Ovalar

Delta ovası, akarsuların taşıdığı malzemeleri denizin iç kısmında biriktirmesi ve zamanla bu maddelerin düzlükler haline gelmesi sonucunda oluşan ovalardır. Delta ovalarının oluşabilmesi için gereken koşullar: Akıntının olmaması gerekir. Akarsuyun yüksek miktarda alüvyon taşıması gerekir. Gelgit olmaması ya da çok az olması gerekir. Kıyının sığ olması gerekir. Delta ovaları, verimli topraklar ortaya çıkmasını sağlar ve bu bölgelerde tarım faaliyetleri rahatlıkla yapılabilir.

Ova çeşitleri oluşum şekillerine göre farklılık gösterir. Başlıca ova türleri şunlardır: Delta ovaları. Tektonik ovalar. Karstik ovalar. Volkanik (lav örtüsü) ovaları. Dağ eteği ovaları. Erozyon ovaları. Abisal ovalar. Ayrıca, sel ovaları ve outwash ovaları gibi daha spesifik ova türleri de vardır.

Türkiye'deki ovaların tam sayısına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Türkiye'de çeşitli oluşumlara sahip birçok ova bulunmaktadır. Örneğin, delta ovaları, tektonik ovalar, karstik ovalar, göl tabanı ovaları, volkanik ovalar gibi farklı türlerde ovalar mevcuttur. Türkiye'deki ovaların genel bir haritasını görmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: cografyahocasi.com; milliyet.com.tr; derscografya.com.

Ovalar, dünyanın tüm kıtalarında bulunur. Türkiye'de ise ovalar genellikle şu bölgelerde bulunur: Akdeniz Bölgesi: Çukurova ve Silifke Ovası. Karadeniz Bölgesi: Bafra ve Çarşamba Ovası. Ege Bölgesi: Balat, Selçuk-Efes, Dikili ve Menemen Ovası. İç Anadolu Bölgesi: Konya, Çubuk ve Kayseri Ovası. Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Suruç ve Harran Ovası. Doğu Anadolu Bölgesi: Elbistan, Yüksekova, Elazığ ve Erzurum Ovası. Ayrıca, Türkiye'de tektonik, delta, karstik gibi farklı türlerde ovalar da bulunmaktadır.

Türkiye'deki bazı tektonik ovalar şunlardır: Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde bulunanlar: Ezine, Manyas, Ulubat, Biga, Gönen, Bursa, İnegöl, İznik, Yenişehir, Orhangazi, Gemlik, Bolu, Düzce, Ilgaz, Ladik, Suluova, Taşova. Batı Anadolu Fay Hattı üzerinde bulunanlar: Bakırçay Vadisi'nde Soma, Bergama, Kırkağaç; Gediz Vadisi'nde Manisa, Akhisar, Turgutlu, Salihli, Alaşehir. Güney Anadolu Fay Hattı üzerinde bulunanlar: Amik, Malatya, Elazığ, Hınıs, Muş, Varto, Elbistan, Afşin, Karlıova, Maraş, Bingöl, Bulanık. Diğer tektonik ovalar: Erzurum, Erzincan, Pasinler, Ağrı, Elbistan, Malatya, Elazığ, Muş, Bingöl, Iğdır, Ardahan, Develi (Kayseri), Malazgirt (Muş), Çaldıran (Van). Tektonik ovalar, fay hatları üzerinde oluştuğu için deprem kuşakları üzerinde yer alırlar.

Türkiye'deki ovalar çeşitli şekillerde oluşmuştur: Delta ovaları: Akarsuların taşıdığı alüvyonların deniz kıyısında birikmesiyle oluşur. Tektonik ovalar: Yer kabuğundaki hareketler sonucu oluşan çukurluk alanlarda alüvyon birikmesiyle meydana gelir. Karstik ovalar: Kireçtaşı ve kaya tuzu gibi karstik alanların çözünmesiyle oluşur. Göl tabanı ovaları: Kuruyan göl çanaklarında akarsuların taşıdığı alüvyal malzemelerin birikmesiyle meydana gelir. Volkanik ovalar: Volkanik patlama sonucu çıkan lavların tektonik çukurları doldurmasıyla oluşur. Dağ eteği ovaları: Dağların eteklerinde akarsular tarafından oluşturulan birikinti konilerinin birleşmesiyle meydana gelir. Taban seviyesi ovaları: Akarsuların alüvyonları denize ulaşmadan kıyıya yakın yerlerde biriktirmesiyle oluşur.

Dağ içi ve dağ eteği arasındaki temel fark, oluşum şekilleridir: Dağ içi ovaları, dağlık alanların iç kısımlarında, çevreden gelen akarsuların taşıdıkları maddeleri eğimin azaldığı yerlerde biriktirmesi ile oluşur. Dağ eteği ovaları, dağ yamaçlarından inen akarsuların düşük eğimli eteklerde taşıdıkları maddeleri bırakmaları sonucu meydana gelir. Örnekler: Bursa ovası, Uludağ’ın eteğinde oluşmuş bir dağ eteği ovasıdır. Malatya, Muş, Elazığ ovaları ise dağ içi ovalarına örnek olarak verilebilir.

Ovaların sıcak olmasının nedeni, bol miktarda sıcak su rezervine sahip olmaları olabilir. Ayrıca, iç ovalarda uzun, soğuk kışlar ve kısa, sıcak yazlar görülür.

Afyonkarahisar'da bulunan bazı ovalar şunlardır: Afyon Ovası. Dinar Ovası. Dombay Ovası. Sandıklı Ovası. Büyük Sincanlı Ovası. Küçük Sincanlı Ovası. Şuhut Ovası. Çöl, Geneli ve Çamurca Ovaları. Emirdağ Ovası.

Türkiye'deki ovaların yükseklikleri, batıdan doğuya doğru artar. Ovaların yüksekliklerine göre haritalarda gösterimi şu şekildedir: 0-500 metre arası yeşil renk; 500-1000 metre arası sarı renk; 1000-1500 metre arası turuncu renk; 1500 metre ve üzeri için kahverengi tonları kullanılır. Türkiye'nin en büyük ovaları ve bulundukları bölgeler şu şekildedir: Çukurova (Akdeniz Bölgesi). Konya Ovası (İç Anadolu Bölgesi). Bafra Ovası (Karadeniz Bölgesi). Harran Ovası (Güneydoğu Anadolu Bölgesi).

Edremit ve Burhaniye ovaları, alüvyonların birikmesiyle oluşmuştur. Edremit Ovası, doğu-batı ile doğu-kuzeydoğu, batı-güneybatı istikametinde uzanan fayların neticesinde meydana gelmiştir. Burhaniye Ovası ise Thebe Ovası olarak da bilinir ve tamamı alüvyonlarla kaplıdır. Edremit-Burhaniye ovası, Ege Bölgesi'nin kuzeyinde, Kazdağı kütlesi ile daha güneyde bulunan Madra-Kozak kütlesi arasında oluşmuş bir graben alanıdır.

Ege Bölgesi'nin yeryüzü şekilleri şunlardır: Dağlar: Bölgedeki dağlar denize dik uzanır ve bu durum sahillerin girintili çıkıntılı olmasına neden olur. Ovalar: Ege Bölgesi, alüvyon ovalarıyla zengindir. Göller: Bölgede doğal ve yapay göller bulunur. Akarsular: Ege Denizi'ne dökülen Bakırçay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes gibi akarsular bulunur. Kıyılar: Ege Denizi kıyıları, Anadolu'nun en fazla körfezlere ve koylara bölünmüş en uzun kıyısıdır. Ayrıca, Ege Bölgesi jeotermal kaynaklar açısından da zengindir.

Büyük Menderes Nehri'nin taşıdığı alüvyonlar, Büyük Menderes Deltası ve Büyük Menderes Ovası'nı oluşturmuştur. Büyük Menderes Deltası, Ege Bölgesi'nde yer alır ve 13 bin hektarlık bir alana yayılır. Büyük Menderes Ovası ise Aydın ilinde bulunur ve pamuk, incir ile zeytin tarımında önemli bir merkezdir.

Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki bazı büyük ovalar: Erzurum Ovası; Muş Ovası; Iğdır Ovası; Kars Çıldır Ovası; Van Gölü Çanakları ve bu çanaklarda yer alan ovalar. Ayrıca, Amik, Elazığ, Malatya, Kahramanmaraş, Hınıs, Varto, Karlıova gibi ovalar da Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunmaktadır.

Yaşadığınız yerdeki ovalar hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'deki bazı ovalar şunlardır: Kıyı ovaları: Bafra, Çarşamba, Çukurova, Balat, Selçuk, Dikili. İç ovalar: Düzce, Merzifon, Bolu, Erzincan, Adapazarı, Amik, Malatya, Konya. Karstik ovalar: Tefenni, Acıpayam, Gembos, Kestel, Korkuteli, Muğla, Suğla, Çeltikli, Elmalı. Volkanik ovalar: Erzurum, Ardahan, Kayseri, Develi, Muradiye, Malazgirt, Çaldıran. Türkiye'deki ovalar, oluşumlarına ve genel özelliklerine göre farklı kategorilere ayrılır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynakları inceleyebilirsiniz: cografyahocasi.com; sabah.com.tr; tr.wikipedia.org.

Delta ovası, akarsuların taşıdığı malzemeleri denizin iç kısmında biriktirmesi ve zamanla bu maddelerin düzlükler haline gelmesi sonucunda oluşan ovalardır. Delta ovalarının oluşabilmesi için gereken koşullar: Akıntının olmaması gerekir. Akarsuyun yüksek miktarda alüvyon taşıması gerekir. Gelgit olmaması ya da çok az olması gerekir. Kıyının sığ olması gerekir. Delta ovaları, verimli topraklar ortaya çıkmasını sağlar ve bu bölgelerde tarım faaliyetleri rahatlıkla yapılabilir.

Türkiye'deki dağlar, ovalar ve platolar şu bölgelerde bulunur: Dağlar: Kuzey Anadolu Dağları: İsfendiyar, Canik, Rize, Mescid, Kop, Ilgaz, Köroğlu, Küre, Ilgar Dağları. Güney Anadolu Dağları: Toros Dağları, Aladağlar. Batı Anadolu Dağları: Madra, Yunt, Aydın, Menteşe, Türkmen, Emir, Murat, Kaz, Uludağ, Yıldız, Tekirdağ Dağları. İç Anadolu Dağları: Elmadağ, Akdağlar, Tecer, Erciyes, Karacadağ. Doğu Anadolu Dağları: Munzur, Palandöken, Bingöl, Allahüekber, Büyük Ağrı ve Küçük Ağrı, Tendürek, Süphan, Nemrut Dağları. Ovalar: Kıyılardaki delta ovaları: Çukurova (Seyhan ve Ceyhan nehirleri), Küçük Menderes, Büyük Menderes. İç bölgelerdeki ovalar: Konya, Akşehir-Eber, Kayseri, Aksaray, Ankara'da Akıncı ve Çubuk, Eskişehir ovaları. Güneydoğu Anadolu ovaları: Altınbaşak (Ceylanpınar), Suruç, B. Antep, Klis. Platolar: İç Anadolu platoları: Obruk (Tuz Gölü'nün güneyi ve Konya Ovası arası), Cihanbeyli, Haymana, Bozok, Uzunyayla. Doğu Anadolu platoları: Erzurum-Kars, Ardahan, Alahuekber ve Yalnızçam. Güneydoğu Anadolu platoları: Gaziantep ve Şanlıurfa. Ege Bölgesi platoları: Uşak, Kütahya, Afyon. Karadeniz Bölgesi platoları: Canik, Giresun dağları, Fatsa-Şebinkarahisar arası Perşembe Yaylası.

Alüvyal ovalar, akarsuların taşıdıkları alüvyonları (kil, kum, çakıl taşı gibi kütle parçaları) biriktirmesiyle oluşan geniş düzlüklerdir. Alüvyal ovaların bazı türleri: Delta ovaları. Taşkın ovaları. Alüvyal ovalar, tarım için oldukça verimli topraklara sahiptir.

Tefenni, Tefenni Ovası'nda yer almaktadır. Tefenni Ovası, Türkiye'deki karstik (polye) ovalarından biridir.

İstanbul'da büyük ovalar bulunmamaktadır. İstanbul'daki ova sayılabilecek yerler: Karasu Vadisi; Sarısu Vadisi; Çakıl Deresi Vadisi; Riva Deresi Vadisi; Göksu Vadisi; Hiciv Deresi Vadisi; Yatak Vadisi.