Fobi

Yüz kızarma fobisinin (eritrofobi) bazı nedenleri: Sosyal fobi. Duygusal uyarılar. Hassasiyet. Yüz kızarması ayrıca diyabet, bazı ilaçlar, hormonal bozukluklar, menopoz, karsinoid sendrom gibi sağlık sorunlarıyla da ilişkili olabilir. Şiddetli ve rahatsız edici yüz kızarmaları için bir doktora başvurulması önerilir.

En yaygın fobiler arasında şunlar bulunmaktadır: Araknofobi: Örümcek ve eklem bacaklılardan korkma. Klostrofobi: Kapalı alanlardan korkma. Niktofobi: Karanlıktan korkma. Glossofobi: Topluluk önünde konuşma korkusu. Hemofobi: Kan ve yaralanmadan korkma. Akrofobi: Yüksek yerlerden korkma. Nomofobi: Telefon veya bilgisayarsız kalma korkusu. Fobiler, kişiden kişiye değişebilir ve bireyin geçmişi, yaşam tarzı ve kişisel özelliklerine bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Yüksek seslerden korkmanın birkaç nedeni olabilir: Hiperakuzi: Normalde zararsız kabul edilen seslerin tahammül edilemez hale geldiği bir ses yüksekliği algısı bozukluğudur. Mizofoni: Bir sesin fiziksel bir tehlike yaratmadığı halde kişide rahatsızlık hissine yol açan bir tür ses hassasiyetidir. Duyusal hassasiyet: Özellikle yeni doğan ve prematüre bebeklerde duyusal hassasiyet nedeniyle yüksek sesler korkuya yol açabilir. Ayrıca, sürekli yüksek sese maruz kalmak, işitme kaybı ve çınlama gibi durumlara yol açarak seslerden korkmayı tetikleyebilir. Bu tür durumlarla karşılaşan kişilerin bir uzmana danışması önerilir.

Koulrofobi (palyaço korkusu) birkaç nedenden kaynaklanabilir: Olumsuz deneyimler: Bireyin geçmişte palyaçolarla veya palyaço temalı olaylarla ilişkili olumsuz bir deneyim yaşaması, bu fobiye neden olabilir. Medya etkisi: Filmler, televizyon şovları ve kitaplar gibi medya araçlarındaki korkutucu palyaço karakterleri, irrasyonel bir korku geliştirebilir. Anonimlik ve belirsizlik: Palyaçoların yüzlerini kaplayan makyaj ve kostümler, onların gerçek ifadelerini gizler ve bu da belirsizlik korkusuna yol açabilir. Sosyal öğrenme: Aile üyelerinden veya arkadaşlarından palyaçolara karşı korkulu tepkiler gözlemlemek, bu korkuların öğrenilmesine neden olabilir. Doğuştan gelen eğilimler: Bilinmeyene veya norm dışı görünümlere karşı doğal bir tedirginlik, palyaçoların abartılı ifadeleri ve davranışlarıyla tetiklenebilir.

Desidofobi, karar verme korkusudur. Bu fobi, genellikle yalnızca ciddi kararlar almaya kadar uzanır. Desidofobinin nedenleri, çoğu zihinsel bozukluk gibi, bir kişinin geçmişiyle ve yaşam deneyimiyle ilişkilidir. Desidofobi tedavi edilebilir, ancak bu, kalifiye bir psikoloğun yardımını gerektiren uzun bir süreçtir.

Yemek yerken ağlamak, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: Stres ve bunalım: Stresli ve bunalımlı bir kişilik yapısı, yemek yerken ağlamaya yol açabilir. Çocukluk anıları: Çocukken zorla yemek yemeye zorlanmak gibi durumlar, yemek yerken ağlamaya neden olabilir. Duygusal durumlar: Sevilen birinin kaybı veya ilişki sorunları gibi travmatik olaylar, yemek yerken ağlamaya yol açabilir. Depresyon: Sürekli mutsuzluk ve ağlama hissi, depresyonun belirtisi olabilir. Bu tür durumlar yaşanıyorsa, bir uzmana danışılması önerilir.

"Haemophobia" adlı Doc Martin 1. sezon 6. bölüm, Dr. Martin Ellingham'ın kanla temas etme korkusuyla yüzleşmesini konu alır. Bu bölümde: Dr. Ellingham, bir kan bağışı kampanyası sırasında kendi korkusunu yenmeye çalışır. Kampanya sırasında beklenmedik bir olay yaşanır ve Dr. Ellingham, fobisinin üstesinden gelmek için ne kadar istekli olduğunu sorgular. Bölümde, Dr. Ellingham'ın içsel savaşının yanı sıra, ilginç hastalar ve esprili diyaloglar da yer alır.

Uzay boşluğundan korkan kişiye tıpta "uzay fobisi" veya "alan fobisi" olan kişi denir. Uzay fobisi, dengelerini kaybetmekten veya düşmekten korktuklarını söyleyen kişilerde görülür. Fobiler, bir durumdan duyulan korkunun kişinin günlük hayatını olumsuz etkilemesi olarak tanımlanır.

Büyük şeylerden korkma fobisi, megalofobi olarak adlandırılır. Megalofobi, yüksek binalar, uçaklar, büyük araçlar gibi büyük boyutlara sahip uyarıcılara karşı kişinin duyduğu korkuyu ifade eder. Megalofobisi olan kişilerde en yaygın görülen tetikleyiciler şunlardır: büyük binalar; trenler; uçaklar; gemiler; büyük heykel ve yapıtlar; otobüs, tır vb. büyük araçlar. Megalofobi belirtileri arasında ise kalp atış hızının artması, terleme, soluk alışverişinde hızlanma, vücutta korkudan dolayı salgılanan adrenalin hormonunun salgısında artış, anksiyete durumu, panik, mide bulantısı, baş dönmesi, ağızda kuruluk, karında sancı ve kramp, göğüs kafesi civarında ağrı gibi durumlar yer alır. Megalofobi teşhisi için büyük nesnelere karşı duyulan korku hissinin en az 6 aydır (yaklaşık olabilir) devam ediyor olması gerekmektedir. Fobiler tedavi gerektiren durumlar olabileceğinden, bir uzmana danışılması önerilir.

Niktofobi, karanlıktan aşırı korku ve kaygı ile karakterize bir fobidir. Niktofobinin bazı konuları: Karanlıkta yalnız kalma korkusu. Karanlıkta gizlenen hayali tehlikelerden korkma. Travmatik karanlık deneyimleri (örneğin, karanlıkta yaşanan korkutucu olaylar). Korku filmleri veya karanlık temalı hikayelerin etkisi. Depresyon, madde bağımlılığı ve anksiyete bozuklukları gibi zihinsel sağlık sorunları. Niktofobi, her yaş grubunda görülebilir, ancak özellikle çocuklarda yaygındır.

Emetofobi, yani kusma korkusu, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: Travmatik deneyimler: Kusma ile ilgili rahatsız edici anılar veya başkalarının kusmasına şahit olma. Kontrol kaybı korkusu: Günlük yaşamda veya sağlık konularında kontrolü kaybetme endişesi. Hastalıklar: Şiddetli kusma ile sonuçlanan sağlık sorunları. Hamilelik ve alkol: Hamilelik sırasında sürekli bulantı ve kusma, alkol alımı sonrası kusma. Anksiyete ve somatizasyon: Anksiyete veya somatizasyona yatkınlık. İç kontrol odağı: Kişinin, yaşamındaki olaylar ve sağlık üzerinde içsel bir kontrol odağına sahip olması. Bu nedenler, emetofobinin gelişiminde önemli rol oynayabilir. Emetofobi belirtileri yaşıyorsanız, bir psikologdan yardım almanız önerilir.

Böcek fobisinin (entomofobi) nedenleri arasında şunlar yer alır: Çocukluk travmaları: Böcekler tarafından ısırılma veya saldırıya uğrama gibi olaylar travmatik izler bırakabilir. Genetik yatkınlık: Ailede böcek korkusu olan bireylerde bu korkunun görülme olasılığı daha yüksektir. Öğrenilmiş korku: Çevreden böceklerin tehlikeli olduğu bilgisinin edinilmesi. Bilişsel çarpıtmalar: Böceklerin saldırgan veya tehlikeli olduğuna dair inançlar ve fantastik hikayeler. Zehirli olma inancı: Böceklerin zehirli olabileceğine dair ikna olma. Mikrop taşıma düşüncesi: Böceklerin mikrop taşıdığına veya pis olduğuna inanma. Evrimsel nedenler: Tarih boyunca potansiyel tehlikelere karşı kendini koruma içgüdüsü. Böcek korkusu, genellikle kendi kendine geçmez ve uzman bir terapistten destek alınması gerekebilir.

Kemal Sunal'ın uçak fobisi (aerofobi), kişisel yaşamı ve kariyeri boyunca kara taşıtlarını tercih etmesinden ve uçak ile deniz yolculuklarından korktuğunu belirtmesinden kaynaklanmaktadır. Sunal, bir röportajında "Yolculuk yapmayı severim. Yolculuk yapmayı severim de bildiğim taşıtlarla yani. Otobüs gibi, özel araba gibi. Minibüs gibi olabilir bunlar ama. Uçak ve deniz taşıtları tercihim değildir. Uçaktan korkum var, ikisinden de korkum var. Çok sıkıntı çekiyorum, tabi heyecanlanıyorum" ifadelerini kullanmıştır. Kemal Sunal, 3 Temmuz 2000 tarihinde, "Balalayka" filminin çekimleri için bindiği uçakta geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetmiştir.

Akrofobisi (yükseklik korkusu) olan bir kişi yüksek yerlerde bulunmaktan veya yüksek bir noktaya bakmaktan kaynaklanan yoğun bir korku veya endişe yaşar. Akrofobisi olan kişilerin yapamayacağı bazı şeyler şunlardır: Merdiven çıkmak. Asansöre ve uçağa binmek. Yüksek katlı bir binada bulunmak. Yüksek bir binanın penceresinden dışarı bakmak. Köprüden geçmek veya üzerinden bir şey taşımak. Tün yüksek bir yerdeyken nefes almak ve rahatlamak. Akrofobisi olan kişiler, bu durumlardan kaçınmak için günlük aktivitelerini sınırlayabilirler. Yükseklik korkusu ciddi bir şekilde yaşam kalitesini etkiliyorsa veya kişiye zarar veriyorsa, profesyonel yardım almak önemlidir.

Bulmacada "hayaletlerden korkma" anlamına gelen cevap, fazmofobidir.

Megalofobinin nedenleri arasında şunlar yer alabilir: Çocukluk veya ergenlik döneminde yaşanan travmatik olaylar. Genetik yatkınlık. Baskıcı ebeveynler ile büyüme durumu. Büyük nesnelerin var olmadığı yerlerde büyüme. TSSB (Travma Sonrası Stres Bozukluğu). Megalofobinin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir.

Tripofobi, delikli yüzeylere karşı duyulan yoğun korku veya tiksinti hissidir. Tripofobinin bazı belirtileri: duygusal rahatsızlık; yoğun korku ve kaygı; iğrenme duygusu; sıcaklıktan bağımsız olarak üşüme hissi; kaşıntı; bulantı; panik ataklar; hızlı nefes alma; terleme; kusma. Tripofobiyi tetikleyen bazı nesneler: bal petekleri; çilek, ahududu, papaya ve kivi gibi küçük çekirdekli meyveler; süngerler; cilt gözenekleri; sabun veya kahve köpüğü. Tripofobi, tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır.

Yağmur korkusu (Fear of Rain) filminin konusu, şizofreni teşhisi konmuş genç bir kadın olan Rain Burroughs'un, komşusunun bir çocuğu kaçırdığından şüphelenmesi ve bu şüphe üzerine yaşadığı olayları anlatır. Rain, deneyimlediği rahatsız edici görüntü ve seslerin gerçek olup olmadığını anlamaya çalışırken, Caleb adında bir genç ona destek olur.

Kitap okuyan bir insanın yılandan korkup korkmayacağı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, insanların yılanlardan korkmasının bazı nedenleri şunlardır: Zehirli türler: Yılanlar arasında zehirli türler bulunur ve insanlar bu türlerle temas etmekten korkabilir. Saldırı riski: Bazı yılan türleri insanlara saldırabilir ve sokabilir. Evrimsel korku: Milyonlarca yıl boyunca ölümcül olabilecek yılanlarla bir arada yaşamış olmak, insanlarda içgüdüsel bir korku geliştirmiştir.

Dalma fobisi olarak adlandırılan bir fobi türü bulunmamaktadır. Ancak, fobilerin genel nedenleri arasında genetik faktörler, uzun süreli stres, travmalar ve panik veya korku durumuna karşı oluşturulmuş yanıtlar yer alır. Fobiler, çok az tehlike arz eden durumlar olmalarına rağmen, kişilerde büyük bir korku ve paniğe neden olur. Fobi şüphesi durumunda bir uzmana başvurulması önerilir.