İdariYargı

İdari yargılamada iddia ve savunma, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra belirli bir süre boyunca genişletilemez veya değiştirilemez. İddia ve savunmanın genişletilip değiştirilmesi yasağı, aşağıdaki durumlarda uygulanmaz: Islah; Karşı tarafın açık muvafakati. İdari yargılamada, tarafların dilekçelerini verdikleri aşamada, herhangi bir sınırlamaya bağlı olmaksızın uyuşmazlığın genel çerçevesi içinde iddia ve savunmalarını değiştirebilecekleri kabul edilir. İdari yargılamada iddia ve savunma, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra: 30 gün içinde (tam yargı davası); 15 gün içinde (ivedi yargılama) değiştirilebilir. İddia ve savunma genişletilmesi yasağı, ön inceleme duruşmasına katılmayan tarafın yokluğunda, onun muvafakati olmaksızın da uygulanabilir.

Adli ve idari hakimlik sınavlarında çıkan sorular, sınavın türüne göre değişiklik göstermektedir: Adli hakimlik sınavında çıkan bazı soru konuları: Türkçe; Matematik; Türk Kültür ve Medeniyetleri; İnkılap Tarihi; Vatandaşlık; Anayasa Hukuku; İdare Hukuku; İdari Yargılama Hukuku; Medeni Usul Hukuku; Medeni Hukuk. İdari hakimlik sınavında çıkan bazı soru konuları: Borçlar Hukuku (Genel Hükümler); Ceza Hukuku (Genel Hükümler); Vergi Hukuku; Vergi Usul Hukuku; Maliye ve Ekonomi. Ayrıca, her iki sınavda da ortak olarak Türkçe, Matematik, Tarih, Vatandaşlık gibi dersler de yer almaktadır. Sınav soruları, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında eser niteliğinde olup, telif hakları ÖSYM'ye aittir.

İdari para cezasına itiraz edildiğinde birkaç farklı durum ortaya çıkabilir: İtirazın Kabul Edilmesi: Sulh Ceza Hakimliği, idari para cezasına itirazı değerlendirip haklı bulursa idari para cezasını iptal edebilir. İtirazın Reddedilmesi: Eğer itiraz reddedilirse, idari para cezası kesinleşir ve icra yoluyla tahsil edilebilir. Mücbir Sebep: Süreyi geçirme durumunda, mücbir sebebin ortadan kalktığı tarihten itibaren en geç yedi gün içinde karara karşı başvuru yapılabilir. İdari para cezasına itiraz süresi, genellikle 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’na göre 15 gündür ve bu süre, cezanın tebliğinden itibaren başlar.

İdari yargıda yenileme talebi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 53. maddesinde sayılan sebeplerle sınırlı olarak tanınmış olağanüstü bir kanun yoludur. Yenileme sebepleri arasında şunlar yer alır: Zorlayıcı sebepler veya lehine karar verilen tarafın eyleminden dolayı elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmesi. Karara esas olarak alınan belgenin sahteliğinin ortaya çıkması. Karara esas olan bir ilam hükmünün, kesinleşen bir mahkeme kararıyla bozularak ortadan kalkması. Bilirkişinin kasıtlı olarak gerçeğe aykırı beyanda bulunması. Lehine karar verilen tarafın karara etkisi olan bir hile kullanması. Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler ile davanın görülmesi. Çekinmeye mecbur olan başkan, üye veya hakimin katılmasıyla karar verilmesi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kesinleşmiş kararıyla hükmün, insan haklarını ve ana hürriyetleri korumaya dair sözleşmenin veya eki protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin tespit edilmesi. Yenileme talepleri, esas kararı vermiş olan mahkeme tarafından karara bağlanır.

Akademik kadroya atanmanın iptal edilmesi durumunda, ilgili idari işlem ortadan kalkar ve sonuçları da ortadan kalkar. İptal kararının bir sonucu olarak: Atama işlemi geçersiz hale gelir ve yerine atanan adayın ataması da geçersiz olur. Aday, mahrum kaldığı geçmişe dönük parasal ve özlük haklarını talep edebilir. Aday, yeni açıklanan kadro ilanlarına başvuruda bulunabilir. Akademik kadro ilanının iptali için, ilgili idarenin bulunduğu yer idare mahkemesinde dava açılabilir. İşlemin iptali için, dava açma süresinin kaçırılmaması ve idari yargı konusunda tecrübeli bir avukattan destek alınması önerilir.

Sabit kanat savcıların nerede görev yaptığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, savcılar genellikle adli veya idari yargıda görev yapar. Adli yargıda çalışan savcılar, il veya ilçelerde "Cumhuriyet Savcısı", "Cumhuriyet Başsavcısı", "Cumhuriyet Başsavcı Vekili" ve "Yargıtay Cumhuriyet Savcısı" gibi unvanlarla görev yapar. İdari yargıda çalışan savcılar ise Adalet Bakanlığına bağlı olarak "Danıştay Savcısı" olarak görev yapar.

2575 ve 2576 Sayılı Kanunlar, Türkiye'deki idari yargı sistemini düzenleyen temel kanunlardır. 2575 Sayılı Kanun: Danıştay Kanunu'dur. 2576 Sayılı Kanun: Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'dur.

İdarenin takdir yetkisi, yargı mercileri tarafından denetlenebilir. Yargı organları, idarenin takdir yetkisini kullanırken: Yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarını denetler. Hukuka uygunluk denetimi yapar, ancak yerindelik denetimi yapamaz. Danıştay, idarenin takdir yetkisini hukuka ve yasanın amacına uygun olup olmadığını denetleyebilir. Ayrıca, idare takdir yetkisini kullanırken anayasal ilkelere uymak zorundadır ve bu ilkelere aykırı davranışlar yargısal denetime tabidir.

İdari mahkemeden gelen kararın kesin olup olmadığı, kararın türüne ve hangi aşamada olduğuna bağlıdır. İlk derece mahkemesi kararları: Kesin olmayan kararlar: İdari eylemlerden hakları ihlal edilenlerin, haklarının yerine getirilmesi istemiyle idareye başvurmaları sonucu verilen kararlar (3 yıl veya 5 yıl içinde). Kesin kararlar: Konusu 5.000 Türk lirasını geçmeyen vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemlere karşı açılan iptal davaları hakkında idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlar. İstinaf ve temyiz aşamaları: İstinaf kararları: Bölge idare mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını hukuka uygun bulursa istinaf başvurusunun reddine karar verir. Temyiz kararları: Danıştay dava daireleri ile idare ve vergi mahkemelerinin nihai kararları, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştay'da temyiz edilebilir. Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesine göre, idare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarına karşı itiraz süresi, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 30 gündür.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK), yerindelik denetimini hiçbir zaman kaldırmamıştır. Ancak, Anayasa Mahkemesi'nin 01.10.2021 tarihli kararında, Danıştay'ın yerindelik denetimi yapma yetkisinin bulunmadığı açıkça belirtilmiştir. Özetle: - İYUK'ta yerindelik denetimi yasağı: İdari mahkemeler, yerindelik denetimi yapamazlar. - Anayasa Mahkemesi kararı: 01.10.2021 tarihli kararla bu yasak tekrar vurgulanmıştır.

5. İdare Hukuku ve İdari Yargı Uluslararası Sempozyumu (ISALAJ 2025), 24-26 Nisan 2025 tarihlerinde gerçekleştirilecektir.

15 Ocak 2025 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan düzenleme ile İdari Yargı Ön Sınavı (İYÖS) kapsamına dört yeni ders eklenmiştir: Milletlerarası Hukuk; Milletlerarası Özel Hukuk; Genel Kamu Hukuku; Sosyal Güvenlik Hukuku. Ayrıca, sınav soru sayısı 100'den 120'ye çıkarılmıştır.

İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) kapsamında yenileme dilekçesi, Danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlıklarına veya bu yerlere gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına verilebilir. Ayrıca, idare veya vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk hakimliklerine veya yabancı memleketlerde Türk konsolosluklarına da başvuru yapılabilir.

Sebep ikamesinin sınırları şunlardır: Mevcudiyet: İkame edilen sebep, ilk işlem tesis edilirken mevcut olmalıdır. Yasal dayanak: Sebep ikamesinin açık bir yasal dayanağı bulunmamaktadır. Adil yargılanma hakkı: Sebep ikamesi, davacı vergi ödevlisinin adil yargılanma hakkını ihlal edebilir. Re’sen araştırma ilkesi: Sebep ikamesi, re’sen araştırma ilkesinin bir gereği değildir ve mahkemece idarenin yerine geçilerek karar verilemeyeceği yönündeki kurala aykırılık taşır. Ayrıca, bağlı yetki bulunan hallerde yargı yeri, idarenin göstereceği sebeplere dayanak olan maddi olayların istenilen hukuki sonucu doğurabilecek nitelikte olup olmadığını denetlemekten imtina edebilir.

İdari yargı hakimlerinin emeklilik yaşı, 65 yaşını bitirinceye kadar görev yapmaları şeklindedir. Bu durumda, idari yargı hakimlerinin emeklilik yaşı 67 olarak belirlenmiştir.

Yargı Plus'ta bulunan derslerden bazıları şunlardır: Türkçe; coğrafya; vatandaşlık; matematik; tarih; Türkiye coğrafyası; sözel yetenek; sayısal yetenek. Yargı Plus'ta bulunan derslerin tamamı için platformun YouTube kanalına göz atılabilir.

İdare mahkemesinde savunmaya cevap süresi, haklı sebeplerin bulunması halinde, taraflardan birinin isteği üzerine görevli mahkeme kararı ile bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Bu uzatma, 30 günü geçemez.

Hangi bölge idare mahkemesinin daha iyi olduğu konusunda kesin bir yanıt vermek mümkün değildir. Bölge idare mahkemeleri, yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemelerinin kararlarını istinaf mercii olarak inceler ve görev-yetki uyuşmazlıklarını çözer. Bazı bölge idare mahkemeleri: Adana Bölge İdare Mahkemesi. Ankara Bölge İdare Mahkemesi. Erzurum Bölge İdare Mahkemesi. Gaziantep Bölge İdare Mahkemesi. İstanbul Bölge İdare Mahkemesi. İzmir Bölge İdare Mahkemesi. Konya Bölge İdare Mahkemesi. Samsun Bölge İdare Mahkemesi. Tercih, kişinin atanacağı bölgeye ve kendi beklentilerine bağlı olarak değişebilir.

İdari yargı hakimliği sınavında yer alan dersler şunlardır: Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi: Türkçe, matematik, Türk kültür ve medeniyetleri, Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi, temel yurttaşlık bilgisi. Ortak Alan Bilgisi Testi: Anayasa hukuku, idare hukuku, idari yargılama usulü, hukuk yargılama usulü, medeni hukuk. İdari Yargı Testi: Borçlar hukuku (genel hükümler); Ceza hukuku (genel hükümler); Vergi hukuku; Vergi usul hukuku; Maliye-ekonomi; Ticari işletme hukuku-şirketler hukuku; Milletlerarası hukuk-milletlerarası özel hukuk. İdari yargı hakimliği sınavı, toplam 100 çoktan seçmeli sorudan oluşur.

İdari yargıda manevi tazminat talebi, tam yargı davası veya iptal davası ile birlikte ya da ayrı bir dava olarak yapılabilir. Dava dilekçesinde aşağıdaki unsurlar yer almalıdır: Manevi tazminat talebinin dayanağı olan hukuka aykırılık. Bu durumdan kaynaklanan manevi zararın ayrıntılı açıklaması. Talep edilen manevi tazminat miktarı. Manevi tazminat miktarının artırılması da mümkündür. İdari yargıda manevi tazminat davaları uzmanlık gerektirdiğinden, bir idari dava avukatı aracılığıyla sürecin yürütülmesi tavsiye edilir.