KelimeTarihi

"Okay" kelimesinin Türkçe olması gibi bir durum söz konusu değildir. "Okay" kelimesi, İngilizce kökenli bir ifadedir ve Türkçeye de bu dilden geçmiştir. "Okay" kelimesinin Türkçe'de yaygın olarak kullanılması, özellikle son yıllarda popülerlik kazanmasına rağmen, kökeni ve kullanımı 19. yüzyıl Amerikan İngilizcesine dayanmaktadır. "Okay" kelimesi, "tamam", "uygun", "doğru" veya "anlaşıldı" gibi olumlu onaylamaları ifade eder ve günlük konuşma dilinde bir durumun kabul edildiğini belirtmek için kullanılır.

Bebek kelimesi, Osmanlı Türkçesi "ببك" (bebek) kelimesinden türemiştir. Kelimenin kökeni hakkında başka görüşler de bulunmaktadır. Örneğin, Hakan Aydemir, "bebek" kelimesinin "doğmak" anlamındaki "yeni-" kökünden türediğini, söz başındaki "y" harfinin düştüğünü savunmaktadır. Ayrıca, Sanskritçe "bala" (çocuk) kelimesiyle de benzerlik gösterdiği düşünülmektedir.

Meyhane, Farsça kökenli bir kelime olup "şarap evi" anlamına gelir. Mey ise, Türk kültüründe sadece bir içecek değil, aynı zamanda bir sosyal ritüel, kültürel ifade ve belirli bir yaşam biçimini temsil eder. Dolayısıyla, "meyhane mey" ifadesi, meyhanelerde şarap içildiğini veya meyhanenin şarapla ilişkilendirildiğini ifade edebilir.

Göktürkçe'de "Türk" kelimesinin farklı yazılmasının birkaç nedeni vardır: Yazıtları yazan kişinin yazım kurallarına hâkim olmaması. Göktürkçenin imlâsının bir kelimeyi iki farklı şekilde yazmaya imkân tanıması. Kelimenin farklı şekillerde telaffuz edilmesi. Bu nedenlerle, "Türk" kelimesi Göktürkçe'de hem 𐱅𐰇𐰼𐰚 hem de 𐱅𐰼𐰇𐰰 şeklinde yazılabilir.

"Tü" kelimesinin yerli mi yoksa yabancı mı olduğunu belirlemek mümkün değildir. "Yerli" ve "yabancı" kavramları, genellikle bir kelimenin veya markanın kökenini ifade eder. Ancak, "tü" kelimesi için böyle bir bilgi mevcut değildir. Daha fazla bilgi veya bağlam sağlanması gerekebilir.

Karakaleme, kurşun kalemin siyah etkisinden dolayı, "kara" ve "kalem" kelimelerinin birleşmesiyle Türkçe'de bu ad verilmiştir. Karakalem terimi, füzen kalemin (kömür kalem) doğal olarak söğüt ve asma dallarının yakılmasıyla elde edilmesinden de etkilenmiştir. Karakalem, sadece siyah, beyaz ve gri tonlarının kullanıldığı bir çizim tekniği olarak da tanımlanabilir.

Ahfad kelimesi, Arapça kökenli olup "torun" veya "torunlar" anlamına gelir. Osmanlı döneminde "soy", "kütük" ve "torun" kelimelerinin karşılığı olarak kullanılmıştır. İslam kültüründe ise ahfad, genellikle Peygamber Efendimizin torunlarına atıfta bulunmak için kullanılır, ancak günlük dilde tüm torunlar için de kullanılabilir.

"Deve" kelimesinin İngilizce'de "camel" olarak adlandırılmasının nedeni, bu kelimenin Latince "camellus" kelimesinden türemiş olmasıdır. "Camel" kelimesi, İngilizce'de hem "deve" hem de "hecin" anlamlarına gelir.

"Berduş" kelimesi, Farsça "hâne ber-dûş" ifadesinden türemiştir ve bu ifade, "evi sırtında taşıyan", yani yerleşik hayatı olmayan, evsiz kimseleri tarif eder. Türk Dil Kurumu'na göre, "berduş" kelimesi ilk kez 1680 yılında Meninski'nin "Thesaurus" eserinde yer almıştır. Ayrıca, 1957 yapımı "Berduş" adlı bir Yeşilçam filmi de bulunmaktadır.

Köpeğe "it" diye hitap edilmesinin nedeni, bazı kültürlerde bu kelimenin köpek için kullanılan bir terim olmasıdır. Ancak, "it" kelimesi normal hayatta hakaret olarak da kullanılabilir.

"Hafta sonu" kelimesi, Arapça "hafta" ve Farsça "son" kelimelerinden türetilmiştir.

"Banyo" kelimesinin neden "banyo" olarak adlandırıldığına dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, bu kelimenin Proto-Gürcü-Zan dilinde "yıkanmak" veya "yıkama" anlamlarına gelen "ban" (bon) kökünden türemiş olabileceği düşünülmektedir. Banyo, insanların başta beden temizliği olmak üzere ağız ve diş bakımı, tıraş ile boşaltım gibi işlemlerini gerçekleştirdiği oda olarak tanımlanır.

"Karı" kelimesinin kökeni, Eski Türkçe'de "yaşlı kişi" veya "pir" anlamına gelen kelimeye dayanır. Evli çiftlere "karı-koca" denmesinin hikayesi ise şu şekilde anlatılır: Kadınlar, evlendikleri erkeklere "dağ" diye hitap ederlerdi çünkü dağ, erkeklerin heybetini ve gücünü simgelerdi.

Çerçi sözcüğü, Farsça "carcı" (haberci, münadi) ve Moğolca "çertçi" (parça, kırıntı) kelimelerinden türemiştir. Farsça kökeni: "Çerçi" kelimesi, ilk olarak 14. yüzyılda "Süheyl ü Nev-bahar" eserinde kullanılmıştır. Moğolca kökeni: Andreas Tietze'nin "Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Sözlüğü"ne göre, kelime Moğolca "car (haber)" kökünden gelmektedir. Ayrıca, Ermenice "şrçig" (gezgin, dolaşan) sözcüğü de olası kaynaklardan biri olarak kabul edilmektedir.

Lavabolar, Latince "lavare" (yıkamak) fiilinden türeyen Fransızca "lavabo" kelimesinden dolayı bu şekilde adlandırılır.

Naylonun kökeni, Amerikalı kimyager Wallace H. Carothers'in liderliğindeki bir araştırma grubuna dayanmaktadır. Naylon kelimesinin kökeni ise, İngilizce "nylon" sözcüğünden türetilmiştir. Naylonun adının, New York (NY) ve Londra (LON) şehirlerinin ilk harf ve hecelerinin birleşiminden oluştuğu iddiası ise asılsızdır.

Kubur kelimesi Arapça "ḳubūr" (قبور) sözcüğünden türetilmiştir ve "çukurlar, mezarlar" anlamına gelir. Kelimenin etimolojik olarak "yeraltı borusu, lağım" ve "boru şeklinde ok çantası" anlamlarına evrildiği düşünülmektedir. Kubur kelimesinin bazı diğer anlamları: Tuvalet deliğinden lağıma inen boru. Boru biçiminde, içi boş kap. Bir çeşit tabanca, dolma tabanca.

Hastahane kelimesinin hastane olarak yazılmasının sebebi, dil bilgisi kurallarına dayanır. Hastanelerin önemi, tıbbi ihtiyaçlar, toplumsal değişimler ve teknolojik ilerlemelerle artmıştır.

Ata kelimesi, Eski Türkçe "ata" sözcüğünden türemiştir ve "baba", "dede" anlamlarına gelir. Ayrıca, XII. yüzyıldan itibaren Orta Asya’da Türk mutasavvıfları arasında "şeyh, pîr" ve "halife" anlamında da kullanılmıştır. Kelimenin diğer dillerdeki karşılıkları arasında Almanca "Vorfahre", İngilizce "father", Yunanca "πατέρας" bulunur.

Connectome kelimesi, 2005 yılında Indiana Üniversitesi'nden Dr. Olaf Sporns ve Lozan Üniversitesi Hastanesi'nden Dr. Patrick Hagmann tarafından, beyindeki nöronal bağlantıların haritasını ifade etmek için bağımsız olarak ve aynı anda ortaya atılmıştır. Terim, "genom" kelimesiyle olan benzerliği nedeniyle bu şekilde adlandırılmıştır.