Ovalar

Türkiye'de 237 tane büyük ova bulunmaktadır.

Türkiye'nin ana yer şekilleri şunlardır: 1. Dağlar: Kuzey Anadolu Dağları, Toros Dağları ve volkanik dağlar (Ağrı Dağı, Erciyes Dağı, Nemrut Dağı). 2. Ovalar: Çukurova, Konya Ovası gibi geniş tarım alanları sunan ovalar. 3. Yaylalar: İç Anadolu ve Karadeniz yaylaları, yaz turizmi ve hayvancılık için idealdir. 4. Kıyılar: Ege kıyıları girintili çıkıntılı yapısı sayesinde doğal limanlar barındırır, Karadeniz kıyıları ise daha düzdür. 5. Doğal Güzellikler: Kapadokya'daki peribacaları ve Pamukkale'deki travertenler gibi eşsiz jeolojik oluşumlar.

Delta ovası, akarsuların taşıdığı alüvyonları deniz kenarına biriktirmesi sonucu oluşan verimli bir ovadır. Türkiye'deki bazı başlıca delta ovaları şunlardır: - Kızılırmak Nehri: Bafra Ovası. - Yeşilırmak Nehri: Çarşamba Ovası. - Göksu Nehri: Silifke Ovası. - Seyhan ve Ceyhan Nehirleri: Çukurova. - Bakırçay Nehri: Dikili Ovası. - Gediz Nehri: Menemen Ovası.

Ovalar, oluşum şekillerine göre çeşitli türlere ayrılır: 1. Delta Ovaları: Akarsuların taşıdığı alüvyonların deniz kenarına birikmesiyle oluşur. 2. Tektonik Ovalar: Yer kabuğu hareketleri sonucunda oluşan çukurluk alanlarda alüvyon birikmesiyle meydana gelir. 3. Karstik Ovalar: Kireçtaşı gibi çözünebilen kayaçlar üzerinde oluşur. 4. Lav Örtüsü Ovaları: Volkanik hareketlerle ortaya çıkar. 5. Göl Tabanı Ovaları: İç Anadolu'da göllerin kurumasıyla oluşan ovalardır.

Türkiye'deki ovalar, farklı bölgelerde geniş çapta yayılmıştır: 1. İç Anadolu Bölgesi: Konya, Ereğli, Eskişehir, Aksaray ovaları. 2. Ege Bölgesi: Bakırçay grabeninde Bergama, Soma ovaları, Gediz grabeninde Akhisar, Manisa, Turgutlu, Salihli ovaları. 3. Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Harran (Altınbaşak), Suruç ve Ceylanpınar ovaları. 4. Doğu Anadolu Bölgesi: Amik, Elazığ, Malatya, Kahramanmaraş ovaları. 5. Karadeniz Bölgesi: Bolu, Düzce, Tosya, Merzifon, Erbaa, Niksar ovaları. 6. Akdeniz Bölgesi: Tefenni, Acıpayam, Korkuteli, Elmalı, Antalya ovaları.

Türkiye'de 8 tane kıyı (delta) ovası bulunmaktadır: 1. Kızılırmak: Bafra ovası; 2. Yeşilırmak: Çarşamba ovası; 3. Büyük Menderes: Balat ovası; 4. Küçük Menderes: Selçuk ovası; 5. Gediz: Menemen Deltası; 6. Bakırçay: Dikili ovası; 7. Seyhan, Ceyhan: Çukurova; 8. Göksu: Silifke ovası.

Delta ovası ve delta arasındaki fark şu şekildedir: 1. Delta Ovası: Akarsuların taşıdığı alüvyonları denize döküldüğü ağız kısmında biriktirmesi sonucu oluşan ovalara denir. 2. Delta: Genel olarak, bir ırmağın çatallanarak denize veya göle kavuştuğu yerde oluşan üçgen biçimli ova anlamına gelir.

Ovalar, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde bulunur ve oluşumlarına göre farklı isimlerle anılırlar: 1. Delta Ovaları: Akarsuların denize döküldüğü yerlerde, özellikle Ege, Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde bulunurlar. 2. Tektonik Ovalar: Yer kabuğundaki hareketlilik sonucu oluşan çukurluk alanlarda, iç bölgelerde yaygındır. 3. Karstik Ovalar: Kireçtaşı ve kaya tuzu gibi karstik alanlarda çözünme sonucu oluşan ovalar, genellikle Akdeniz bölgesinde bulunur. 4. Volkanik Ovalar: Volkanik patlamalarla çıkan lavların tektonik çukurları doldurmasıyla oluşan ovalar, Doğu Anadolu bölgesinde yer alır.

Türkiye'deki başlıca tektonik ovalar şunlardır: 1. Marmara Bölgesi: Adapazarı, Balıkesir, Bursa, Mustafa Kemalpaşa, Ergene, İnegöl ovaları. 2. Ege Bölgesi: Soma, Bergama, Turgutlu, Salihli, Akhisar, Tire, Torbalı, Alaşehir, Söke, Ödemiş, Yeni Pazar, Koçarlı ovaları. 3. Akdeniz Bölgesi: Amik, Kahramanmaraş ovaları. 4. Karadeniz Bölgesi: Bolu, Düzce, Tosya, Suluova, Taşova, Merzifon, Erbaa, Niksar, Turhal, Zile, Artova ovaları. 5. Doğu Anadolu Bölgesi: Malatya, Elazığ, Varto, Hınıs, Karlıova, Iğdır ovaları. 6. İç Anadolu Bölgesi: Konya, Aksaray, Akşehir, Eskişehir, Kayseri, Develi, Çubuk ovaları.

Delta ovası ve alüvyon ovası arasındaki temel fark, oluşum şekilleridir. Delta ovası, akarsuların taşıdığı alüvyonların deniz veya göl kıyılarında birikmesiyle oluşur. Alüvyon ovası ise, alüvyonların birikinti konileri şeklinde yamaçların eteklerinde, akarsuların vadi tabanlarında ve ağızlarına yakın yerlerde birikmesiyle oluşur.

Türkiye'deki ovalar çeşitli şekillerde oluşmuştur: 1. Delta Ovaları: Akarsuların taşıdığı alüvyonları deniz kenarına biriktirmesi sonucu oluşur. 2. Tektonik Ovalar: Yer kabuğu hareketleri (tektonik faaliyetler) sonucunda oluşan çöküntü alanlarının alüvyonlarla dolmasıyla meydana gelir. 3. Karstik Ovalar: Kireç taşı gibi çözünebilir kayaçların aşınmasıyla oluşur. 4. Lav Örtüsü Ovaları: Volkanik hareketlerle ortaya çıkar. 5. Göl Tabanı Ovaları: İç Anadolu'da göllerin kurumasıyla oluşur.

Dağ içi ve dağ eteği ovaları arasındaki temel fark, oluşum şekilleridir. Dağ içi ovaları, dağlık alanların iç kısımlarında, çevreden gelen akarsuların taşıdıkları maddeleri eğimin azaldığı yerlerde biriktirmesi ile oluşur. Dağ eteği ovaları ise dağ yamaçlarından inen akarsuların düşük eğimli eteklerde taşıdıkları maddeleri bırakmaları sonucu meydana gelir.

Ovalar, bol miktarda sıcak su rezervine sahip olmaları nedeniyle sıcak olabilir.

Türkiye'de beş ana çeşit ova bulunmaktadır: 1. Delta Ovaları: Akarsuların taşıdığı alüvyonları deniz kenarına biriktirmesiyle oluşur. 2. Tektonik Ovalar: Yer kabuğu hareketleri sonucunda fay hatlarıyla paralel olarak oluşur. 3. Karstik Ovalar: Kireç taşı gibi çözünebilir kayaçlar üzerinde oluşur. 4. Lav Örtüsü Ovaları: Volkanik hareketlerle ortaya çıkar. 5. Göl Tabanı Ovaları: İç Anadolu'da göllerin kurumasıyla oluşur.

Afyonkarahisar ilinde şu ovalar bulunmaktadır: 1. Afyon Ovası: Akarçay Vadisi'nin kestiği, kapalı bir havza şeklindedir. 2. Dinar Ovası: Büyük Menderes'in Samsun Dağları ile Karadağ arasındaki vadide yer alır. 3. Dombay Ovası: Akdağ, Kumalar ve Samsun dağları ile çevrilidir. 4. Sandıklı Ovası: Kufi Çayı'nın kolları olan Hamam Çayı ile birleştiği yerde bulunur. 5. Büyük Sincanlı Ovası: Kuzeyinde İlbudak Dağları, güneyinde Ahır Dağları, batısında Murat Dağları ile çevrilidir. 6. Küçük Sincanlı Ovası: Büyük Sincanlı ve Sandıklı havzalarının arasında yer alır. 7. Şuhut Ovası: Doğusu bir plato ile, batısı ve güneyi ise dağlarla çevrilidir.

Türkiye'nin ovalarının yükseklikleri deniz seviyesinden başlayıp 2000 metrenin üzerine çıkabilmektedir. Örneğin, Bafra ovasının yükseltisi 100 metrenin altında iken, Hakkari Yüksekova'nın yükseltisi 2000 metrenin üzerindedir.

Edremit ve Burhaniye ovaları, tektonik olaylar sonucu oluşan çöküntü alanlarının alüvyonlarla dolması ile meydana gelmiştir.

Ege Bölgesi'nin yeryüzü şekilleri şunlardır: 1. Dağlar: Bölgede kıyıya dik uzanan kırıklı dağlar bulunur. 2. Ovalar: Faylanma sonucu meydana gelen çöküntü ovalarıdır. 3. Akarsular: Bölgede akarsular menderesler çizerek akar ve denize döküldükleri yerlerde büyük delta ovaları oluşur. 4. Körfezler ve Yarımadalar: Ege Denizi'ne kıyısı olan bölgede birçok koy, körfez, yarımada ve ada bulunur.

Büyük Menderes Nehri'nin taşıdığı alüvyonlar Büyük Menderes Ovası'nı oluşturmuştur.

Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki büyük ovalar şunlardır: 1. Malatya Ovası. 2. Elazığ Ovası. 3. Bingöl Ovası. 4. Muş Ovası. 5. Van Gölü Çanakları ve bu çanaklarda yer alan ovalar. Ayrıca, Iğdır Ovası ve Erciş Ovası da Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki önemli ovalar arasında yer alır.