Mecaz

"En doğru insan" ifadesi mecaz anlamlı değildir. Mecaz anlam, bir kelimenin gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır.

"Ugly duckling" ifadesi, Türkçede "çirkin ördek yavrusu" anlamına gelir. Ayrıca, şu anlamlara da gelebilir: sonradan güzelleşen kişi; olgunlaştığında güzel veya değerli olması beklenen, başlangıçta çirkin veya umut vaat etmeyen çocuk.

Faruk Nafiz Çamlıbel'in "Allahaısmarladık" şiirinde kullanılan bazı edebi sanatlar şunlardır: Benzetme: "Yavrusunun yoluna dalan bir dul bakışı / Andırıyor ışıksız evinde pencereler" dizelerinde olduğu gibi. Kişileştirme: "Çağlayansız yamaçlar, suyu dinmiş dereler" dizesinde olduğu gibi. Abartma: "Bin fersahtan duyarım kimle gülüştüğünü" dizesinde olduğu gibi. Tekrar: "Elimi beş yerinden dağladı beş parmağın" dizesinde olduğu gibi. Ayrıca, şiirde sade ve akıcı bir dil kullanımı da dikkat çeker.

Abdurrahim Karakoç'un şiirlerinde birçok edebî sanat bulunmaktadır. Bunlardan bazıları: Mecaz: "Yağmur yorgan oldu, döşek kar bana" gibi ifadelerle sıkça kullanılmıştır. İstifham: Soru cümleleri ile merak uyandırılmıştır. Teşhis: İnsan dışı varlıklara insan özelliği atfedilmiştir. Tecahül-i Arif: Bilerek bilmezlikten gelme sanatı kullanılmıştır. Nida: "Eyvah" gibi ünlemlerle hitap edilmiştir. Kat': Bir kelimenin veya ifadenin yarım bırakılması sanatı kullanılmıştır. Tenasüp: Farklı anlamdaki kelimelerin bir arada kullanılması sanatı yer almıştır. Ta’riz: İğneleme ve alay sanatı kullanılmıştır. Ayrıca, şiirlerinde aliterasyon (aynı sesin veya hecenin tekrarlanması) ve asonanslar (aynı ünlü seslerin tekrarı) ile ahenk sağlanmıştır.

Evet, deyimlerden yararlanmak mecazdır. Deyimler genellikle mecazi anlam taşır; yani, deyim içindeki kelimelerin sözlük anlamından farklı, genişletilmiş veya tamamen farklı bir anlamı ifade eder.

"Nabza göre şerbet vermek" deyimi mecazdır. Türk Dil Kurumu'na göre bu deyimin anlamı, "birinin hoşuna gidecek, gururunu okşayacak yolda davranmak" şeklindedir. Ancak bu deyim bazen manipülatif bir şekilde, çıkar elde etmek için kişinin, karşısındaki kişinin ruh haline, isteklerine veya ihtiyaçlarına göre davranması, ona uygun davranışlarda bulunması anlamında da kullanılabilir.

Hayır, "Bedava sirke baldan tatlıdır" atasözü gerçek anlam taşımaz. Bu atasözü, masrafsız ve emeksiz elde edilen şeylerin insana hoş geldiği anlamına gelir. Örneğin, sirke acı olmasına rağmen bedavaysa, bazı insanlar bedava olduğu için sirkeyi tercih edebilirler.

Mecazlı söyleyiş, bir kelimenin cümle içinde kullanılırken ilk anlamından tamamen uzaklaşıp farklı bir anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır. Bazı örnekler: "Olanları öğrendiğimde bir an için yüreğim yandı" cümlesinde "yüreğin yanması" ifadesi, fazlasıyla üzülmek anlamında mecazlı bir anlatımdır. "Sınav saatinde orada olamazsam hayatım yanar" cümlesinde "yanmak" kelimesi, mecazlı bir şekilde çok üzülmek anlamında kullanılmıştır. "Derste anlatılanlara kulak verirsen sınavda başarılı olursun" cümlesinde "kulak vermek" deyimi, dikkatle dinlemek anlamında kullanılmıştır. Mecazlı söyleyiş, atasözleri ve deyimlerde sıkça kullanılır.

Bir edebi metinde birden fazla edebi sanat bulunabilir. Edebi sanatlar, metnin anlamına derinlik katmak ve estetik bir değer kazandırmak amacıyla kullanılır. Örneğin, La Fontaine'in bir dizesinde hem teşhis (kişileştirme) hem de alegori sanatları bir arada kullanılmıştır. Edebi sanatların sayısı, metnin uzunluğuna, yazarın üslubuna ve metnin türüne bağlı olarak değişebilir.

Sahne kelimesinin mecaz anlamları şunlardır: Bir olayın meydana geldiği yer veya durum. Çalışma dalı veya konu. Ayrıca, "sahne" kelimesi gerçek ve terim anlamlarda da kullanılır. Gerçek anlam: Gösterilerde hafifçe yüksek, oyuncuların çıktığı yer. Terim anlam: Tiyatroda oyunun bölümlerinden her biri.

Kerkenez kuşu, argo olarak "ahmak", "salak" veya "maddiyata fazla düşkün olan kimse" anlamlarında kullanılır. Prof. Dr. Halil Ersoylu'nun araştırmasına göre, hayvan adları argoda çeşitli anlamlara gelebilmektedir. Ayrıca, kerkenezin havada sabit duruyormuş gibi görünmesi, onun en büyük üstünlüğü ve aynı zamanda zaafı olarak görülür. Argo kelimeler, genellikle kaba veya saygısız bir iletişim biçimi olarak kabul edilir.

Ad aktarması (mecaz-ı mürsel), bir kelimenin benzetme amacı olmadan, onunla ilişkili başka bir varlığı ifade etmek için kullanıldığı söz sanatıdır. Ad aktarmasının bazı türleri: Parça-bütün ilişkisi: "Sobayı yaktım" cümlesinde sobanın içindeki odunlar kastedilir. İç-dış ilişkisi: "Son dakikalara doğru bütün tribün hep bir ağızdan bağırdı" cümlesinde tribün içindeki insanlar kastedilir. Eser-yazar ilişkisi: "Nuri Bilge Ceylan izlemeyi sever misin?" cümlesinde yönetmenin filmleri kastedilir. Yer/bölge-insan ilişkisi: "Ankara kararını verdi" cümlesinde devlet yetkilileri kastedilir. Neden-sonuç ilişkisi: "Bereket yağıyor" cümlesinde yağmur kastedilir. Soyut-somut ilişkisi: "Beynini kullansaydı bu yaptıkları başına gelmezdi" cümlesinde akıl kastedilir.

A) Keskin bıçak cümlesinde "keskin" sözcüğü gerçek anlamda kullanılmıştır. B) Keskin bakış cümlesinde "keskin" sözcüğü mecaz anlamda, "cesur, kararlı" anlamında kullanılmıştır. C) Keskin zekâ cümlesinde "keskin" sözcüğü mecaz anlamda, "çok zeki, anlayışlı, kıvrak zekâlı" anlamında kullanılmıştır. D) Keskin koku cümlesinde "keskin" sözcüğü mecaz anlamda, "rahatsız edici" anlamında kullanılmıştır.

Mecaz-ı mürsel (ad aktarması), temel anlamdan mecaz anlama geçişi sağlayan ilişkilere göre şu türlere ayrılır: Genel-özel anlam ilişkisi. Parça-bütün ilişkisi. Yer-insan ilişkisi. Sebep-sonuç ilişkisi. Araç-yapılan iş ilişkisi.

Avcı gözleri, üst göz kapağının neredeyse görünmez olduğu, badem şeklinde ve uyanık, keskin bir bakışa sahip göz şeklini ifade eder. Bu terim ayrıca, bir avcının avına nasıl baktığını taklit eden, öz güven, cesaret veya kararlılık gibi özellikleri yansıtan bir bakışı tanımlamak için de kullanılır.

Birine "melek" demek, genellikle iyi, nazik, kibar ve yardımsever bir kişiyi tanımlamak için kullanılan mecazi bir ifadedir. Alternatif ifadeler: "Melek yüzlü". "Sanki kanatsız bir melek". Bu ifadeler, olumlu niteliklere sahip insanları tanımlamak için kullanılır ve dini bir sakınca taşımaz.

Gök direği, Türk mitolojisinde çeşitli anlamlar taşır: Evrenin dengesi: Gök, dünyanın direği olarak kabul edilir ve bu direk, tıpkı bir çadırın direği gibi, evrenin dengesini sağlar. Gök ile yer arasındaki bağlantı: Yaşam ağacı veya kutup yıldızı gibi unsurlarla ilişkilendirilerek, gök ile yer arasındaki bağlantıyı ve iletişimi simgeler. Tanrı'nın ikametgahı: Gök, Tanrı'nın hüküm sürdüğü yer olarak görülür. İyi ruhların cenneti: Aynı zamanda, iyi ruhların öldükten sonra gideceği cennet tasavvurunu temsil eder. Bu inançlar, farklı Türk toplulukları ve geleneklerine göre değişiklik gösterebilir.

Evet, toprak kelimesi mecaz anlamda kullanılabilir. Mecaz anlam, kelimenin gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Örnekler: "Yarın toprağım İstanbul'a geliyor". "Bu okulda benim toprağım olan kimse yok mu ya?". Ayrıca, "toprak" kelimesi gerçek anlamıyla da kullanılabilir. Gerçek anlam, kelimenin akla gelen ilk anlamıdır. Örnekler: "Annemle beraber orkide çiçeğimizin toprağını yeniledik". "Yağmur yağdığı için toprak ıslaktı".

Fare deliği, rüya tabirlerinde farklı anlamlar taşıyabilir: Hak'tan sapıp batıl yolda yürümek. Kötü niyetli sözler veya huzursuzluk yaratacak eylemler. Küçük barınak veya gizlenecek yer (mecaz). Rüya tabirleri bilimsel bir temele dayanmaz.

"Aşağı inmek" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir: Fiziksel anlam: Bir satıh veya düzlemden bir alta geçmek. Mecaz anlam: Bir işin veya durumun kolaylaşması, hızlanması ya da bir tür rahatlama süreci. Rüya tabiri: Kişinin hayatındaki değişimleri ve geçiş süreçlerini sembolize edebilir. Halk arasında: Bir semtin yukarıda kalan kısmından alt taraflarına veya merkezine inmek anlamında da kullanılır.