FiyatEndeksi

TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) anlamına gelir, tipik bir tüketicinin satın aldığı belirli bir ürün ve hizmet grubunun fiyatlarındaki ortalama değişimleri gösteren bir ölçüttür.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) tarafından hazırlanan yeni İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi, 1 Şubat 2025 tarihinde yayımlanmaya başlandı.

Konut Fiyat Endeksi (KFE) ve konut fiyatları doğrudan aynı şeyi ifade etmez, ancak KFE, konut fiyatlarının genel seyrini takip etmek için kullanılır. KFE, Türkiye'deki konut piyasasındaki fiyat değişimlerini izlemek amacıyla TCMB tarafından hesaplanan, ülke genelini kapsayan bir endekstir. Konut fiyatları ise, belirli bir dönemdeki gerçek konut değerlerini ifade eder ve bu değerler, bireysel konut kredisi talepleri için hazırlanan değerleme raporlarına dayanır.

TEFE (Toptan Eşya Fiyat Endeksi) ve ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) yerine Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) kullanılmaya başlanmıştır.

TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) farklı kavramları ifade eder. TÜFE, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimi ölçer ve genellikle halkın genel yaşam maliyetini yansıtır. ÜFE ise, üretici fiyatlarındaki değişimleri ölçer ve üretim sektöründeki mal ve hizmetlerin fiyatlarını temel alır. Dolayısıyla, "TÜFE ÜFE/2" ifadesi, bu iki endeksin ortalamasını veya belirli bir matematiksel işlemi ifade edebilir, ancak bağlamına göre daha net bir anlam kazanır.

Ters dubleks bir evin kirası, genellikle bulunduğu bölgedeki benzer özelliklere sahip diğer evlerin kira bedelleri göz önünde bulundurularak hesaplanır. Kirayı etkileyen bazı faktörler şunlardır: Evin fiziksel özellikleri: Metrekare büyüklüğü, oda sayısı, ısıtma tipi, mobilyalı olup olmaması gibi. Lokasyon: Ulaşım avantajları, alışveriş merkezlerine, okullara ve hastanelere olan mesafe. Arz-talep dengesi: Dönemsel olarak kiralık dairelere olan talebin değişmesi. Ayrıca, TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) oranına göre kira artışı da yapılabilir.

2019 yılında Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) %7,36, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ise %11,84 arttı.

E-TÜFE ve E-EFE TÜFE aynı kavramlar değildir. TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi), nihai kullanıcıların tükettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimleri ölçer. ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) ise üretici maliyetlerinde yaşanan değişimlerin izlendiği veri setidir ve üretici fiyatlarındaki artışları yansıtır.

Ocak ayında TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) hesaplaması için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Temsili Tüketici Sepeti Oluşturulması: Tipik bir hane halkı tarafından tüketilen mal ve hizmetlerin yer aldığı bir sepet oluşturulur. 2. Fiyat Verilerinin Toplanması: Perakende satış noktalarından, hizmet sağlayıcılardan ve diğer kaynaklardan belirli bir mal ve hizmet sepeti için fiyat verileri toplanır (genellikle aylık olarak). 3. Fiyat Değişikliklerinin Hesaplanması: Toplanan fiyat verileri kullanılarak her bir mal ve hizmet için önceki bir baz döneme göre fiyat değişiklikleri hesaplanır. 4. Ağırlıklı Ortalama Fiyat Değişikliklerinin Hesaplanması: Bireysel fiyat değişiklikleri, ilgili ağırlıklarıyla birleştirilerek toplam sepet için ağırlıklı ortalama bir fiyat değişikliği elde edilir. 5. Endeks Numarasının Hesaplanması: Ağırlıklı ortalama fiyat değişikliği, seçilen bir baz döneme göre TÜFE'yi hesaplamak için kullanılır. Bu hesaplamada, TÜFE formülü şu şekilde ifade edilir: TÜFE = (Cari Dönem Sepetinin Maliyeti / Baz Dönem Sepetinin Maliyeti) 100.

ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) yıllık ortalama hesaplaması için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Örneklem Seçimi: ÜFE hesaplaması için örneklem seçilir ve bu örneklemdeki işletmelerin ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatları takip edilir. 2. Ağırlıkların Belirlenmesi: Örneklemdeki her bir mal ve hizmetin üretim miktarı ve değeri hesaplanır, bu değerlere göre mal ve hizmetlere ağırlıklar atanır. 3. Fiyatların Toplanması: Seçilen mal ve hizmetlerin fiyatları belirli aralıklarla toplanır, fiyatlar brüt (KDV dahil) veya net (KDV hariç) olarak hesaplanabilir. 4. Endeks Hesaplama: Fiyatlar ağırlıklarla çarpılarak ağırlıklı fiyat toplamları hesaplanır ve bu toplamlar, baz döneme göre endeks olarak hesaplanır. 5. Düzeltmeler: Mevsimsellik, kalite değişimi, yeni ürünlerin pazara girişi gibi faktörler dikkate alınarak düzeltmeler yapılabilir. Örnek Hesaplama: - Baz Dönem: 100 endeks değeri - İlk Dönem: Endeks değeri 100 (genellikle kabul edilir) - İkinci Dönem: Fiyatlar %10 arttı, toplam fiyat 110 - Üçüncü Dönem: Fiyatlar %5 azaldı, toplam fiyat 105 Yıllık Ortalama ÜFE: (100 + 110 + 105) / 3 = 103,33.

ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) ve TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) arasındaki fark, hesaplama ve kapsam farklılıklarından kaynaklanır. ÜFE'nin hesaplanması: 1. Örneklem seçimi: ÜFE hesaplaması için örneklem seçilir ve bu örneklemdeki işletmelerin ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatları takip edilir. 2. Ağırlıkların belirlenmesi: Örneklemdeki her bir mal ve hizmetin üretim miktarı ve değeri hesaplanır, bu değerlere göre mal ve hizmetlere ağırlıklar atanır. 3. Fiyatların toplanması: Seçilen mal ve hizmetlerin fiyatları belirli aralıklarla toplanır, fiyatlar brüt (KDV dahil) veya net (KDV hariç) olarak hesaplanabilir. 4. Endeks hesaplama: Fiyatlar ağırlıklarla çarpılarak ağırlıklı fiyat toplamları hesaplanır ve bu toplamlar baz döneme göre endeks olarak hesaplanır. 5. Düzeltmeler: Mevsimsellik, kalite değişimi, yeni ürünlerin pazara girişi gibi faktörler dikkate alınarak düzeltmeler yapılır. TÜFE'nin hesaplanması: 1. Sepet oluşturma: TÜFE için hanehalklarının en çok tükettiği mal ve hizmetlerden oluşan bir sepet hazırlanır. 2. Fiyat takibi: Bu sepetteki mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişim oranları hesaplanır. 3. Ağırlıklandırma: Sepet içindeki her bir maddenin tüketici bütçesindeki önemine göre ağırlıklandırılması yapılır. 4. Endeks hesaplama: Ağırlıklı fiyat değişimlerinin ortalaması alınarak genel TÜFE endeksi hesaplanır.

Yİ-ÜFE (Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi) aylık değişim oranı, Üretici Fiyat Endeksi'nin bir önceki aya göre gösterdiği artışı ifade eder. 2024 yılı Aralık ayı itibarıyla Yİ-ÜFE aylık değişim oranı %0,40 olarak açıklanmıştır.

Ocak ayında üretici fiyatlarını gösteren ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi), tüketici fiyatlarını gösteren TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi)'nden daha yüksek bir artış göstermiştir.

Mart 2014'te Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) %0,74 artış göstermiştir.

Merkez Bankası Ocak 2024 Konut Fiyat Endeksi (KFE) %2,3 oranında artarak 1190 seviyesinde gerçekleşmiştir.

6 aylık TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve yıllık TÜFE farkı, belirli bir dönemdeki fiyat değişimlerinin zaman dilimine göre nasıl farklılık gösterdiğini ifade eder. - 6 aylık TÜFE: 6 aylık bir dönemde (örneğin, Ocak-Haziran) TÜFE'deki değişimi gösterir. Bu dönemde TÜFE'deki artış oranı, aylık değişimlerin birikmesiyle hesaplanır. - Yıllık TÜFE: Bir yıl içindeki tüm aylarda TÜFE'deki değişimi gösterir. Yıllık TÜFE, aylık değişimlerin yıllık ortalamasıyla hesaplanır. Fark: 6 aylık TÜFE, daha kısa bir zaman dilimini kapsadığı için genellikle yıllık TÜFE'den daha düşük olacaktır. Yıllık TÜFE, daha uzun bir zaman dilimindeki tüm aylık değişimleri içerdiği için daha yüksek bir değer olabilir. Örnek: 2025 yılı Temmuz ayında yıllık TÜFE %33,52 artarken, 6 aylık TÜFE (Ocak-Haziran) %19,08 artmıştır.

TEFE ve TÜFE terimleri, ekonomik göstergelerdir ve fiyat değişimlerini ölçmek için kullanılır. - TEFE (Toptan Eşya Fiyat Endeksi), üreticilerin toptan satış fiyatlarındaki değişimi ölçer. - TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ise, bir hane halkının düzenli olarak satın aldığı mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimi ölçer. Bu veriler, enflasyon hesaplamalarında, maaş zamlarının belirlenmesinde ve ekonomik politikaların oluşturulmasında önemli bir rol oynar.

Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi (TGFE), Türkiye'de ticari gayrimenkul piyasasının fiyat hareketlerini izlemek amacıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından hesaplanan bir endekstir. Bu endeks, dükkan ve ofis gibi ticari gayrimenkul türlerinin değerleme raporlarına dayanarak oluşturulur. TGFE, nominal ve reel olarak iki şekilde hesaplanır: - Nominal artış, endeksin bir önceki yıla göre yüzde kaç arttığını gösterir. - Reel artış, enflasyonun etkisi dikkate alınarak hesaplanan, endeksin gerçek yüzde artışını ifade eder. TGFE, üç büyük il (İstanbul, Ankara, İzmir) ve Türkiye geneli için çeyreklik dönemlerde yayımlanır.

TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) yıllık değişim oranı her yıl farklılık göstermektedir. Örneğin, 2025 yılı Şubat ayında TÜFE yıllık değişim oranı %39,05 olarak açıklanmıştır. Diğer bir örnek olarak, 2024 yılında TÜFE yıllık değişim oranları %64,86 ile %47,09 arasında dalgalanmıştır.

Yİ-ÜFE'ye göre fiyat farkı hesaplanırken, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) kullanılır. Hesaplama formülü şu şekildedir: Fiyat Farkı = Evin Satış Fiyatı (Satılan tarihteki Yİ-ÜFE / Alınan tarihteki Yİ-ÜFE). Bu hesaplama, gayrimenkulün alış ve satış fiyatları arasındaki farkın Yİ-ÜFE üzerinden değerlendirilmesiyle yapılır.