İmmünSistem

İmmün hastalık, bağışıklık sisteminin çalışmasındaki bozukluklar sonucu ortaya çıkan hastalıkları ifade eder. Bu tür hastalıklar iki ana kategoriye ayrılır: 1. Primer immün yetmezlik: Doğuştan gelen ve genetik faktörlere bağlı olarak oluşan bağışıklık sistemi hastalıklarıdır. 2. Sekonder immün yetmezlik: Başka bir hastalığın veya tedavinin yan etkisi olarak gelişen bağışıklık sistemi zayıflığıdır. İmmün hastalıklar arasında alerjik reaksiyonlar, otoimmün hastalıklar ve sık tekrarlayan enfeksiyonlar da yer alır.

İmmün kompleks hastalıkları, bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyon göstermesi sonucu oluşur ve immün komplekslerin birikmesi ile karakterizedir. Bu durumun başlıca nedenleri şunlardır: 1. Genetik faktörler: HLA alelleri ve ailesel/kalıtsal yatkınlık. 2. Çevresel etkenler: İlaçlar, mikroorganizmalar, toksinler, radyasyon gibi faktörler. 3. Endojen faktörler: Hormonlar, vitamin eksiklikleri, bağırsak mikrobiyotası, yaş, kadın cinsiyet gibi etkenler. 4. Çapraz reaksiyon: Organizmanın kendi antijenlerine karşı yanıtsızlık mekanizmasının, başka bir antijenle karşılaşması sonucu bozulması. 5. Travma: Lenfoid hücrelerin, gelişimleri sırasında maruz kalmadıkları self antijenleri, travma sonrası dolaşıma girmesi. İmmün kompleks hastalıklarına örnek olarak sistemik lupus eritematozus ve romatoid artrit verilebilir.

Kompleman sistemi, bağışıklık sisteminin bir parçası olup, enfeksiyonlara karşı savunmayı güçlendirmek için çeşitli işlevler üstlenir. Bu sistemin başlıca görevleri şunlardır: 1. Opsonizasyon: Bakteri gibi patojenleri kompleman proteinleri ile kaplayarak fagositik hücreler tarafından daha kolay tanınmalarını ve yutulmalarını sağlar. 2. İltihaplanma: Kompleman proteinleri, bağışıklık hücrelerini enfeksiyon bölgesine çekerek ve vasküler geçirgenliği artırarak iltihabı teşvik eder. 3. Hücre lizisi: Membran saldırı kompleksi (MAC) oluşturarak patojenlerin hücre zarında gözenekler oluşturur ve bu sayede hücrelerin parçalanmasını sağlar. Ayrıca, kompleman sistemi, immün komplekslerin ve apoptotik hücrelerin temizlenmesine de katkıda bulunur.

İmmün yetmezlik tanımlanmamış ifadesi, bağışıklık sisteminin yetersizliğinin kesin nedeninin belirlenemediği durumları ifade edebilir. İmmün yetmezlik, genel olarak iki ana kategoriye ayrılır: 1. Primer immün yetmezlik: Genetik veya doğuştan gelen bağışıklık sistemi bozukluklarını içerir. 2. Sekonder immün yetmezlik: Başka bir hastalık veya durumun sonucu olarak gelişen bağışıklık sistemi zayıflığını ifade eder. Bu nedenle, "tanımlanmamış" ifadesi, immün yetmezliğin hangi türe girdiğini kesin olarak belirlemenin mümkün olmadığını gösterebilir. Kesin tanı ve uygun tedavi için bir uzmana danışmak önemlidir.

İnterlökinler, bağışıklık sisteminin geniş bir kısmına bağlı olan ve çeşitli vücut hücreleri tarafından üretilen sinyalleme molekülleridir. Başlıca işlevleri şunlardır: Bağışıklık tepkilerini uyarmak: Özellikle iltihaplanma gibi durumlarda bağışıklık hücrelerinin aktivasyonunu ve farklılaşmasını sağlarlar. Hücreler arası iletişimi sağlamak: Hedef hücreler üzerindeki spesifik reseptörlerine bağlanarak hücrelerin sitokine yanıt vermesini sağlarlar. Hematopoezi düzenlemek: Kan hücrelerinin gelişimini ve farklılaşmasını kontrol ederler. Ayrıca, bazı interlökinler kanser tedavisi ve doku nakli gibi alanlarda immünoterapide de kullanılır.

Burkitt lenfomasının nedenleri genellikle genetik, viral ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonudur: 1. Genetik Faktörler: Burkitt lenfoması, 8. kromozomdaki MYC geninin translokasyonu ile ilişkilidir. 2. Viral Enfeksiyonlar: Epstein-Barr Virüsü (EBV), Burkitt lenfomasının gelişiminde önemli bir etkiye sahiptir. 3. İmmün Sistem Zayıflığı: HIV/AIDS gibi durumlar, bağışıklık sistemini zayıflatarak kanser gelişim riskini artırır. 4. Çevresel Faktörler: Parazit enfeksiyonları ve belirli kimyasallara maruz kalma, Burkitt lenfomasının insidansını artırabilir. 5. Yaş ve Cinsiyet: Hastalık genellikle çocuklar ve genç yetişkinlerde daha sık görülür ve erkeklerde kadınlara göre daha yüksek insidansa sahiptir.

TNF-α (Tümör Nekroz Faktörü Alfa) aşağıdaki sitokinleri uyarır: IL-12 (İnterlökin 12); IFN-γ (İnterferon-γ); Kemokinler.

Pasif bağışıklığa örnek olarak plasenta yolu ve anne sütüyle geçen antikorlar gösterilebilir. Ayrıca, hastalanmış kişilere başka bir canlının vücudunda geliştirilen antikorların hazır olarak verilmesi de pasif bağışıklığa örnektir.

İmmunoglobulin G (IgG) seviyesinin normal aralığı, genellikle 600-1700 mg/dL olarak kabul edilir. Ancak, bu değerler laboratuvarlara göre değişebilir.

Theodor fenomeni, kızamıkçık hastalığında görülen lenf düğümlerinin büyümesi anlamına gelir.

İGA 3 testi, immünoglobulin A (İgA) antikorlarının seviyesini ölçen bir kan testidir. Bu test, çölyak hastalığı gibi bazı hastalıkların teşhisi için kullanılır. Test süreci: Kan örneği alınır, laboratuvarda immünoglobulin seviyeleri ölçülür ve sonuçlar doktor tarafından yorumlanır.

İmmün sistem, vücudu hastalıklara karşı koruyan ve savunan karmaşık bir mekanizmadır. Temel işlevleri şunlardır: 1. Viral ve bakteriyel enfeksiyonlarla mücadele: Virüsler, bakteriler ve diğer zararlı mikroorganizmalarla savaşarak enfeksiyonları engeller. 2. Kanserle mücadele: Vücutta oluşan kanser hücrelerini tespit eder ve yok eder. 3. Yabancı maddelerin temizlenmesi: Zararlı toksinleri ve ölü hücreleri temizleyerek vücudun sağlıklı kalmasını sağlar. 4. Hafıza oluşturma: Karşılaştığı mikroorganizmaların özelliklerini hafızasında tutarak, gelecekte benzer patojenlerle tekrar karşılaştığında daha hızlı ve etkili bir yanıt verir.

Otakoidler, vücutta lokal hormon olarak işlev gören, çeşitli biyolojik etkilere sahip moleküllerdir. Başlıca görevleri şunlardır: 1. Antiinflamatuvar etki: Akut ve kronik iltihap olaylarını inhibe ederler. 2. İmmünosüpresif etki: Organ naklinde nakledilen organın reddini önlemek için kullanılırlar. 3. Düz kas ve diğer dokuların düzenlenmesi: Düz kasların kasılması ve gevşemesi gibi aktiviteleri düzenlerler. 4. Kan basıncı ve böbrek fonksiyonları: Anjiotensin ve kininler gibi otakoidler, kan basıncı ve böbrek fonksiyonlarının düzenlenmesinde rol oynarlar. Otakoidlerin diğer etkileri arasında ağrı ve alerjik reaksiyonların kontrolü de bulunur.

C3a molekülü, tamamlayıcı sistemin bir efektörü olarak çeşitli işlevlere sahiptir: 1. Doğuştan gelen bağışıklıktaki rolü: Endotel hücre kasılması yoluyla vazodilatasyonu artırır, vasküler geçirgenliği yükseltir, mast hücresi ve bazofil degranülasyonunu uyarır. 2. Adaptif bağışıklıktaki rolü: Lökosit üretimini ve proliferasyonunu kontrol eder, B hücrelerini ve IL-6 ile TNF-α'nın monosit üretimini düzenler. 3. Kemotaksis: Mast hücreleri ve eozinofiller için kemotakside rol oynar, ancak daha güçlü bir kemoatraktan olan C5a'nın aksine. 4. Anti- ve proinflamatuar etkiler: C3a'nın, C5a'nın proinflamatuar etkilerini ortadan kaldırabileceği gösterilmiştir. Ayrıca, C3a yağ dokusunda bir hormon olarak görev yaparak, yağ asidi göçünü ve triasilgliserol sentezini düzenler.

IgG ve IgM, bağışıklık sistemi tarafından üretilen iki tür immünoglobulin (antikor) anlamına gelir. - IgG: Enfeksiyonun sonraki aşamalarında ortaya çıkan ve iki antijen bağlama bölgesine sahip monomerik bir moleküldür. - IgM: Enfeksiyonun erken evresinde ortaya çıkan pentamerik bir moleküldür ve on antijen bağlama bölgesine sahiptir. "H" ve "M" harflerinin bu bağlamda spesifik bir anlamı yoktur.

Bruton hastalığı, X'e bağlı kromozomal anormallikler nedeniyle genetik olarak aktarılan bir birincil immün yetmezlik durumudur. Başlıca nedenleri: - Kusurlu gen: Tirozin kinazı kodlayan gendeki mutasyon, B-lenfositlerin olgunlaşmasını ve immünoglobulin (antikor) üretimini engeller. - İdiyopatik faktörler: Hastalığın ortaya çıkış nedeni belirsiz kalabilir. Risk faktörleri arasında gebelikte alkol ve uyuşturucu kullanımı, psiko-duygusal aşırı zorlama ve iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalma yer alır.

Makrofaji, yani makrofaj hücrelerinin artışı veya aktivasyonu, çeşitli hastalıklarda görülebilir: 1. Granülomlar: Makrofajlar, granülomların oluşumunda yer alır. 2. Ateroskleroz: Makrofajlar, aterosklerozun plak lezyonlarının oluşumunda önemli rol oynar. 3. Romatoid Artrit: Bu otoimmün hastalıkta makrofajlar, sağlıklı dokulara saldırarak hastalığın şiddetlenmesine neden olabilir. 4. HIV Enfeksiyonu: Makrofajlar, HIV tarafından enfekte edilebilir ve virüs replikasyonunun deposu olarak vücutta dolaşabilir. 5. Sepsis ve Kronik İnflamatuar Hastalıklar: Makrofaj aktivasyonu, sepsis ve bazı kronik inflamatuar hastalıklarda artar. Ayrıca, MAS (Makrofaj Aktivasyon Sendromu) gibi yaşam tehlikesi taşıyan hastalıklar da makrofajlarla ilişkilidir.

Hassal hücreleri, timus bezinin medullasında bulunan yapılardır ve şu işlevleri yerine getirirler: 1. Sitokin ve büyüme faktörü salınımı: Epitel hücrelerinden sitokin ve timik stromal lenfopoietin (TSLP) gibi büyüme faktörlerini serbest bırakırlar. 2. T-lenfosit eğitimi ve farklılaşması: Üretilen interlökinler (IL-4 ve IL-7 gibi) sayesinde T-lenfositlerin eğitimini ve farklılaşmasını sağlarlar. 3. Antijen sunan hücrelerle iletişim: Timik mikroçevrede, antijen sunan hücrelerle timik T hücreleri arasındaki haberleşmede rol alırlar. Hassal hücrelerinin tam işlevi ve kökeni hala net olarak bilinmemektedir.

Lenfosit periferik, periferik lenfoid organlarda bulunan lenfositleri ifade eder. Periferik lenfoid organlar, lenfositlerin yabancı antijene yanıt gösterdiği ve antijene spesifik lenfosit aktivasyon ve olgunlaşmalarının düzenlendiği bölgelerdir.

Kompleman sisteminin alternatif yolu, hücre dışı mikroorganizmalara karşı immün yanıtta rol oynar.