İdariYargı

İkinci derece mahkemeler, adli yargıda bölge adliye mahkemeleri olarak bilinir. Ayrıca, idari yargıda bölge idare mahkemeleri de ikinci derece mahkemeler arasında yer alır.

İdari istinafta süre uzatımı, mahkemeye yapılacak bir talep dilekçesi ile gerçekleştirilebilir. Süre uzatım talebinin kabul edilmesi için gerekli şartlar genellikle şunlardır: - Makul bir sebep (örneğin, ciddi bir sağlık problemi veya beklenmedik bir aile trajedisi). - Avukatın dosyayı geç alması gibi durumlar. Süre uzatım talebinin değerlendirilmesi, mahkemenin takdirine bağlıdır ve her durumun kendi özgün koşulları içinde değerlendirilmesi gerekir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesi, idari dava türlerini düzenler ve şu şekildedir: 1. İptal davaları: İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılır. 2. Tam yargı davaları: İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılır. 3. İdari sözleşmelerden doğan davalar: Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalardır.

Devlet hastanesinde idari yargıda husumet, idareye, yani Sağlık Bakanlığı'na yöneltilir.

Adli ve İdari Hakimlik Sınavında çıkan sorular şu şekildedir: Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi: - Türkçe: 6 soru; - Matematik: 6 soru; - Türk Kültür ve Medeniyetleri: 6 soru; - Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi: 6 soru; - Temel Yurttaşlık Bilgisi: 6 soru. Ortak Alan Bilgisi Testi: - Anayasa Hukuku: 7 soru; - İdare Hukuku: 7 soru; - İdarî Yargılama Usulü: 7 soru; - Hukuk Yargılama Usulü: 7 soru; - Medeni Hukuk: 7 soru. Adli Yargı Testi: - Borçlar Hukuku: 6 soru; - Ceza Hukuku: 6 soru; - Ceza Yargılama Usulü: 6 soru; - Ticaret Hukuku: 6 soru; - İş Hukuku: 5 soru; - İcra ve İflas Hukuku: 6 soru. İdari Yargı Testi: - Borçlar Hukuku (Genel Hükümler): 6 soru; - Ceza Hukuku (Genel Hükümler): 6 soru; - Vergi Hukuku: 7 soru; - Vergi Usul Hukuku: 7 soru; - Maliye-Ekonomi: 7 soru.

İdari yargılamada iddia ve savunma, davanın tarafları tarafından dava süreci içinde 30 günlük süreler içinde yapılabilir. Bu süre, bir defa olmak üzere haklı bir sebebe dayanılarak ve mahkemenin uygun bulması halinde uzatılabilir.

Bölge idare mahkemesinde 30 günlük süre, idari yargıda dava açma süresi içinde başlar.

İdari Yargı Ön Sınavı (İYÖS) yılda bir kez yapılır.

İdari para cezasına itiraz edildiğinde şu sonuçlar ortaya çıkabilir: 1. İtirazın Kabul Edilmesi: İdari makam veya mahkeme, itirazı değerlendirerek cezanın hukuka aykırı olduğuna karar verirse, ceza iptal edilir veya azaltılır. 2. İtirazın Reddedilmesi: İtirazın reddedilmesi durumunda, karar kesinleşir ve idari para cezası ödenmesi zorunlu hale gelir. İtiraz süreci için belirli süreler vardır ve bu sürelerin kaçırılması itiraz hakkını ortadan kaldırır.

İdari yargıda yenileme talebi, kesinleşmiş mahkeme kararlarının belirli sebeplerle tekrar incelenerek yeni bir yargılama yapılmasını sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Bu talep için gerekli şartlar şunlardır: 1. Kesinleşmiş bir mahkeme kararı: Yenileme talebi, sadece kesin hüküm haline gelmiş kararlar için yapılabilir. 2. Geçerli bir sebep: İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 53. maddesinde sayılan nedenlerden birinin varlığı gereklidir. 3. Süre: Yenileme talebi, sebebin öğrenilmesinden itibaren üç ay içinde yapılmalıdır ve her hâlükârda kesin hükmün verildiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra yapılamaz. Başvuru, kararı veren mahkemeye bir dilekçe ile yapılır ve mahkeme, yenileme sebeplerinin varlığını inceledikten sonra talebi kabul eder veya reddeder.

Akademik kadroya atanma iptal edilirse, ilgili kişi atama işlemine karşı idari yargıda iptal davası açma hakkına sahiptir. İptal davasında, atanma işleminin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları bakımından hukuka uygun olup olmadığı denetlenir ve eğer bu unsurlardan herhangi biri taşımıyorsa mahkeme ret işlemini iptal eder. Ayrıca, atama işleminin iptali durumunda, idarenin hukuka uygun yeni bir kadro ilanı yapması ve adayların bu ilana yeniden başvuruda bulunabilmesi mümkündür.

Sabit kanat savcılar, adli ve idari yargıda görev yaparlar. Adli yargıda savcılar, il ve ilçelerde şu unvanlarda çalışabilir: - Cumhuriyet Savcısı; - Cumhuriyet Başsavcısı; - Cumhuriyet Başsavcısı Vekili; - Yargıtay Cumhuriyet Savcısı. İdari yargıda ise savcılar, Adalet Bakanlığına bağlı olarak Danıştay Savcısı olarak görev alır.

2575 ve 2576 sayılı kanunlar, Türkiye'de idari yargı sistemini düzenleyen temel kanunlardır. 2575 sayılı Danıştay Kanunu, Danıştayın görev ve yetkilerini belirler ve onu yüksek idare mahkemesi, danışma ve inceleme mercii olarak tanımlar. 2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun ise şu düzenlemeleri içerir: - Bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin kurulması: Bu mahkemeler, Adalet Bakanlığı tarafından bölgelerin coğrafi durumları ve iş hacmi göz önünde bulundurularak kurulur. - Yargı çevrelerinin tespiti: Mahkemelerin yargı çevreleri, İçişleri, Maliye Bakanlıkları ile Gümrük ve Tekel Bakanlığının görüşleri alınarak belirlenir. - Görevlerin değiştirilmesi: Bu mahkemelerin kaldırılması veya yargı çevrelerinin değiştirilmesi, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun kararıyla olur.

Ruhsat iptal davası açmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. İtiraz Dilekçesi Hazırlığı: Ruhsatın iptaline gerekçe gösterilen nedenler, belgelerle birlikte detaylı bir şekilde itiraz dilekçesinde belirtilmelidir. 2. İlgili İdareye Başvuru: Dilekçe, ruhsatın iptaline karar veren idareye sunulmalıdır. 3. Dava Açma Süresi: İtiraz, kararın tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. 4. Dava Türü ve Mahkemesi: Dava, idari yargıda açılır ve idare mahkemesinde görülür. 5. Gerekli Belgeler: Ret kararı, başvuru dilekçesi ve diğer ilgili belgeler davada kullanılmalıdır. Ruhsat iptal davalarında uzman bir avukattan destek almak, sürecin doğru ve hızlı ilerlemesini sağlar.

İdare Hukuku'nda ele alınan başlıca konular şunlardır: 1. İdari Teşkilat ve Yetkiler: Devlet organlarının yapıları, görev ve yetkileri ile bunların ilişkileri. 2. Kamu Hizmetleri ve Hizmet Usulleri: Devletin kamu hizmetlerini etkili ve adil bir şekilde sunmasını sağlamak amacıyla hizmetlerin yürütülme usulleri. 3. İdari İşlemler ve Eylemler: İdari organların bireyler veya diğer kamu kuruluşları ile olan ilişkilerini düzenleyen kararlar ve eylemler. 4. İdari Sözleşmeler: Devletin ve kamu kuruluşlarının özel kişilerle yaptığı sözleşmeler. 5. Kamulaştırma ve Eşya Hukuku: Kamu yararı gerektirdiğinde özel mülkiyete el koyma süreçleri ve devletin mülkiyet hakları. 6. İdari Yargı: İdare Hukuku'nun bir parçası olarak kabul edilen idari yargı, idari eylemlere veya işlemlere karşı yapılan davaları ele alır. 7. Ceza ve Cezai Yaptırımlar: İdari organların verdiği cezalar ve yaptırımların meşruiyeti ve orantılılığı. 8. Kamu İhale Hukuku: Kamu kuruluşlarının mal ve hizmet alım süreçlerini düzenler.

İdarenin takdir yetkisi, idari yargı yerleri tarafından denetlenebilir. Bu denetim, idarenin hukuka uygun hareket etmesini sağlar ve keyfi tutum ve işlemleri önler.

İdari yargıda iddia ve savunmanın genişletilmesi yasağı, dava açma süresi sona erdikten sonra başlar.

2024 yılı İdare Hukuku ve İdari Yargı Kongresi (ISALAJ 2024), 16-18 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilmiştir.

İYUK (İdari Yargılama Usulü Kanunu) yerindelik denetimini, Anayasa ve İYUK'ta yapılan değişikliklerle birlikte 2018 yılında kaldırmıştır.

İdari mahkemeden gelen kararlar kesin değildir. İlk derece mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı, belirli şartlar altında istinaf yoluna başvurulabilir. İstinaf incelemesi sonucunda bölge idare mahkemesinin verdiği kararlar da kesin olmayabilir ve bu kararlara karşı Danıştay'da temyiz yoluna gidilebilir. Bazı davalar ise doğrudan kesin karar niteliğindedir ve bu kararlara karşı herhangi bir üst yargı yoluna başvurulamaz.