Jeoloji

Elazığ'da yaşanan en büyük deprem, 24 Ocak 2020 tarihinde meydana gelen 6,8 şiddetindeki depremdir.

Karbon en çok kayalarda ve okyanusta bulunur. Bunun yanı sıra karbon, atmosferde karbondioksit gazı olarak, toprakta organik madde olarak ve canlı ve ölü organizmaların organik moleküllerinde de mevcuttur.

Jeoloji, yerkürenin fiziksel yapısını, zamanla nasıl değiştiğini ve işleyişini inceleyen bilim dalıdır.

Okyanus dibi, çeşitli jeolojik süreçlerin etkileşimi sonucu oluşmuş karmaşık bir yapıya sahiptir. Özellikleri: - Okyanus Tabanı Yayılması: Kıtasal levhaların uzaklaşmasıyla yeni okyanus kabuğu oluşur. - Volkanik Faaliyetler: Okyanus ortası sırtlarında magma ve gazların yüzeye ulaşmasıyla volkanlar ve lavlar oluşur. - Tektonik Hareketler: Levhaların çarpışması derin çukurlar ve okyanus tabanının şekillenmesini sağlar. Derin Bölgeler: - Okyanus Hendekleri: Tektonik plakaların buluştuğu, güneş ışığının ulaşamadığı, aşırı basınç ve karanlığın hakim olduğu bölgelerdir. - Hidrotermal Menfezler: Deniz tabanındaki çatlaklardan sıcak su ve mineraller çıkar, bu kaynaklar ekosistemlerin temelini oluşturur. Keşif Zorlukları: - Büyük derinliklerdeki basınç ve soğukluk, geleneksel keşif ekipmanlarını zorlar. - Gelişmiş denizaltılar ve robotlar, daha derinlere inmek için kullanılır.

Jeoloji mühendisi, zemin etüdünde aşağıdaki çalışmaları yürütür: 1. Yer Altı Suyu İncelemeleri: Yeraltı su seviyelerini monitor ederek su kaynaklarının yönetimini sağlar. 2. Kayaç ve Zemin İlişkileri: Zemin koşulları ve kayaç tiplerini inceleyerek kavramsal modeller ortaya çıkarır. 3. Arazi ve Laboratuvar Deneyleri: Arazi ve laboratuvar deneyleri ile jeolojik gözlemler oluşturur, toprak ve kayaç örneklerinin testlerini yapar. 4. Kütle Hareketleri: Heyelanları izler, kütle hareketlerini tanımlar, sınıflandırır ve duyarlılık analizleri yapar. 5. Doğal Afet Değerlendirmeleri: Deprem ve diğer doğal afetlerin potansiyel etkilerini tahmin eder, arazi kullanım planlarını hazırlar. 6. Bina ve Mühendislik Yapıları: Bina ve mühendislik yapılarının çevresindeki toprağın yapısı ve su oranı hakkında incelemeler yürütür.

Vertisol toprak, killi ve kireçli zemin üzerinde oluşur ve eski göl tabanlarında yaygındır. Dünya genelinde vertisol toprakların görüldüğü bazı bölgeler şunlardır: - Amerika: ABD'nin güneydoğu eyaletleri ve Orta ve Güney Amerika. - Afrika: Sahra Altı Afrika, özellikle Nijerya, Etiyopya, Sudan ve Tanzanya. - Avustralya: Victoria Gölü ve Murray-Darling Nehri havzası. - Hindistan ve Güneydoğu Asya: Hindistan, Sri Lanka, Bangladeş, Tayland, Myanmar ve Endonezya. Türkiye'de ise vertisol topraklar, özellikle Marmara Bölgesi ve İç Anadolu Bölgesi'nde bulunur.

Ankara ve çevresinde birkaç aktif fay hattı bulunmaktadır. Bunlar arasında: Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF). Kırşehir Keskin Fay Hattı. Haymana-Bala çevresindeki fay hatları. Tuz Gölü Fay Hattı. Beypazarı, Ayaş ve Eskişehir fay zonları. Ankara'nın merkezinden büyük bir ana fay hattı geçmese de, bu fay hatları zaman zaman küçük ölçekli depremlere neden olabilmektedir.

Jeolojik dönemler beş ana zaman dilimine ayrılır: 1. İlkel Zaman (Prekambrien). 2. Birinci Zaman (Paleozoik). 3. İkinci Zaman (Mezozoik). 4. Üçüncü Zaman (Neozoik). 5. Dördüncü Zaman (Kuaterner).

Yapı radarı (georadar), yeraltı yapılarını veya yapı içlerini hasarsız olarak incelemek için kullanılan bir yöntemdir. Başlıca kullanım alanları: - Arkeoloji: Arkeolojik eserleri, yapıları ve mezar yerlerini tespit etmek ve haritalamak. - Jeoloji: Temel kaya, toprak, yeraltı suyu, maden ve buzun incelenmesi. - Çevre çalışmaları: Çevresel tehlikeleri tespit etmek ve izlemek. - Mühendislik ve inşaat: İnşaat öncesi tesisatları, boşlukları ve diğer yeraltı/zemin özelliklerini belirlemek. - Adli tıp: Suç soruşturmalarında gömülü kanıtların bulunması. - Askeri ve güvenlik: Gizli tünelleri, mayınları ve patlamamış mühimmatı tespit etmek. - Tarım: Toprak analizi, gömülü drenaj hatlarının tespiti ve kök sistemlerinin haritalanması.

Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın en tehlikeli noktası olarak Marmara Bölgesi kabul edilmektedir.

6,8 şiddetinde meydana gelen deprem, Malatya'nın Doğanyol ilçesinde etkili olmuştur.

Kumburgaz'daki fay hattı, Kuzey Anadolu fay hattının Kumburgaz kolu olarak, Büyükçekmece'nin 15 kilometre açığından geçmektedir.

Kireç taşı, volkanik bir kayaç değildir. Kireç taşı, tortul (sedimenter) kayaçlar grubuna aittir.

Konya Ovası'nın yeryüzü şekilleri şunlardır: 1. Ovalar ve Platolar: Konya Ovası, Türkiye'nin en büyük ovalarından biridir ve geniş düzlüklerden oluşur. 2. Göller: Bölgede Tuz Gölü, Meke Gölü ve Beyşehir Gölü gibi çeşitli göller bulunur. 3. Dağlar: Ovanın kuzeyinde Toros Dağları yer alır. 4. Jeolojik Oluşumlar: Obruk Platosu'nda kireç taşı tabakaları üzerinde gelişmiş karstik şekiller olan obruklar bulunur.

Atlas Dağları'nın önemli olmasının bazı nedenleri: Coğrafi konum: Fas, Cezayir ve Tunus'tan geçen Atlas Dağları, Akdeniz kıyıları ile Sahra Çölü arasında doğal bir bariyer oluşturur. Yükseklik: 4.167 metre yüksekliğiyle en yüksek noktası Toubkal Dağı'dır. Ekolojik çeşitlilik: Zengin bitki örtüsü ve çeşitli hayvan türleri ile dikkat çeker. Kültürel önem: Dağlarda yaşayan Berberiler, kendilerine özgü kültürleri ve yaşam tarzlarıyla tanınır. Turizm ve ekonomi: Trekking, dağcılık ve doğa yürüyüşleri gibi aktiviteler için popüler bir destinasyondur.

Maar volkanları, magmadan çıkan gazların patlaması sonucu oluşan çukurluklar olarak meydana gelir. Bu süreçte: 1. Gaz basıncı yüzeye doğru artar. 2. Patlama gerçekleşir ve volkan külü, lapilli gibi malzemeler havaya fırlar. 3. Daire biçimli çukur oluşur ve bu çukurun içine su dolduğunda maar gölü oluşur.

İlkel Zaman (Prekambrien) ve Birinci Zaman (Paleozoik), jeolojik zamanların önemli dönemleridir. İlkel Zaman: Yaklaşık 4 milyar yıl sürmüş ve 600 milyon yıl önce sona ermiştir. Birinci Zaman: Yaklaşık 375 milyon yıl sürmüş ve 225 milyon yıl önce sona ermiştir.

Heyelan, zemini kaya veya yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın yer çekimi, eğim, su ve benzeri kuvvetlerin etkisiyle aşağı ve dışa doğru hareket etmesidir. Heyelanın oluşma nedenleri şunlardır: - Yağış: Aşırı yağışlar toprağın doygun hale gelmesine ve kayganlaşmasına yol açar. - Eğim: Yamaçların dik olması, yerçekimi etkisiyle kütlelerin daha kolay hareket etmesine neden olur. - Jeolojik koşullar: Gevşek, kumlu veya killi zeminler heyelanlara daha yatkındır. - İnsan faaliyetleri: Yol açma, madencilik ve ormansızlaşma gibi faaliyetler yamaçların dengesini bozarak heyelan riskini artırır. Heyelanlar genellikle hızlı ve ani bir şekilde gerçekleşir ve önemli miktarda malzeme hareket edebilir.

Santorini'de volkan olmasının nedeni, Afrika Levhası'nın kuzey kenarının okyanusal kabuğunun, Yunanistan ve Ege Denizi'nin altına dalmasıdır. Santorini, tekrarlanan kalkan yanardağ yapı dizileri ve kaldera çöküşü sonucu oluşmuştur.

Kuzey Anadolu'da üç büyük fay hattı bulunmaktadır: Kuzey Anadolu Fay Hattı, Doğu Anadolu Fay Hattı ve Batı Anadolu Fay Hattı.