Fabl

Tilki ile günaydın ifadesi, "Küçük Prens" kitabındaki bir sahneyi ifade eder. Bu sahnede, küçük prens ile bir tilki karşılaşır ve tilki küçük prense "Günaydın" der. Bu sahne, küçük prensin tilki ile kurduğu iletişimi ve "evcil" kelimesinin anlamını öğrenmesini anlatır. Tilki, "evcil" kelimesinin "bağ kurmak" anlamına geldiğini açıklar. Küçük prens, bir çiçeğin kendisini evcilleştirdiğini düşünür ancak tilkinin yaşadığı gezegenin farklı olduğunu öğrenir. Tilki, yaşamındaki monotonluktan ve insanların benzerliğinden sıkıldığını, ancak küçük prens tarafından evcilleştirilirse hayatının değişeceğini ifade eder. Küçük prens, tilkiyi evcilleştirir ve ayrılma vakti geldiğinde tilki üzüldüğünü belirtir. Bu hikaye, arkadaşlık ve bağ kurmanın önemini vurgular.

En çok okunan fabllar, genellikle dünya edebiyatının ünlü fabl yazarları olan Ezop, La Fontaine ve Beydeba'ya aittir. Ezop: M.Ö. 300 yılında derlenerek yazıya geçirilen fablları, "Ezop Masalları" olarak bilinir. La Fontaine: 1621-1695 yılları arasında yaşayan Fransız yazar, fabl türüyle tanınır. Beydeba: Hintli yazar Beydeba'nın fablları, "Kelile ve Dimne" adlı eserde toplanmıştır. Ayrıca, ABD'li James Thurber ve İngiliz George Orwell da çağdaş fabl yazarları arasında yer alır.

Evet, Kelile ve Dimne dünya edebiyatındaki ilk masal olarak kabul edilir. M.Ö. 3. yüzyıl civarında yaşadığı düşünülen Brahman rahibi Beydeba tarafından kaleme alınmış fabl tarzında hikâyeler barındıran bir hikâye kitabıdır. Sanskritçe orijinal adı Pança-Tantra (Beş İlke) olan eser, Abdullah İbn Al Mukaffa tarafından çevrilmiş Arapçadaki adıdır.

Hitopadesha, fabl (hayvan masalları) türünde bir eserdir. Eser, hem hayvan hem de insan karakterleri içeren masallardan oluşur ve ahlaki dersler, dünya ve siyasi hayata dair tavsiyeler sunar.

"Ciğer ve Atmaca - Nasreddin Hoca Masalları" adlı kitap, Nasreddin Hoca'nın çeşitli masallarını içermektedir. Kitapta yer alan "ciğer ve atmaca" masalının ne anlattığına dair bilgi bulunamamıştır. Kolektif tarafından yazılan kitap, Tuana Basın Yayın tarafından 2008 yılında yayımlanmıştır.

Masal ve fabl arasındaki bazı farklar şunlardır: Kahramanlar: Masallarda kahramanlar olağanüstü güce sahip varlıklarken, fabllarda kahramanlar hayvanlar veya bitkilerdir. Tekerleme: Masallar genellikle bir tekerleme ile başlarken, fabllarda tekerleme bulunmaz. Mutlu son: Masallar her zaman mutlu sonla biterken, fablların sonu her zaman mutlu bitmez; ibret verici bir son olabilir. Öğüt verme: Fablların sonunda ders verme amacı taşıyan bir öğüt yer alırken, masallarda öğüt verme amacı bulunmaz. Anlatım şekli: Masallar düz yazı biçimindedir, fabllar ise şiir veya düz yazı şeklinde olabilir.

Fablda olay, kahramanın eyleme dönüşmüş beğenme, istek, özlem, öfke, korku gibi tutkuya dönüşmüş duygularından doğar. Fablın olay örgüsü şu bölümlerden oluşur: Serim. Düğüm. Çözüm. Öğüt. Fablda olaylar, hem somutlaştırılarak hem de hareket kazandırılarak işlenir. Fabllar manzum veya nesir biçiminde yazılabilirler.

9. sınıf edebiyat ders kitabında sayfa 125'te farklı yayınevlerine ait çeşitli içerikler bulunabilir. MEB Yayınları: Bu yayınevine ait kitapta, "Konuşma Öncesi" başlığı altında sunum hazırlama ile ilgili sorular yer alır. Öğün Yayınları: Bu yayınevine ait kitapta, masallarla ilgili karşılaştırma soruları ve masal unsurlarını tanıma etkinlikleri bulunabilir. Sonuç Yayınları: Bu yayınevine ait kitapta, fabllardan kelime bulma etkinlikleri ve şiirde geçen kelimelerin türlerini belirleme çalışmaları yer alabilir. Daha güncel ve detaylı bilgi için ilgili yayınevinin resmi kaynaklarına başvurulması önerilir.

Kılavuz karga motifine altı Anadolu masalında rastlanılmıştır. Bu masallardan bazıları şunlardır: Yedi Kardeşin Bir Bacısı. Helal Hamza ile Haram Hamza. Ayrıca, "Kılavuzu Karga Olanın" ifadesi, yanlış rehber seçmenin sonuçlarını anlatan bir atasözüdür.

Kendini üstün görme temasını işleyen bazı fabllar: Sinek ile Arı. Karga ile Tilki. Dans Eden Ayı. Ayrıca, Kibir ve Kendini Üstün Görme ile İlgili Fabl başlıklı bir hikaye, bir köpeğin kendini diğer hayvanlardan üstün görmesi ve sonrasında yaşadığı olayları anlatır.

Fablın en ünlü yazarları arasında Ezop, Jean de La Fontaine ve Beydeba bulunmaktadır. Ezop, M.Ö. 6. yüzyılda yaşamış Yunanlı bir köledir. Jean de La Fontaine, 17. yüzyılda yaşamış Fransız bir şairdir. Beydeba, 11. yüzyılda yaşamış İranlı bir filozoftur.

Ezop Masalları'nda yer alan bazı hikayeler şunlardır: Ağustos Böceği ile Karınca. Karga ile Tilki. Kurt ile Kuzu. Kurt ile Köpek. Tilki ile Leylek. Çiftçi ile Ağaç. Aslanın Aşkı. Kartal ile Tilki. Keçi ile Eşek. Kaval Çalan Balıkçı. Ezop Masalları, genellikle hayvanlar veya böcekler üzerinden insan benzeri durumlar anlatan alegorik hikayelerden oluşur.

Ezop'un en ünlü fabllarından bazıları şunlardır: Karınca ve Ağustos Böceği; Aslan ile Fare; Tavşan ile Kaplumbağa; Üzüm Bağı Bekçisi ve Tilki; Karga ve Tilki; Kurt ile Kuzu; Tilki ile Üzümler; Adam ile Aslan; Rüzgâr ile Güneş; Kurt ile At.

Hayır, "story" (hikaye) ve "fable" (fable) terimleri birbirinin yerine kullanılamaz; aralarında önemli farklar vardır. Amaç: Fabl, ahlaki bir ders vermek amacıyla yazılırken, hikaye her zaman ahlaki bir ders verme amacı taşımayabilir; eğlendirmek, düşündürmek gibi farklı amaçları olabilir. Karakterler: Fablların karakterleri genellikle hayvanlar veya kişileştirilmiş nesnelerdir; hikayeler ise insan, hayvan, mitolojik varlık gibi çeşitli karakterler içerebilir. Hedef Kitle: Fabllar genellikle çocuklar için yazılırken, hikayeler her yaş grubuna hitap edebilir. Yapı: Fabllar genellikle kısa ve basit bir yapıya sahiptir; hikaye ise giriş, gelişme ve sonuç gibi daha detaylı bir yapıya sahip olabilir.

Hayır, "Ağustos Böceği ve Karınca" hikayesi gerçek değildir; bu, kurgusal bir hikayedir. Bu hikayenin farklı versiyonları bulunmaktadır, örneğin: Çin versiyonunda, Ağustos Böceği bütün yaz yan gelip yatarken Karınca çalışır ve kış için hazırlık yapar; kış geldiğinde ise Ağustos Böceği açlık çeker. Fransa versiyonunda, Ağustos Böceği bütün yaz barlarda eğlenirken Karınca kışa hazırlanır; kış geldiğinde Ağustos Böceği bir basın toplantısı düzenler. Türkiye versiyonunda ise, Ağustos Böceği'nin aç kaldığını gören medya, olayı kamuoyunun vicdanına sunar. Ayrıca, Ağustos Böceği'nin gerçek ömrünün 4 hafta olduğu ve kışa hazırlık yapmasının gerekmediği de belirtilmektedir.

Tavşan ve kaplumbağa fablında verilen bazı dersler: Azim ve kararlılık: Kaplumbağa, azmi ve kararlılığı sayesinde yarışı kazanır. Kendine güven: Tavşanın aşırı özgüveni ve rehaveti, kaybetmesine neden olur. Kibir ve gurur: Fabl, kibirin ve haksız övünmelerin olumsuz sonuçlarını vurgular. Yeteneklerin doğru kullanımı: Yetenekleri doğru kullanmamak ve sürekli böbürlenmek yalnızlığa yol açabilir. Başkalarıyla dalga geçmemek: Kendi yetenekleriyle çok fazla gurur duymak hatalara yol açabilir.

Fablda kişileştirme, hayvan, bitki veya cansız nesnelerin insan özellikleriyle donatılması yoluyla yapılır. Kişileştirme örnekleri: Açgözlü tilki ve cömert tavşan: Bir fablda açgözlü bir tilki, cömert bir tavşanın yiyeceğini çalmaya çalışırken, tavşan ona yiyeceğinin bir kısmını verir. Aslan ve kuzu: Bir aslan, bir su kaynağında karşılaştığı kuzuyu içmek ister, ancak kuzu ona daha yukarıda içtiğini söyler. Kişileştirme, fablda şu amaçlarla kullanılır: Mesajı somutlaştırma: Mesaj daha somut ve anlaşılır hale gelir. İlgi çekme: Fabl eğlenceli ve ilgi çekici olur. Ahlaki dersi vurgulama: Fablın ahlaki dersi açıkça ifade edilir.

Fablların kahramanları genellikle hayvanlardır. Ancak bu hayvanlar, insanlar gibi düşünür, konuşur ve insanlar gibi davranır. Fabl türünde eserler vermiş bazı yazarlar: Hintli Beydaba; Fransız La Fontaine; Rus Krylov.

Kısa ve öz fabl yazmak için şu unsurlar dikkate alınmalıdır: Temel mesaj ve karakterler: Fablın merkezinde ahlaki bir ders veya hayat gerçeği yer almalıdır. Karakter özellikleri: Karakterlere insani özellikler (konuşma, düşünme, hissetme) yüklenmelidir. Çatışma oluşturma: Karakterler arasındaki doğal zıtlıklar veya çatışmalar kullanılarak hikaye ilerletilmelidir. Basit ve akıcı anlatım: Karmaşık cümle yapılarından ve aşırı betimlemelerden kaçınılmalıdır. Olay örgüsü: Hikayenin başlangıcı, gelişmesi ve sonucu net olmalıdır. Ahlaki ders: Ders, hikayenin sonunda açıkça belirtilebilir veya hikayenin içine ustaca serpiştirilebilir. Örnek fabl planı: 1. Serim: Olayın türüne ve çıkarılacak derse göre kişileştirilmiş hayvanlar ve çevre tanıtılır. 2. Düğüm: Olay, verilmek istenen derse göre gelişir, kısa ve sık konuşmalar olur. 3. Çözüm: Olay, kimsenin beklemediği bir sonuçla biter. 4. Öğüt: Ana fikir, öğüt niteliğinde verilir.

Serim, düğüm ve çözüm bölümleri, genellikle olay odaklı geleneksel edebiyat eserlerinde bulunur. Bu tür eserlere örnek olarak şunlar verilebilir: Hikaye (öykü). Roman. Modern edebiyat eserlerinde ise bu yapı her zaman kullanılmayabilir. Ayrıca, anlatı metinlerinde de bu yapı görülebilir. Durum hikayesi türünde ise serim, düğüm, çözüm bulunmaz ve okuyucunun merak duygusuna hitap edilmez.