Jeomorfoloji

Akarsuların oluşturduğu birikim şekillerinden bazıları şunlardır: Birikinti yelpazesi (konisi). Dağ eteği ovası. Dağ içi ovası. Taban seviyesi ovası. Irmak adası. Delta.

Watt tipi ve haliç tipi kıyılar farklı oluşum süreçlerine sahiptir: 1. Watt Tipi Kıyılar: Gelgit sonucunda suların geri çekilmesiyle deniz diplerinin ortaya çıktığı kıyılardır. 2. Haliç Tipi Kıyılar: Akarsu vadilerinin gelgit sonucunda sular altında kalmasıyla oluşur.

Silopi'nin coğrafi özellikleri şunlardır: 1. Yeryüzü Şekilleri: Silopi ve çevresinde iki farklı yeryüzü şekli bulunur: kuzey, kuzeybatı ve kuzeydoğuda dağlık alanlar, güneyde ise geniş Silopi Ovası. 2. Dağlar: Cudi Dağı, Silopi'nin kuzeyini tamamen kaplar ve en yüksek noktası 2.114 metredir. 3. Su Kaynakları: İlçe, Dicle Nehri ve Habur Çayı tarafından sulanır. 4. İklim: Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. 5. Bitki Örtüsü: Orman ve ağaç yönünden oldukça zayıftır, ancak iklimin etkisi ile bol miktarda zakkum ağaçlarına rastlanır. 6. Toprak Yapısı: Toprakların %65'i tarıma elverişli olup, tarıma elverişsiz olan kısım sadece %15'tir.

Mersin ilinde dört tane ova bulunmaktadır: 1. Tarsus Ovası. 2. Berdan Ovası. 3. Silifke Ovası. 4. Anamur Ovası.

Enine kıyılar, dağların kıyıya dik uzandığı girintili çıkıntılı kıyı tipini ifade eder. Özellikleri: - Koy, körfez ve doğal liman sayıları fazladır. - Kıta sahanlığı geniş olup, dalga biriktirme şekilleri yaygındır. - Akarsuların denize döküldüğü ağızlarında delta oluşumu yaygındır. - Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım kolaydır.

Vadi çeşitleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Çentik Vadi: Akarsu yatağında aşındırma derine doğru sürüyorsa oluşan "V" şekilli vadilerdir. 2. Boğaz Vadi (Yarma Vadi): Yüksek dağ sıralarını enine yarıp geçen akarsular tarafından oluşturulur. 3. Kanyon Vadi: Yamaçlardaki farklı aşınma sonucu, basamaklı bir biçimde oluşan vadilerdir. 4. Yatık Yamaçlı Vadi: Yumuşak yapılı arazilerde akarsuların enlemesine fazla aşındırma yapması sonucu oluşan yamaç eğimi az vadilerdir. 5. Alüvyonlu Geniş Tabanlı Vadi: Akarsuların düz ovalarda kendi alüvyonlarının içinde akarken oluşturduğu vadilerdir. 6. Menderesli Vadi: Akarsu yatak eğiminin azaldığı yerde akarsuyun büklümler yaparak akmasıdır.

İzohips yöntemi ile aşağıdaki yer şekilleri gösterilir: 1. Tepe: En içte kalan ve yükseltinin en fazla olduğu izohips eğrisi. 2. Boyun: İki yüksek tepe arasında kalan alçak alan. 3. Zirve (Doruk): En yüksekte bulunan izohips içindeki nokta. 4. Kapalı Çukur (Çanak): İçe doğru oklarla gösterilen, yükseltinin azaldığı alan. 5. Vadi: Akarsuyun aşındırmasıyla oluşan şekil, izohipslerin dağın iç kısmına doğru girinti oluşturduğu yer. 6. Sırt: İki yamacın birleştiği, izohipslerin dağın dışına doğru çıkıntı yaptığı yer. 7. Ova: Çevresine göre alçakta kalmış, az eğimli düzlük. 8. Plato: Akarsular tarafından yarılmış yüksek düzlük. 9. Haliç: Gelgit etkisiyle akarsuyun ağız kısmında denizin karaya doğru girinti yapması. 10. Şelale: İzohipslerin kara içinde akarsu vadisinde birbirine sık geçtiği yer.

Delta ve ria kıyı tipleri arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Delta Kıyıları: Nehirlerin denizle buluştuğu noktalarda oluşan geniş, düz alanlardır. 2. Ria Kıyıları: Eski akarsu vadilerinin deniz suları altında kalması sonucu oluşan kıyılardır.

Kütahya ilinin ortalama yüksekliği 1000-1200 metre arasındadır.

İzohips kapalı çukur, eş yükselti eğrilerinin arasında içe doğru uzanan okların bulunduğu alanı ifade eder.

Dünyadaki en büyük uvala, Akdeniz bölgesinde, özellikle Tefenni, Akseki, Kestel, Korkuteli, Elmalı, Burdur ve Gölhisar ovalarında bulunmaktadır.

Girintili ve çıkıntılı kıyılar, genellikle dağların kıyıya dik uzandığı ve kıta sahanlığının geniş olduğu alanlarda görülür. Bu kıyı tipine örnekler: - Atlas Okyanusu kıyıları ve Türkiye'de Ege kıyıları. - Kuzeybatı İspanya, İngiltere ve İrlanda'nın güneyi.

Evet, Basra Körfezi ve Pers Körfezi aynı coğrafi alanı ifade eder.

Dünya haritasında girintili çıkıntılı kıyılar arasında şunlar yer alır: 1. Enine Kıyı Tipi: Dağların kıyıya dik uzandığı alanlarda görülür ve genellikle Ege Denizi kıyılarında yaygındır. 2. Ria Tipi Kıyılar: Akarsu vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşur ve Güneybatı İrlanda, İngiltere ve İrlanda'nın güneyinde örnekleri bulunur. 3. Dalmaçya Tipi Kıyılar: Kıyıya paralel uzanan dağ sıralarının çökmesi sonucu alçak yerlerin deniz suları ile dolmasıyla oluşur. 4. Fiyortlu Kıyılar: Buzul vadilerinin buzulların erimesi ve denizin yükselmesi ile sular altında kalmasıyla oluşur.

Dünyanın en büyük 3 tatlı su gölü şunlardır: 1. Superior Gölü: Kuzey Amerika'da, Kanada ve ABD sınırlarında yer alır. 2. Victoria Gölü: Afrika'da, Uganda, Kenya ve Tanzanya sınırları içinde bulunur. 3. Huron Gölü: Yine Kuzey Amerika'da, ABD ve Kanada arasında uzanır.

U şekilli vadiler, boğaz vadiler olarak da bilinir ve akarsuların sıradağları enine keserek oluşturduğu vadilerdir.

Denizli'nin coğrafi özellikleri şunlardır: 1. Konum: Anadolu Yarımadası'nın güneybatısında, Ege Bölgesi'nin güneydoğusunda yer alır. 2. Yüzölçümü: 11.868 km²'dir. 3. Rakım: İl merkezinin denizden yüksekliği 354 metredir. 4. Dağlar: İl topraklarının %47'si dağlarla kaplıdır. 5. Ovalar: Büyük Menderes Ovası, Buldan Ovası, Tavas Ovası, Acıpayam Ovası, Çivril Ovası gibi ovalar bulunur. 6. Akarsular: Büyük Menderes, Çürüksu, Dalaman (Gireniz Çayı), Akçay (Bozdağan) Çayı gibi akarsular mevcuttur. 7. İklim: Genel olarak Akdeniz iklimi ve karasal iklim özellikleri görülür.

Haliçler, coğrafya açısından büyük önem taşır çünkü: 1. Biyoçeşitlilik Merkezi: Haliçler, birçok bitki ve hayvan türü için kritik habitatlar sağlar. 2. Ekosistem Fonksiyonları: Besin döngüsünde hayati bir rol oynarlar, doğal filtre görevi görerek su kalitesini korurlar. 3. Fırtına Koruması: Kompleks bataklıklar ve kıyı bitki örtüsü sayesinde fırtına etkilerine ve erozyona karşı doğal tampon görevi görürler. 4. Jeomorfolojik Etkiler: Gelgit düzlükleri, tuzlu bataklıklar ve bariyer adaları gibi yer şekillerinin oluşumuna katkıda bulunurlar. 5. Ekonomik ve Kültürel Değer: Balıkçılık, ticaret ve tarihi yapılar açısından önemli bölgelerdir.

Yarımada ve kara parçası arasındaki fark, yarımadanın üç tarafının suyla çevrili olmasıdır.

Jeomorfoloji ve "jeomo" terimleri arasında doğrudan bir fark yoktur. Ancak, "jeomorfoloji" terimi, yer bilimlerinin önemli bir dalı olarak, yeryüzü şekillerini ve bunların oluşum süreçlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Jeoloji ise, yeryüzünün tüm fiziksel özelliklerini, özellikle kayaları, dağları ve toprak türlerini inceleyen daha geniş bir bilim dalıdır ve jeomorfoloji de jeolojinin bir alt kümesi olarak kabul edilir.