İdeoloji

Anthony D. Smith'e göre milliyetçilik, bir milletin "özerklik", "birlik" ve "kimlik" kazanmasına ve bunları sürdürmesine yönelik ideolojik bir harekettir. Smith, milliyetçiliği dört ana kurama dayanarak açıklar: 1. İlkçilik (Primordialism). 2. Daimicilik (Perennialism). 3. Modernizm. 4. Etno-Sembolizm. Smith, milliyetçilik ve etnik kimliğin tarihsel bağını vurgulayarak, modern milliyetçiliklerin geçmiş etnik topluluklar ve bağlılıklar dikkate alınmadan anlaşılamayacağını savunur. Smith'e göre bir millet, "tarihi bir toprak/ülke veya yurt", "ortak mitler ve tarihi bellek", "ortak bir kitlesel kamu kültürü", "topluluğun bütün fertleri için geçerli ortak yasal hak ve görevler" ve "topluluk fertlerinin ülke üzerinde serbest hareket imkânına sahip oldukları ortak bir ekonomi" gibi unsurlara dayanır.

Antonio Gramsci ve Mussolini'nin mücadele etmesinin temel nedeni, Mussolini'nin faşist hükümetine karşı sosyalist ve komünist fikirleri savunmasıdır. Gramsci, 1926 yılında Mussolini'nin yaşamına kasteden bir suikast girişimi bahanesiyle ilan edilen olağanüstü hâl kapsamında tutuklanmış ve kalan hayatını hapiste geçirmiştir. Gramsci, faşist rejimle mücadele ederken, işçi sınıfı ve köylüler arasında ittifak kurmayı ve geniş cepheler oluşturmayı savunmuştur.

Milliyetçi ve ulusalcı arasındaki bazı farklar şunlardır: Tarih Algısı: Ulusalcılar, Türk tarihinin 1923'te başladığını düşünürken, milliyetçiler Türk tarihini daha geniş bir şekilde, tanrı dağları ve Ergenekon'dan itibaren ele alırlar. Din Anlayışı: Ulusalcıların din ile ilgili bir davaları yoktur; milliyetçiler ise 700 yıl İslam bayraktarlığı yapmış bir milletin evlatları olduklarını unutmazlar. Bağımsızlık Anlayışı: Ulusalcılar, siyasi ve ekonomik bağımsızlığı vurgularken, milliyetçiler hem siyasi, hem ekonomik, hem de kültürel bağımsızlığı savunurlar. İdeolojik Köken: Ulusalcılar, Marksist sol ideolojik kökene daha çok bağlıdır. Atatürkçülük: Ulusalcılar, Atatürk milliyetçiliğini eleştirir ve Atatürk'ü çok daha fazla benimserler. Bu farklar, genel bir bakış açısını yansıtmakta olup, bireysel görüşler ve yaklaşımlar farklılık gösterebilir.

Donald Trump'ın Cumhuriyetçi Parti'den ayrıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Trump'ın Cumhuriyetçi Parti ile olan ilişkisinde bazı gerginlikler ve ayrılıklar yaşanmıştır: Trump'ın Parti İçindeki Rakipleri: Trump, Cumhuriyetçi Parti'nin elitleri Liz Cheney ve Mitch McConnell gibi isimlerle rekabet etmiş ve bu rekabeti kazanarak siyasi iradesini partiye yansıtmıştır. Parti İçi Bölünmeler: 6 Ocak 2021'deki Kongre baskını sonrası, Cumhuriyetçi Parti içinde Trumpçılar ve geleneksel yönetim anlayışını koruyanlar olarak bir bölünme yaşanmıştır. Trump'ın Eleştirileri: Bazı Cumhuriyetçi Parti üyeleri ve yetkililer, Trump'ı görevine ihanet etmekle suçlamış ve partiden ayrılması gerektiğini belirtmiştir. Trump, 2024 başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olarak yer almış ve bu seçimlerde tarihi bir başarı elde etmiştir.

Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP), sosyalizm ideolojisine sahiptir. Parti, emperyalizmi, sosyal-emperyalizmi ve feodalizmi tasfiye etmeyi, millî demokratik devrimi gerçekleştirip işçi-köylü ittifakına dayanan proletarya diktatörlüğü altında devrimi sürdürerek sosyalizmin kuruluşuna önderlik etmeyi amaçlamıştır. TİKP, 1990'a kadar Marksizm-Leninizm'i benimsemiş, ardından Demokratik Konfederalizm kuramı geliştirdiğini duyurmuştur.

Sosyalist, sosyalizm ideolojisini benimseyen ve bu ilkelere inanan kişiye denir. Sosyalizm, toplumsal eşitlik, üretim araçlarının kamulaştırılması ve devlet müdahalesi gibi ilkeleri savunan bir ideolojidir. Sosyalizmin temel ilkeleri şunlardır: Toplumsal eşitlik. Üretim araçlarının ortak mülkiyeti. Planlı ekonomi. Sınıfsız toplum.

Levent Gültekin'in İdeolojik Mahalleden Türkiye’ye Onurlu Çıkış adlı kitabı, kişisel değişim öyküsünün toplumsal meselelerle ilişkisini ele alır. Gültekin, kitabında şu konuları işler: İslamcı ideolojiye mensupken yaşadığı hayatı, düşüncelerinin oluşumuna nelerin kaynaklık ettiğini, ruh hâlini, acılarını, sevinçlerini ve umutlarını dile getirir. Seküler kesimin, dindar yaşam süren insanları daha iyi tanımasına ve anlamasına yol açmayı hedefler. Kendi macerası üzerinden “onurlu çıkış”ın mümkün olduğunu söyler. Kitapta ayrıca şu konular da işlenir: Herkesin ideolojik “mahallelerde” yaşadığı ve bu mahallelerden çıkılamadığı. “Öteki” kabul edilen kişilerle iletişim kurulamadığı ve sürekli çatışma yaşandığı. Bu ayrımların ve çatışmaların ayrımcılığa dönüştüğü. “Öteki” ile diyalog kurulmaya çalışıldığında, kendi mahallesindekilerin “davayı sattı”, “hain” gibi sözler söylediği. “Öteki” mahalleden olanların ise “kişisel çıkar için yanaşıyor” ve “bizden değil” dediği. Türkiye’nin meselelerinin ancak el ele vererek, uzlaşarak çözülebileceği. İdeolojik Mahalleden Türkiye’ye Onurlu Çıkış, Doğan Kitap tarafından yayımlanmıştır.

Temel sinematografik aygıtın ideolojik etkileri şu şekilde özetlenebilir: Platon'un Mağara Alegorisi ile benzerlik: Baudry, aygıtı Platon'un Mağara Alegorisi'ne benzetir; kamera, "nesnel gerçeklik" ile bitmiş ürün arasında bir aracı konumundadır ve bu süreç, ideolojinin işleyişi yoluyla bir yanlış tanıma yaratır. İdeolojik etki yaratma: Sinematografik aygıt, kapitalist düzen için gerekli ilişkileri kurar ve şeyleştirme yoluyla idealizmin sürdürülmesine katkıda bulunur. Gizleme ve yanlış yönlendirme: Aygıtın işleyişi gizlenir, bu da izleyicinin aşkın bir özne olarak inşa edilmesine ve rüya gibi bir "ikame" dünyaya inanmasına yol açar. Kültürel ve ideolojik seçim: Sinematografi, tarihsellik içeren ve yan anlamlar üreten donanım kodları kullanır; bu, ideolojik bir seçim olarak değerlendirilebilir. Bu etkiler, sinemanın ideolojik bir araç olarak işlev görmesine ve izleyiciyi belirli bir bakış açısına yönlendirmesine olanak tanır.

Hayır, "ülkü" ve "ülkücülük" aynı şey değildir. Ülkü, kelime anlamı olarak "emel", "arman", "ideal" anlamlarına gelir. Ülkücülük, Türklük ile İslam’ı sentezleyen, 1968 yılında kurulan Ülkü Ocakları ile sistemli bir kimliğe bürünmüş bir düşünce akımıdır. Her ülkücü aynı zamanda Türkçüdür, ancak her Türkçü ülkücü değildir.

Milli Türk Talebe Birliği'nin (MTTB) ambleminin 1975 yılında kitap olarak değiştirilmesinin nedeni, birliğin İslami yönünün ağır bastığının bir ifadesi olarak kabul edilmesidir. Daha önce 1916'dan 1975'e kadar bozkurt figürü kullanılan amblem, Rüştü Ecevit'in genel başkanlığı döneminde değiştirilmiştir.

Politik Kamera, altmışlı yıllardan seksenlerin ortalarına kadar uzanan dönemde Hollywood sinemasının politik yönelimlerle ilişkisini ele alan eleştirel bir sinema incelemesidir. Kitapta işlenen bazı konular: Karşı kültürden karşı devrime. Liberalizm, sınıf ve etnisite. Cinsiyet. Korku, militarizm. Birey ve toplum. Temsil. Ryan ve Kellner, altmışların özgürlükçü ve eşitlikçi değerlerle örülü toplumsal atmosferinden Reagan’ın vahşi kapitalizmine giden yolu, Hollywood sineması üzerinden anlatırlar. Kitap, hâkim ideolojik hegemonyanın yeniden üretimine katkıda bulunan veya onu sarsmayı amaçlayan filmleri analiz eder.

Nelson Mandela, ırkçılığa karşı mücadeleyi, fakirlikle ve eşitsizlikle savaşı savunmuştur. Mandela'nın savunduğu bazı ilkeler: Demokrasi ve insan hakları: Mandela, demokrasinin temelleri olarak "kapsayıcılık, hesap verebilirlik ve ifade özgürlüğünü" benimsemiş ve doğal haklara ile insan haklarına inanmıştır. Sınıfsız toplum: Nihai olarak sınıfsız bir toplumun kurulmasını savunmuştur. Barış ve uzlaşma: Irkçılığa dayalı bölünmüş bir toplumun bir araya gelmesi için çaba göstermiştir. Uluslararası barış: Birçok uluslararası çatışmada arabuluculuk yaparak barışı teşvik etmiştir. Mandela, aynı zamanda Demokratik Sosyalist görüşlere sahip olup Afrika Ulusal Kongresi'nde 1990 ile 1999 yılları arasında parti başkanlığı yapmıştır.

Evet, Ali Babacan liberal olarak tanımlanmaktadır. 2002-2015 yılları arasında Türkiye'de Başbakan Yardımcılığı, Dışişleri ve Ekonomi Bakanlığı yapan Babacan, neoliberal ekonomi politikaları uygulamıştır.

Neocon ve neoliberal terimleri farklı anlamlara sahiptir: Neocon: "Neo" ve "con" kelimelerinin birleşiminden oluşur ve genellikle neokonservatif anlamına gelir. Neokonservatifler, liberalizm ve muhafazakarlığın bir karışımı olan bir ideolojiye sahiptir ve genellikle güçlü bir devlet, geleneksel değerler ve dış politika müdahalelerini savunurlar. Neoliberal: Neo ve liberal kelimelerinin birleşiminden oluşur ve neoliberalizm ideolojisini ifade eder. Neoliberalizm, ekonomide özgürlüğü ve minimum devlet müdahalesini savunan bir politikadır. Bu ideoloji, özelleştirme, düzenlemelerin kaldırılması, küreselleşme ve serbest ticaret gibi politikaları içerir. Özetle, neocon güçlü devlet ve muhafazakar değerleri savunurken, neoliberalizm serbest piyasa ekonomisini ve minimum devlet müdahalesini savunur.

Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) ikinci parti olması durumunda ne olacağına dair bir tahmin yapmak için mevcut anket sonuçlarına bakmak faydalı olabilir. 2024 yılında Ser-Ar Araştırma Şirketi tarafından yapılan bir ankete göre, seçmenlerin %7'si TİP'i ikinci parti olarak tercih etmiştir. Ancak, iki partili sistem gibi daha geniş bir bağlamda değerlendirmek gerekirse, bu durum mevcut siyasi güç dengelerini ve ideolojik koordinatları bozabilir. Sonuç olarak, TİP'in ikinci parti olmasının tam olarak ne anlama geleceği, mevcut siyasi ve sosyal dinamiklere bağlı olarak değişebilir.

Sol ideolojiler arasında şunlar yer alır: Sosyalizm. Komünizm. Marksizm. Anarşizm. Sosyal demokrasi. Sendikalizm. Ayrıca, feminist hareket, LGBT+ hakları hareketi, çevre hareketi ve göçmen hakları gibi kültürel olarak liberal sosyal hareketler de sol kanat içinde değerlendirilir.

"İki adım ileri, bir adım geri" ifadesi, ilerleme sürecinde geriye doğru adımların da atıldığı bir durumu ifade eder. Ayrıca, bu ifade, bazen geri çekilmenin veya sabır göstermenin daha büyük bir ilerleme sağlamak için gerekli olduğunu da ifade edebilir. Bu tabir, Lenin tarafından yazılan ve 1904 yılında yayımlanan "Bir Adım İleri, İki Adım Geri" adlı kitaptan gelmektedir.

Liberal sol, sosyalizm ve sosyal demokrasi ideolojilerine yakındır. Liberal sol, serbest piyasa ekonomisini ve bireysel özgürlükleri savunurken, toplumun daha eşitlikçi bir yapıya bürünmesi gerektiğini vurgular. Ayrıca, liberal solun kökleri, sosyalizm mirasına dayanır; bu nedenle, "sınıf"tan ziyade "yurttaşlık" üzerine bir temel uğraşıları vardır ve yurttaşın temel sorunlarına klasik bir liberalden daha duyarlı oldukları düşünülür.

Sosyal liberalizm, bireysel özgürlük ve sosyal adalet arasında denge kurmayı amaçlayan politik bir ideolojidir. Sosyal liberalizmin bazı temel özellikleri: Ekonomik sistem: Sosyal liberalizm, sosyal piyasa ekonomisini temel alır ve toplumun iyiliğini bireyin özgürlüğü ile uyumlu görür. Devlet müdahalesi: Devlet, yoksulluk, sağlık ve eğitim gibi konularda düzenleyici rol oynar, ancak piyasaya oyuncu olarak girmez; sadece kuralları koyar. Sosyal haklar: Vatandaşlar, konut edinme, eğitim ve çalışma hakkı gibi çeşitli refah ve sosyal haklara sahiptir. Kültürel liberalizm: Sosyal liberalizm, kültürel liberalizm ile de ilişkilidir ve sosyokültürel konularda ilerici görüşleri destekler. Sosyal liberalizm, Birleşik Krallık'ta "yeni liberalizm", ABD'de "modern liberalizm", Almanya'da "sol liberalizm" ve İspanyolca konuşulan ülkelerde "ilerici liberalizm" olarak adlandırılır.

İbrahim Kafesoğlu, Türk-İslamcı tarih yazımı akımına mensuptur. Kafesoğlu, Türk tarihinin ve kültürünün birçok meselesi ile ilgilenmiş, özellikle Türklerin Müslüman olmadan önceki tarihlerini ve Türk-İslam sentezini araştırmıştır. Ayrıca, 1970'lerde Milliyetçi Cephe hükümetlerinin kurulması için çaba göstermiş ve 12 Eylül darbesinden memnuniyet duyan bir isim olarak, Aydınlar Ocağı'nın aktif bir üyesi olarak tanınmıştır.