Gelişim

Nörotipik, standart veya tipik olarak kabul edilen beyin işlevlerine, davranışlarına ve işlenmesine sahip kişileri ifade eden bir terimdir. Nörotipik bireyler, genellikle tüm gelişimsel ve davranışsal dönüm noktalarına çoğu insan için standart kabul edilen zamanlarda ve aynı yaşlarda ulaşır. Nörotipik terimi, ilk olarak otistik toplulukları arasında otistik olmayan insanları tanımlamak için kullanılmıştır. Nörotipik kavramının zıt anlamlısı olan nörodiverjan ise, beyinleri standart veya tipik olarak kabul edilenden bir veya daha fazla şekilde farklı işlev gösteren insanlar için kullanılan bir terimdir.

Bir kızın dünyası, ergenlik dönemi olarak adlandırılan süreçte değişir ve bu dönem genellikle 10-12 yaşları arasında başlar. Ergenlik dönemi, fiziksel ve duygusal değişimlerin yaşandığı, çocukluktan yetişkinliğe geçiş sürecinin tamamlandığı bir süreçtir ve 18-20 yaşlarına kadar devam edebilir.

Büluğ çağı, çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemi olup, önemli kabul edilir çünkü bu dönemde çocuklar fiziksel olarak gelişir ve cinsiyetlerine özgü bulgular ortaya çıkar. Büluğ çağının önemi ayrıca şu açılardan da değerlendirilebilir: İslam hukuku: Bu çağ, kişinin akıl ve ruh yönünden ergen olması ve bazı dini sorumlulukların başlaması için gereklidir. Gelişim takibi: Her çocukta farklı zamanlarda ortaya çıkan büluğ çağı, çocukların gelişimlerinin izlenmesi açısından da önemlidir.

Gelişim raporunda fiziksel gelişimle ilgili kaç değerlendirme yapılması gerektiği hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, MEB 2024 Okul Öncesi Eğitim Programı'na göre, öğretmenlerin sadece dönem içerisinde ele aldıkları kazanımlar üzerinden işaretleme yapmaları ve ele almadıkları kazanımlara ait ifadeleri boş bırakmaları gerektiği belirtilmiştir. Fiziksel gelişimle ilgili bazı değerlendirme örnekleri şu sitelerde bulunabilir: okuloncesitr.net; anneninokulu.com.

Meme gelişiminin ikinci evresi, ergenlik dönemi ile birlikte başlar. Bu evre, kız çocuklarında genellikle 8-13 yaş arasında, meme ucunda küçük bir yumru (tomurcuklanma) meydana gelmesiyle fark edilir. Meme gelişiminin ikinci evresinin ne zaman başlayacağına dair kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Daha fazla bilgi için bir uzmana danışılması önerilir.

Ritim oyunları, hem bireysel hem de sosyal açıdan birçok fayda sağlar: Müzik ve ritim duygusunu geliştirir. Koordinasyon ve motor becerileri artırır. Dinleme becerilerini geliştirir. Sosyal becerileri geliştirir. Duygusal ifadeyi destekler. Eğitici bir deneyim sunar. Ritim oyunları, teknolojinin gelişmesiyle birlikte mobil uygulamalardan konsol oyunlarına kadar birçok platformda popülerlik kazanmıştır.

3 haftalık bir bebek, yaklaşık 0.1 cm uzunluğunda olup, büyüklüğü bir susam tanesi kadardır. Bu dönemde bebek, henüz ultrasonda görünmeyecek kadar küçüktür.

El yıkayan bir çocuk, genellikle 2-3 yaş gelişim döneminde olur. Bu dönemde çocuklar, sosyalleşmeye başlar ve temel hijyen alışkanlıklarını kazanmaya başlarlar. 2-3 yaş gelişim özellikleri: - Ellerini yıkama: Ellerini yıkayabilir, ancak tam olarak kurutmakta zorlanabilir. - Tuvalet ihtiyacını haber verme: Tuvalet ihtiyacını önceden haber verebilir. - Öz bakım: Kendi bedenini tanımaya başlar ve bazı öz bakım becerilerini taklit yoluyla kazanır.

Embriyonun ilk geliştirdiği organ kalptir. Embriyonik gelişim sürecinde, ilk olarak beyin sistemini oluşturacak yapıların taslakları oluşur. Embriyonun gelişiminde organların oluşum sırası şu şekilde devam eder: Beyin taslakları. Kalp. Kollar, bacaklar, yüz, kulak ve göz. Organlar oluşurken, önce o organı oluşturacak hücrelerin göç etmesi gerekir.

Evo-devo'nun (evrimsel gelişim biyolojisi) temel amacı, farklı organizmaların gelişim süreçlerini karşılaştırarak, bu organizmalar arasındaki atasal ilişkiyi belirlemek ve gelişimsel süreçlerin nasıl evrimleştiğini keşfetmektir. Bu bilim dalı, özellikle şu konuları ele alır: Tüylerin evrimi gibi gelişim süreçlerinin yeni özelliklerin kazanılmasında ve ortaya çıkmasında nasıl etki ettikleri; Gelişimsel plastisitenin evrimdeki rolü; Ekolojik etkenlerin gelişime ve evrimsel değişime nasıl yol açtıkları; Yakınsak evrimin ve homolojinin gelişimsel temelleri.

1 yaşındaki bir kedi, genellikle tamamen büyümüş ve yetişkin bir kedi görünümüne kavuşmuştur. Ancak, bazı kedi ırklarında gelişim 18 aya kadar devam edebilir. Yavru kediler, ilk doğum günlerine ulaştıklarında yavru kedi davranışları göstermeye devam edebilirler, ancak yetişkin kedi maması ile beslenmeleri önerilir.

Adölesan dönemi, bireyin çocukluktan yetişkinliğe geçiş yaptığı, fiziksel, psikolojik ve sosyal birçok değişikliğin yaşandığı kritik bir geçiş aşamasıdır. Adölesan dönemi genellikle 10-19 yaş aralığını kapsar. Bu dönemde yaşanan bazı değişiklikler şunlardır: Fiziksel değişiklikler: Boy ve kilo artışı, vücut tüylenmesi, kas kütlesi ve kemik büyümesi. Psikolojik değişiklikler: Kimlik arayışı, duygusal dalgalanmalar, hormonların etkisiyle öfke, mutluluk ve üzüntü gibi duyguların yoğun yaşanması. Sosyal değişiklikler: Sosyal ilişkilerin önem kazanması, ahlaki değerlerin ve sosyal sorumlulukların anlaşılması. Adölesan dönemi, erken (10-13 yaş), orta (14-17 yaş) ve geç (17-21 yaş) olmak üzere üç ana evreden oluşur.

Kuru fasulyenin tarihi, binlerce yıl öncesine dayanmaktadır. Kuru fasulyenin Türkiye'ye geliş tarihi ise kesin olarak bilinmemekle birlikte, 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'na İspanyollar tarafından getirildiği düşünülmektedir. Kuru fasulye, süresiz olarak saklanabilir; çünkü kuru bakliyatlar, nem içermeme özellikleri sayesinde uzun yıllar boyunca sağlık riski oluşturmadan muhafaza edilebilir.

Sütten kesim döneminde beslenme, buzağıların sağlıklı büyümesi ve verimliliği için kritik öneme sahiptir. Bu dönemde doğru beslenme, birkaç önemli fayda sağlar: Rumen Gelişimi: Buzağıların rumeni erken yaşta sağlıklı bir şekilde geliştirilir ve optimum zamanda katı yemlere geçiş sağlanır. Hastalıklara Karşı Koruma: Bağırsak sağlığı desteklenerek, zararlı mikropların ve patojenlerin kontrolü sağlanır. Canlı Ağırlık Artışı: Beslenme, canlı ağırlık artışını olumlu yönde etkiler. Mortalitenin Azalması: Yeterli ve doğru beslenme, buzağı ölümlerini azaltır. Ayrıca, sütten kesim döneminde buzağıların yemlere uyum sağlaması için vitamin ve mineral takviyeleri yapılması önerilir.

Yapay rahim ile doğan bebeklerin sağlıklı olup olmayacağı konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Yapay rahim teknolojisi, aşırı prematüre doğan bebeklerin hayatta kalma şansını artırmayı hedeflemektedir. Yapay rahim, bebeğin anne karnındaki çevresel faktörlerden tamamen yalıtılmış bir ortamda gelişmesini sağlar. Yapay rahim teknolojisinin gelişimi ve güvenliği konusunda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Maturasyon süreci, organizmanın gelişim aşamasına bağlı olarak farklı zamanlarda başlar: Biyolojik matürasyon: İnsanlarda bu süreç, doğumdan itibaren başlar ve fiziksel ile zihinsel gelişimi kapsar. Psikolojik matürasyon: Erken yaşlarda başlar ve yaşam boyu devam eder. Sosyal matürasyon: Bireylerin sosyal ortamlarda etkileşim kurmaları ve toplumsal normlara uyum sağlamalarıyla gelişir, bu nedenle kesin bir başlangıç zamanı vermek zordur. Ekonomik matürasyon: Bir pazarın başlangıç aşamasındaki hızlı büyümenin ardından gelir.

Hoppala, bebeklerin boyun kontrolünü tamamen kazandığı, ortalama 4. aydan sonra kullanılmaya başlanabilir. Bu dönemde bebek: Desteksiz oturabiliyorsa, Ayaklarını yere basmaya başladıysa, İlgiyle etrafa bakıyorsa, hoppala için hazır olabilir. Hoppala kullanım süresi günlük 15-20 dakikayı geçmemelidir. Uzmanların önerisi, bu ürünlerin 7. aydan önce kullanılmaması yönündedir. Kullanmadan önce, bebeğin yaşına ve kilosuna uygun ürün seçimi, askı veya sabitleme mekanizmalarının sağlamlığı gibi güvenlik önlemlerinin alınması gereklidir.

Üç yıl sonra kediler, tamamen olgun kediler olarak kabul edilir. İlk doğum günlerine ulaştıklarında, yavru kedi evresinden çıkarlar ve enerjik oyunculukları devam etse de, mobilyaları çizme veya bölgesini işaretleme gibi isyan davranışları sergileyebilecekleri bir "ergen" dönemine girerler. Bazı büyük ırk kediler, örneğin Maine Coons, tam boyutlarına ulaşmak için 18 aya kadar ihtiyaç duyabilir. Genel olarak, evcil kediler 12-18 yıl arasında yaşarken, iyi bakılan kediler 20 yılı aşkın süre yaşayabilir. Kedinin tam olarak nasıl bir değişim geçireceğini kesin olarak tahmin etmek mümkün değildir; bireysel sağlık durumu, beslenme ve yaşam tarzı gibi faktörler yaşlanma sürecini etkiler.

Dişi köpeklerin cinsel isteği, kızgınlık dönemi olarak bilinen östrus evresinde başlar. Kızgınlık dönemi genellikle şu şekilde gelişir: Proöstrus: Ortalama 9 gün sürer, genital organda şişlik ve kanlı akıntı görülür. Östrus: Çiftleşmenin mümkün olduğu dönemdir, genellikle 5-10 gün sürer. Kızgınlık dönemi, köpeğin ırkına ve bireysel farklılıklara bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

8 haftalık bir bebeğin boyu, baş-popo mesafesi (CRL) olarak ölçüldüğünde yaklaşık 1,3 ila 1,6 cm arasında değişir. Bu ölçüler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bebeğin boyu ve kilosu ile ilgili en doğru bilgiyi, düzenli olarak gidilen kontrollerde doktor verebilir.