış, edebiyat ve sanat alanında batılılaşma başlamıştır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda meşrutiyetin ilanı, I. Meşrutiyet (Birinci Meşrutiyet) ve II. Meşrutiyet olmak üzere iki farklı devrimle gerçekleşmiştir: 1. I. Meşrutiyet: 23 Aralık 1876'da II. Abdülhamid tarafından ilan edilmiştir. 2. II. Meşrutiyet: 24 Temmuz 1908'de İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Makedonya'daki askeri isyanı ve II. Abdülhamid'in anayasayı yeniden yürürlüğe koymasıyla ilan edilmiştir.

I. Meşrutiyet, II. Abdülhamid'in 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndaki yenilgiyi gerekçe göstererek Meclis-i Mebusan'ı kapatması nedeniyle 1878 yılında sona ermiştir. Ayrıca, I. Meşrutiyet'in sona ermesinin bazı diğer nedenleri: İç karışıklıklar ve isyanlar. Dış baskılar. I. Meşrutiyet, 30 yıl süren bir askıya alınma dönemi olarak da incelenebilir.

Volkan gazetesinde işlenen bazı konular: Meşrutiyet ve hürriyet: Gazete, meşrutiyet ve hürriyetin savunuculuğunu yapmıştır. İttihat ve Terakki: Özellikle İttihat ve Terakki'nin askeri kanadını destekleyen yazılar yayınlanmıştır. Kanun-i Esasi ve anayasacılık: Anayasa ve kanunların dine ve hürriyete uygunluğu ele alınmıştır. İşsizlik ve baskı: Gazetenin sahibi Derviş Vahdeti, işsizlerin haklarını savunmuş ve İttihat ve Terakki'nin basına yönelik baskıcı tutumunu eleştirmiştir. Dış politika: Örneğin, Bosna-Hersek'in Avusturya tarafından ilhakı ve Bulgaristan'ın bağımsızlığı gibi konular işlenmiştir. Dini konular: Din karşıtı subaylardan şikâyet eden er mektupları yayımlanmıştır. Gazete, 31 Mart İsyanı'nı desteklediği için kapatılmış ve sahibi Derviş Vahdeti idam edilmiştir.

II. Meşrutiyet dönemi Türk şiirinde bazı gelişmeler şunlardır: Tematik çeşitlilik: Şiirler, bireysel duygulardan sosyal meselelere yönelmiştir. Milli edebiyat anlayışı: Bireysel duyuşun yanı sıra toplumsal konular ön plana çıkmıştır. Turancılık: Ziya Gökalp'in "Turan" manzumesiyle Türkçülük anlayışı, Türkiye dışındaki Türkleri de kapsayacak şekilde genişlemiştir. Savaş şiirleri: Savaşların etkisiyle, özellikle savaş ve hastalık gibi temalar şiirlerde yer bulmuştur. Kadın ve sosyal sorunlar: Kadının toplumsal bir figür olarak ele alınması hızlanmış, fakirlik ve merhamet gibi temalar işlenmiştir. Gelecek umudu: Şiirlerde geleceğe güvenle bakma ve hürriyetin getirilerine dair iyimserlik hakimdir.

Abdülmecit döneminde, 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı ile gayrimüslimler devlet memuru olabilmiştir.

Halil İnalcık'a göre Milli Mücadele'nin başlangıcı, 1908'deki II. Meşrutiyet'in ilanı olarak kabul edilmelidir. İnalcık, inkılap tarihini bir bütün olarak kavrayabilmek için bu noktadan başlamanın doğru olduğunu savunur. Milli Mücadele, 1908'den 1918'deki Mondros Mütarekesi'ne kadar olan süreci kapsayan bir şekilde ele alınır.

Said Paşa ve Kâmil Paşa'nın ayrılmasının başlıca nedeni, siyasi görüş ayrılıklarıdır. Kâmil Paşa, Doğu Rumeli meselesinde asker kullanarak çözüm isteyen Said Paşa'nın aksine müzakere ve anlaşma yolunu tercih ediyordu. Ayrıca, 1887 yılında bir kabine toplantısında küfürlerin havada uçuştuğu bir tartışmaya girmeleri de aralarındaki gerginliği artırmıştır.

Osmanlı'da halk ilk defa I. Meşrutiyet'in ilanıyla yönetime katılmıştır. I. Meşrutiyet, 23 Aralık 1876'da ilan edilen ilk Türk Anayasası (Kanun-ı Esasi) ile gerçekleştirilmiştir.

Emrullah Efendi, II. Meşrutiyet döneminde yaşamıştır. II. Meşrutiyet'in ilan edildiği padişah, 1908 yılında tahta çıkan II. Abdülhamid'dir. Emrullah Efendi, 1908'de Kırkkilise (Kırklareli) mebusu olarak Osmanlı parlamentosuna girmiş ve 1910-1911 ile 1912 yıllarında Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı) olarak görev yapmıştır.