İnsanHakları

Basın özgürlüğünün önemli olmasının bazı nedenleri: Halkın doğru ve tarafsız bilgiye erişmesini sağlar, bu da halkın bilinçli kararlar almasına olanak tanır. Demokrasinin işleyişine katkıda bulunur, kamu yönetiminin hesap verebilirliğini ve şeffaflığını artırır. Düşünceyi ifade etme ve bilgi edinme hakkını destekler. Toplumsal sorunların gündeme taşınmasına yardımcı olur. Basının kamusal görevlerini yerine getirmesini sağlar, bu görevler arasında haber verme, denetleme ve eleştiri yapma yer alır.

10 temel insan hakkı şunlardır: 1. Yaşama Hakkı: Her bireyin yaşama hakkı vardır. 2. İşkence ve Kötü Muamele Yasağı: Kimse işkence veya insanlık dışı muameleye tabi tutulamaz. 3. Kölelik ve Zorla Çalıştırma Karşıtı Hak: Kölelik ve zorla çalıştırma yasaktır. 4. Kişisel Özgürlük ve Güvenlik: Herkes kişisel özgürlüğe ve güvenliğe sahiptir. 5. Adil Yargılanma Hakkı: Herkes adil ve tarafsız bir mahkeme karşısında yargılanma hakkına sahiptir. 6. Düşünce ve İfade Özgürlüğü: Herkes düşünce ve ifade özgürlüğüne sahiptir. 7. Din ve İnanç Özgürlüğü: Herkes din veya inanç özgürlüğüne sahiptir. 8. Göç ve Sığınma Hakkı: Herkes güvenli bir şekilde seyahat etme ve sığınma hakkına sahiptir. 9. Eşitlik ve Ayrımcılık Karşıtı Haklar: Herkes eşitlik önünde yasa ve ayrımcılık yapılmasını yasaklayan haklara sahiptir. 10. Eğitim Hakkı: Her çocuğun eğitim hakkı vardır.

Özgürlük ile ilgili bilgilendirici metinlerden biri şu şekilde olabilir: Özgürlük, bireylerin engellenmeden veya sınırlandırılmadan istediklerini seçebilmesi, yapabilmesi ve hareket edebilmesidir. Özgürlük, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde önemli bir rol oynar. Özgürlük kavramı, farklı bakış açılarıyla ele alınabilir: Negatif özgürlük: Kişinin herhangi bir baskı ve zorlama altında kalmadan karar verebilmesi. Pozitif özgürlük: İnsanın gerektiğinde içinde yaşadığı ekonomik koşulların iyileştirilmesine bağlı olarak özgür olması. Özgürlük, aynı zamanda zihinsel bir durum olarak da değerlendirilebilir.

2025 yılı itibarıyla Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) 436 kez mahkum olmuştur. AİHM'de Türkiye'nin mahkum olduğu bazı davalar şunlardır: Düşünce ve ifade özgürlüğü. İnsanlık dışı muamele. Özel hayatın gizliliği. Bilgiye erişim. Uzun tutukluluk süreleri.

Dayanışma ve yardımlaşma arasındaki temel farklar şunlardır: Dayanışma, kişilerin ya da grupların ortak değerler etrafında birleşerek, işbirliği, ortak tavır ve toplu hareket etmeye bağlı olarak gelişen bağlılık duygusudur. Yardımlaşma, birkaç insanın birbirine destek sağlamasına, ihtiyaç sahibi kişilere gerekli desteğin verilmesine denir. Dayanışma, her konuda destek olurken, yardımlaşma insanların yardıma ihtiyaç duyduğunda yapılan bir iştir. Dayanışma, duygu ve düşüncelerin ortak olmasıyla yapılırken, yardımlaşma her insanın aynı düşünmemesi, farklı düşüncelerden kaynaklanarak yapılan bir iştir. Ayrıca, dayanışma karşılıklı bir eylemken, yardımlaşma güçlü ile güçsüz arasındaki dikey ve hiyerarşik ilişkinin adıdır.

Voltaire, akılcılığı, özgürlük ve hoşgörüyü savunmuştur. Voltaire'in savunduğu bazı görüşler şunlardır: Tolerans: Dinî hoşgörüsüzlüğün ekonomik hayata olumsuz etkilerini vurgulamış ve Protestanların eşit haklara sahip olmaları gerektiğini savunmuştur. İyi yönetim biçimi: En iyi yönetim biçiminin, gücünün parlamento ve anayasayla sınırlandırıldığı bir monarşi olduğunu öne sürmüştür. Bireysel özgürlük: İnsanların rasyonel olması ve makul kişisel çıkarlarıyla hareket etmesi nedeniyle, onlara mevcut otoriter hükümet sistemlerinin izin verdiğinden daha fazla özgürlük verilmesi gerektiğini savunmuştur. Eğitim: Eğitim sistemindeki tekelleşmeye ve hoşgörüsüzlük yaratan Kiliseye karşı çıkmıştır. Ahlaki değerler: Ahlaki değerlerin temelini oluşturan bağımsızlık fikrini savunmuş ve dinin ahlaki ilkelere hükmetmesine karşı çıkmıştır. Tanrı inancı: Bir deist olarak yaratıcı olarak Tanrı’nın varlığına inanmıştır. Voltaire, hayatı boyunca dini dogmalara, fanatizme ve toplumsal adaletsizliklere karşı mücadele etmiş, düşünce ve ifade özgürlüğünün önemini vurgulamıştır.

18 yaş altı bireylerin sahip olduğu bazı haklar şunlardır: Çalışma Hakları: Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocuklar, günde en fazla 7 saat ve haftada 35 saat çalışabilir. Okula devam eden çocuklar, eğitim saatleri dışında günde en fazla 2 saat ve haftada 10 saat çalıştırılabilir. Sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışan çocuklar günde en fazla 5 saat ve haftada 30 saat çalışabilir. Eğitim Hakları: Çocuklar, boşanma ve velayet davalarının doğrudan tarafı olamazlar ancak bu davalardan doğrudan etkilenirler. Mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek karar verir. Hukuki Haklar: 12 yaşından küçük çocuklar, işledikleri fiillerden dolayı cezai sorumluluk taşımazlar. 15-18 yaş grubundaki çocukların cezai ehliyeti tam olmakla birlikte belirlenen ceza üzerinden yaş küçüklüğü nedeniyle belli miktarda ceza indirimi yapılır. Bu haklar, çocukların korunması ve gelişimlerinin desteklenmesi amacıyla özel düzenlemelere tabidir.

Demokrasi ve İnsan Hakları Haftası panosu, 10 Aralık gününü içine alan hafta yapılır. Bu hafta, Birleşmiş Milletler Günü (24 Ekim), Kızılay Haftası (29 Ekim-4 Kasım) gibi diğer belirli gün ve haftalarla birlikte kutlanır.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (İHEB), 10 Aralık 1948 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve insan haklarını koruma ve geliştirme konusunda uluslararası bir standart belirleyen bir bildiridir. Beyannamenin bazı temel maddeleri: Madde 1: Tüm insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Madde 2: Irk, renk, cinsiyet, dil, din gibi herhangi bir ayrım gözetilmeksizin herkes bu beyannamede belirtilen haklardan faydalanabilir. Madde 3: Herkesin yaşama hakkı ile kişi özgürlüğü ve güvenliğine hakkı vardır. Madde 4: Kölelik ve köle ticareti her türlü şekliyle yasaktır. Madde 5: Hiç kimseye işkence ya da zalimce, insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele ya da ceza uygulanamaz. İHEB, küresel çapta kabul gören bir belge olup, uluslararası insan hakları normlarını belirleyerek tüm devletler için rehber niteliği taşır.

Adil yargılanma hakkı, bireylerin eşit ve hukuka uygun bir şekilde yargılanma güvencesi altına alan temel bir insan hakkıdır. Adil yargılanma hakkının bazı unsurları: Bağımsız ve tarafsız mahkeme. Aleni yargılama. Makul sürede yargılama. Hakkı savunma. Masumiyet karinesi. Eşitlik ilkesi.

68 kuşağı, dünya genelinde özgürlük, eşitlik, barış ve adalet gibi temaları savunmuştur. Türkiye'de 68 kuşağı, bağımsızlık, sosyal adalet ve tam bağımsızlık gibi talepleri öne çıkarmıştır. 68 kuşağı, sadece bir protesto hareketi olmanın ötesinde, zihniyet değişimi ve değerler sisteminin sarsılması için mücadele etmiş, bu anlamda bir zihinsel devrim gerçekleştirmiştir.

Twitter'da Türk paylaşımlarının kaldırılma nedenleri genellikle platformun topluluk kurallarını ihlal etmeleri veya yasal düzenlemelere uymamaları ile ilgilidir. Örneğin, Çin'in ABD Büyükelçiliği tarafından yapılan ve Uygur Türklerine yönelik çocuk kısıtlamasından övgüyle bahseden bir paylaşım, insan hakları ihlali olarak değerlendirilerek Twitter tarafından kaldırılmıştır. Ayrıca, Twitter, bireylerin rızası olmadan paylaşılan fotoğraf ve videoların platform kurallarına aykırı olduğunu ve talep olduğu takdirde kaldırılacağını açıklamıştır. Twitter'da paylaşımların kaldırılma nedenleri hakkında kesin bilgi almak için platformun resmi kurallarına ve güncel duyurularına bakılması önerilir.

Sürgüne gönderilen bir kişinin ne yapması gerektiği, sürgünün türüne ve nedenine bağlı olarak değişebilir. İslam hukukunda sürgün, suçlunun pişmanlık duyması için hapsedilmesi veya bir ceza olarak uygulanabilir. Genel olarak sürgün edilen bir kişi şu adımları izleyebilir: Yasal hakları araştırmak: Sürgün kararının yasal dayanaklarını ve haklarını öğrenmek için bir avukata danışmak önemlidir. Yeni ortama uyum sağlamak: Sürgün edilen kişi, yeni yaşadığı yere uyum sağlamaya çalışmalı, sosyal ve hukuki yaptırımlarla karşılaşmamak için dikkatli olmalıdır. Psikolojik destek almak: Sürgün, psikolojik olarak zorlayıcı olabilir; bu nedenle profesyonel destek almak faydalı olabilir. Ayrıca, sürgün cezası alan kişilerin, cezalarını tamamladıktan sonra genellikle geri dönecek maddi kaynaklara sahip olmadıkları için sürgün edildikleri yerde kalmaya mecbur kaldıkları da göz önünde bulundurulmalıdır.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) göre mutlak haklar şunlardır: Yaşam hakkı (Madde 2). İşkence yasağı (Madde 3). Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı (Madde 4). Bu haklar, belirli koşullar altında bile kısıtlanamaz veya istisnaya tabi tutulamaz.

Hakların korunması için başvurulabilecek bazı kurumlar: Ulusal İnsan Hakları Kurumları (UİHK). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM). Başvuru yapılacak kurum, ihlalin türüne ve hukuki duruma göre değişiklik gösterebilir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nden (AİHM) gelen kararlar kesin değildir, ancak bağlayıcıdır. AİHM kararları iki aşamada kesinlik kazanır: 1. Daire kararları: Taraflardan biri, kararın tebliğinden itibaren üç ay içinde Büyük Daire'de yeniden görülmesini talep edebilir. 2. Büyük Daire kararları: Büyük Daire'nin kararları kesindir.

Sednaya, Suriye'nin başkenti Şam'ın yaklaşık 30 kilometre kuzeyinde, dağlık bir bölgede konumlanan bir askeri hapishanedir. Özellikleri: İnşa Tarihi: 1987 yılında Hafız Esad döneminde inşa edilmiştir. Kullanım Amacı: Siyasi mahkumların tutulduğu bir merkez olarak işlev görmüştür. Güvenlik: Yüksek duvarlar, gözetleme kuleleri ve geniş bir güvenlik çemberi ile çevrilidir. Mahkum Profili: Çoğunlukla barışçıl gösteri yapan protestocular, insan hakları aktivistleri ve gazeteciler ile hükümete ihanet veya firarla suçlanan Suriye ordusu mensuplarından oluşur. İşkence ve İnsan Hakları İhlalleri: Uluslararası Af Örgütü'nün raporlarına göre, 2011 yılından bu yana binlerce tutuklunun toplu infazlarda asıldığı söylenmektedir. Mahkumlar, sistematik dayak, asılma, elektrik şoku gibi fiziksel işkencelere; uyku yoksunluğu, tehdit ve hakaret gibi psikolojik işkencelere maruz kalmıştır. Açlık, hijyen eksikliği ve tıbbi yardımın sağlanmaması gibi koşullar da işkence olarak değerlendirilmektedir. Sednaya Hapishanesi, uluslararası insan hakları örgütleri tarafından “insan mezbahası” olarak tanımlanmıştır.

Avrupa Konseyi'nin amacı, Avrupa'da insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü desteklemek ve güçlendirmektir. Avrupa Konseyi'nin diğer amaçları arasında: ırkçılık, hoşgörüsüzlük ve yabancı düşmanlığına çözüm aramak; sosyal dışlanma, uyuşturucu madde ve çevre sorunlarına çözüm bulmak; Avrupa kültürel benliğinin oluşmasına ve gelişmesine katkıda bulunmak yer alır. Avrupa Konseyi, bu amaçları genellikle sözleşme veya protokol hazırlanması yoluyla gerçekleştirir.

Ferhan Şensoy'un "Çok Tuhaf Soruşturma" oyunu, bir hata sonucu hapse düşen ve 6 yıl sonra suçsuzluğu anlaşılarak salıverilen üç arkadaşın başından geçen tutuklanma, soruşturma ve hapis sürecini mizahi bir dille anlatır. Oyun, Türkiye'deki adalet mekanizmasının işleyişindeki çarpıklıkları, hapishanelerdeki uygulamaları ve insan hakları sorunlarını kara mizah yoluyla ele alır. Ayrıca, 2004 yılında bu oyun, "Pardon" adıyla sinemaya uyarlanmıştır.

İhlal edilen haklardan bazıları şunlardır: Yaşama hakkı. İşkence ve insanlık dışı, onur kırıcı muamele yasağı. Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı. Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı. Adil yargılanma hakkı. Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü. Eğitim ve öğrenim hakkı. İfade özgürlüğü. Toplantı ve örgütlenme özgürlüğü. Ayrımcılık yasağı. Mülkiyet hakkı. Seçme ve seçilme özgürlüğü. Özel hayatın ve aile hayatının korunması. Bu hakların ihlali durumunda, Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapılabilir.