Medeniyet

Üç çeşit medeniyet şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. İslam Medeniyeti: İlâhî dinlere inanan toplumların ortaya koyduğu medeniyet türüdür. 2. Batı (Avrupa) Medeniyeti: Avrupa, Amerika ve Avustralya'yı içine alan medeniyet zümresidir. 3. Buda-Brahman Medeniyeti: Hindistan, Çinhindi, Çin, Kore, Japonya gibi ülkeleri kapsayan, yaklaşık sekiz yüz milyonluk bir cemaati içine alan medeniyet türüdür. Ayrıca, medeniyetleri nehir medeniyetleri, deniz medeniyetleri, hem nehir hem deniz medeniyetleri ve yalnızca kara medeniyetleri gibi strüktürel ve çevresel yerleşim alanlarına göre de sınıflandırmak mümkündür. Bunun yanı sıra, John D. Barrow'un sınıflandırmasına göre, çevrelerini manipüle edebilme yeteneklerine göre de medeniyet türleri bulunmaktadır.

Kültür ve Medeniyetimize Yön Verenler dersi 2. dönem 1. yazılı soruları şunlar olabilir: 1. Ahilik kurumunun meslek etiği hakkında bilgi veriniz ve günümüz ticaretinin etik değerleriyle karşılaştırınız. 2. Osmanlı ekonomisi ile ilgili lonca, gedik hakkı, Kapalıçarşı, kapan, narh kavramlarını açıklayınız. 3. Batıda merkantilizm ve makyavelizm gibi ekonomik yaklaşımlardaki değişimler karşısında Osmanlı ekonomik sisteminin durağanlığının nedenlerini yazınız. 4. 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı'nın Türk toplumunu nasıl etkilediğini örnek olaylar üzerinden açıklayınız. 5. Konargöçer ve yerleşik yaşamda uygulanan eğitim sistemi arasındaki farkları Kök Türk ve Uygur örnekleri üzerinden açıklayınız. 6. İlk Türk İslam devletlerinde Farabi, El Hazini, Biruni, İbni Sina, Harezmi gibi bilginlerin bilime katkılarını yazınız. 7. Sıbyan mektepleri, medrese, Enderun, harem ve şehzadegan mekteplerinde verilen eğitim hakkında bilgi veriniz. 8. Osmanlı Devleti'ndeki azınlık ve yabancı okulların zararlı faaliyetlerini yazınız. 9. Tanzimat sonrasında Osmanlı eğitim sisteminde yer alan Aşiret Mektebi adlı okulun açılış amacını açıklayınız. 10. Cumhuriyet döneminde bilimsel faaliyetleriyle öne çıkan bilim insanlarının çalışmalarını yazınız.

6. sınıf "Kültür ve Medeniyetimize Yön Verenler" dersi için 1. dönem 1. yazılı sınavında genellikle 5 soru yer alır. 1. dönem 2. yazılı sınavında ise soru sayısı yine 5 olarak belirlenmiştir. Bu sayılar, farklı kaynaklara göre değişiklik gösterebilir.

Kültür ve medeniyet tarihi yaklaşık 10.000 yıl öncesine, Neolitik Çağ'a kadar uzanır.

İlk filozoflar, Antik Yunan medeniyetinde ortaya çıkmıştır.

İtalya, bir medeniyet olarak kabul edilir çünkü: Tarihi Zenginlik: İtalya toprakları, yüzyıllar boyunca birçok Avrupa uygarlığına ev sahipliği yapmış ve bu da ülkenin kültürel farklılaşmasını ve zenginliğini artırmıştır. Rönesans'ın Doğum Yeri: Rönesans hareketi İtalya'da başlamış ve Batı uygarlığının dönüm noktalarından biri olmuştur. Sanat ve Bilim: İtalya, sanat, bilim ve devrimden vazgeçmemiş bir ülke olarak anılır ve günümüzde de çağdaş sanat ve mimariye önemli katkılarda bulunmaktadır. Turizm Merkezi: İtalya, tarihi ve doğal güzellikleri ile dünyanın en çok ziyaret edilen ülkelerinden biridir.

Kültür ve medeniyetin temel unsurları şunlardır: 1. Dil. 2. Din. 3. Hukuk. 4. Sanat. 5. Ekonomi.

Osmanlı kültür ve medeniyeti ile ilgili çalışma soruları şunlar olabilir: 1. Vakıfların temel amacı nedir? (Sosyal yardımlaşmayı ve dayanışmayı sağlamak). 2. Ahi teşkilatının en önemli işlevi nedir? (Esnaf ve sanatkârların ekonomik ve ahlaki gelişimini sağlamak). 3. Osmanlı medreselerinin temel amacı nedir? (Devlet için bürokrat ve din adamı yetiştirmek). 4. Loncalar hangi alanda faaliyet göstermiştir? (Ticaret ve zanaat). 5. Divan-ı Hümayun hangi alanda görev yapmıştır? (Adalet ve yönetim işleri). 6. Osmanlı'da hattatlık sanatı hangi alanda ortaya çıkmıştır? (Görsel sanatlar). 7. Osmanlı mimarisinde en önemli yapı malzemesi nedir? (Tuğla ve taş). 8. Osmanlı sarayında eğitim veren ve yönetici yetiştiren okulun adı nedir? (Enderun). 9. Osmanlı'da halkın günlük hayatında etkili olan pazar ve çarşıları düzenleyen teşkilat nedir? (Loncalar). 10. Osmanlı Devleti'nde cami, medrese ve kervansaray gibi yapıların yapımı hangi sanat dalıyla ilişkilidir? (Mimari).

Tarih, her milletin kurduğu medeniyeti inceleyen bilim dalıdır.

Türk töresinin Osmanlı kültür ve medeniyetinin oluşmasındaki etkileri şunlardır: 1. Devlet Yönetimi: Osmanlı Devleti'nde hükümdarlık yetkisinin Gök Tanrı'dan alınması ve töreye uyma zorunluluğu, eski Türk devlet geleneğinden kaynaklanmaktadır. 2. Hukuk Sistemi: Osmanlı hukukunda hem şer'i hem de örfi hukukun uygulanması, töre kurallarının devam ettiğini gösterir. 3. Toplumsal Yapı: Türklerin göçebe yaşamı, kolay teşkilatlanmalarını sağlamış ve bu da güçlü devletlerin kurulmasına katkıda bulunmuştur. 4. Eğitim ve Bilim: İlk Türk devletlerinde olduğu gibi, Osmanlılarda da eğitim ve bilim faaliyetlerine önem verilmiş, medreselerde hem dini hem de pozitif bilimler okutulmuştur. 5. Mimari ve Sanat: Türk mimarisinde cami, türbe, medrese, kervansaray gibi yapıların yapımı ve süslemelerinde töre ve geleneklerin etkisi görülmüştür.

"Gümüş Küre" (Na Srebrnym Globie) filmi, küçük bir grup kozmik kaşifin yeni bir medeniyet kurmak için Dünya'dan ayrılmasını konu alır. Filmde, kaşifler teker teker ölürken, onların çocukları ilkel bir kültüre dönüp yeni mitler ve yeni bir tanrı yaratırlar.

Medeniyet, bilimde, sanatta veya kültürde gelişme gösteren, bu alanlarda yeniliklere imza atan toplu yaşam yerlerine denir. 9. sınıf tarih dersinde medeniyet kavramı, genellikle "İnsanlığın İlk Dönemleri" ünitesinin bir konusu olarak ele alınır. İlk medeniyetler arasında Mezopotamya'daki Sümerler, Akadlar, Asurlar, Elamlar ve Babiller bulunur.

Medeniyet okumalarında önerilen bazı kitaplar şunlardır: 1. "İnsanlığın Medeniyet Destanı" - Roger Garaudy. 2. "Devlet-i Aliyye" - Halil İnalcık. 3. "Hata Neredeydi?" - Doğu'nun 300 Yıldır Cevabını Aradığı Soru" - Bernard Lewis. 4. "Yazının Tarihi" - Steven Roger Fischer. 5. "Orta Çağ" - Umberto Eco. 6. "İstanbul'da Yaşama Sanatı" - Haluk Dursun. Ayrıca, "Şehir ve Medeniyet" ve "Göç ve Medeniyet" gibi tematik kitaplar da medeniyet okumalarında yer almaktadır.

Uygarlığın tarihteki yeri, insanların tarım faaliyetlerini keşfederek yerleşik hale gelmesiyle başlayan toplumsallığın sağladığı imkanların ortaya çıkardığı şehirler ve bu şehirlerde beliren teşkilatlanma formlarıyla şekillenmiştir. Tarihsel süreçte uygarlıklar şu şekilde öne çıkmıştır: - Mezopotamya: İlk uygarlıkların doğduğu bölge. - Mısır, Hint alt kıtası, Çin ve Yunanistan: Birbirlerine yakın dönemlerde uygarlıklarının ortaya çıktığı diğer bölgeler. Önemli bir anlatı ise Alman filozof Karl Jaspers'in "Eksen Çağı" olarak adlandırdığı MÖ 800-200 yılları arasını kapsar ve bu dönemde büyük dinler ve medeniyetlerin kurucu şahsiyetleri yaşamıştır. 20. yüzyılda uygarlık tarihi yazarlığında, Batı merkezci anlayışın yerini daha çok farklı uygarlıkların da dikkate alındığı, insanlığın ortak bir tarihi olduğu yaklaşımı almıştır.

Kültür ve medeniyet kavramlarını anlatan videolar aşağıdaki kaynaklarda bulunmaktadır: 1. "Kültür ve Medeniyetimize Yön Verenler-1 1.Ünite Kültür ve Medeniyet" başlıklı video, YouTube'da mevcuttur. 2. "Kültür nedir, medeniyet ne değildir?" başlıklı video da YouTube'da yer almaktadır. 3. "Osmanlı'da Kültür ve Medeniyet" başlıklı video ise Vimeo platformunda bulunmaktadır.

"Şerh yazısı" iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. İslam medeniyeti: Şerh yazıları, İslam medeniyetinde tefsir, hadis, fıkıh, kelâm gibi dinî metinlerin yanı sıra mantık, aruz, felsefe, belâgat, tıp gibi ilimlerle ilgili metinlerde yer alır. 2. Tapu sicili: Gayrimenkullere ait tapu kütüğü sayfasında, şerhler sütununa yazılan ifadeler de "şerh yazısı" olarak adlandırılır.

Kültür ve Medeniyetimize Yön Verenler dersi, ortaokul eğitimi boyunca haftada 2 ders saati olarak okutulmaktadır ve iki kez seçilebilmektedir.

Dünyada birçok medeniyet bulunmaktadır. Bazı önemli medeniyetler şunlardır: 1. Mezopotamya Medeniyeti: Sümer, Babil ve Asur gibi medeniyetleri içerir. 2. Mısır Medeniyeti: Nil Nehri etrafında kurulmuş, piramitler ve hiyerogliflerle ünlüdür. 3. Hint Medeniyeti: Maurya ve Gupta İmparatorlukları döneminde önemli ilerlemeler kaydetmiştir. 4. Çin Medeniyeti: Kağıt, pusula ve barut gibi önemli buluşlara imza atmıştır. 5. Akdeniz Medeniyeti: Yunan, Roma ve Fenike medeniyetlerini kapsar. 6. Amerika Kıtası Medeniyetleri: Aztek, Maya ve İnka medeniyetleri bu bölgede gelişmiştir. Bu medeniyetler, tarih boyunca farklı coğrafyalarda ve dönemlerde ortaya çıkmış ve insanlığa büyük katkılar sağlamıştır.

Eski Türk devletlerinde kültür ve medeniyet, göçebe yaşam tarzına rağmen oldukça gelişmiş bir yapı sergilemiştir. Başlıca unsurlar: 1. Devlet Anlayışı: Devlet, "il" veya "el" olarak adlandırılırdı ve hükümdarlık soy yoluyla geçerdi. 2. Sosyal Yapı: Toplum, boylara ayrılmış olup, aile temel taşıydı. 3. Din ve İnanç: Gök Tanrı inancı yaygındı, ancak Şamanizm, Totemizm ve Atalar Kültü gibi inançlar da vardı. 4. Hukuk Sistemi: Yazılı hukuk kuralları olmamasına rağmen, töre adı verilen gelenek ve göreneklere dayalı bir hukuk sistemi vardı. 5. Ekonomik Hayat: Ekonominin temeli hayvancılık ve göçebe tarım faaliyetlerine dayanırdı. 6. Sanat ve Estetik: Sanat, günlük yaşamla iç içeydi ve pratik estetik anlayışı ön plandaydı. 7. Yazı ve Dil: Göktürk ve Uygur alfabeleri gibi yazı sistemleri kullanılmış, en önemli yazılı belge Orhun Yazıtları olmuştur.

Bilim ve medeniyet arasındaki ilişki şu şekilde özetlenebilir: Bilim, medeniyetin gelişiminde önemli bir rol oynar. Medeniyet ise bilimi, sorunları çözmek, yeni teknolojiler geliştirmek ve insanların yaşam kalitesini yükseltmek için bir araç olarak kullanır.