EvliyaÇelebi

Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde "tabılla" ifadesi geçmemektedir. Ancak, seyahatnamede "tılsım" kavramı yer almaktadır. Tılsım, doğaüstü güç içerdiği düşünülen ve genellikle bir varlık, nesne veya durumu korumak amacıyla yapılan bir unsurdur.

Evliya Çelebi, Dicle Nehri için Seyahatname'de çeşitli bilgiler vermiştir: Kaynaklar: Dicle'nin dört farklı kaynaktan doğduğunu ve bu kaynakların birbirine yakın olduğunu belirtmiştir. Uzunluk: Fırat ile arasındaki mesafenin elli fersah olduğunu ifade etmiştir. Şifalı Su: Büyük İskender'in, Batman Çayı ile Dicle'nin birleştiği yerden su içip şifa bulduğunu anlatmıştır. Çevredeki Yerler: Dicle Nehri'nin, Bağdat ve Basra'ya kadar birçok ırmağa karıştığını ve verimli toprakları suladığını belirtmiştir. Coğrafi Konum: Dicle'nin kıyısında bulunan Diyarbakır'ın, verimli topraklarla çevrili olduğunu ve stratejik bir konuma sahip olduğunu vurgulamıştır.

Türkiye'nin en büyük kaşifi olarak Evliya Çelebi kabul edilir. 25 Mart 1611 tarihinde İstanbul'da doğan Evliya Çelebi, 50 yılı aşkın süre boyunca Osmanlı topraklarını ve imparatorluğun dışındaki birçok bölgeyi gezmiş, bu seyahatlerini "Seyahatname" adlı eserinde toplamıştır.

Evliya Çelebi, 1658 yılında ziyaret ettiği Kırklareli'nde (o dönemki adıyla Kırkkilise) izlenimlerini Seyahatname'sinde aktarmıştır. Çelebi'nin Kırklareli'nde yaptıklarıyla ilgili bazı bilgiler şunlardır: Şehir tasviri: Şehri, "Kırkkilise, Edirne'ye bağlı şirin bir sancaktır. Halkı cana yakın, suyu ve havası boldur" şeklinde tasvir etmiştir. Tarihi yapılar: Hızır Bey Külliyesi ve Sokullu Mehmet Paşa Camii gibi tarihi yapıları övmüştür. Tarım ve ticaret: Üzüm bağları, buğday, ayçiçeği ve bal üretimini övmüştür. Kültürel çeşitlilik: Türk, Rum, Bulgar ve Yahudi topluluklarının uyum içinde yaşadığını belirtmiştir. Doğal güzellikler: Istranca Ormanları ve Ergene Nehri'nin bolluğunu vurgulamıştır.

Osmanlı'yı en iyi anlatan seyyah olarak Evliya Çelebi öne çıkmaktadır. Evliya Çelebi, 1611-1682 yılları arasında yaşamış ve 51 yıl boyunca Osmanlı toprakları ile Avrupa, Kafkaslar, Orta Doğu ve Afrika'daki komşu ülkeleri gezerek gözlemlerini 10 ciltlik Seyahatname adlı eserinde toplamıştır.

Evliya Çelebi'nin Erzurum için söylediği sözlerden biri, Erzurum'un soğuk bir diyar olduğunu belirten ifadesidir. Çelebi, Seyahatname adlı eserinde bu durumu şu sözlerle anlatır: "Efvâh-ı nâsda darb-ı meseldir kim bir dervişe 'Kanden gelirsin?' derler, 'Berf rahmetinden gelirim' der. 'Ol ne diyârdır?' derler; 'sovukdan Ere zulüm olan Erzurûm'dur' der". Ayrıca, Çelebi'nin Erzurum'da 11 ay 29 gün kaldığı ve yaz görmediği de yaygın bir şekilde anlatılan bir sözdür, ancak Çelebi bu durumu bir fıkra olarak aktarmış ve halk arasında anlatılan bir "darb-ı mesel" olduğunu belirtmiştir.

Bayburt isminin kökeni hakkında Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde şu bilgi yer almaktadır: Evliya Çelebi, 1647 yılında şehri ziyaret ettiğinde Bayburt adını "bay" (zengin) ve "yurt" (belde) kelimelerinin birleşiminden türediğini belirtmiştir.

Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde "Ya Helvacılar'da 7 dönüm üzüm bağım, ya da Azmak'ta bir teknem olsun" diye bahsettiği köy, Kuşçular köyüdür.

Evet, Evliya Çelebi Kafkasya'ya gitmiştir. Çelebi, Tiflis, Gürcistan, Dağıstan ve Çerkezya gibi Kafkasya bölgelerine seyahat etmiştir.

Evliya Çelebi, kırk yılı aşkın bir süre boyunca hemen hemen bütün Osmanlı ülkesini ve diğer bazı ülkeleri dolaşarak elde ettiği gözlemleri "Seyahatname" adlı eserinde kaleme almıştır.

Seyahatnamenin ilk cildi, Evliya Çelebi'nin İstanbul'u anlattığı bölümdür. Bu ciltte şu konular yer alır: İstanbul'un tarihi; camileri, medreseleri, hanları, hamamları; madenleri, mesireleri, suları; tılsımları; esnafları, sanatkârları, şairleri, bilginleri; akla gelebilecek her türlü bilgi. Ayrıca, Fatih'ten itibaren İstanbul padişahlarına ait bilgiler de bu ciltte bulunur.

Evliya Çelebi'nin gözünden Osmanlı Devleti, kudsiyet taşıyan bir yönetim olarak tasvir edilmiştir. Çelebi, Osmanlıların soyunu Hoca Ahmet Yesevi'ye ve Hacı Bektaş-ı Veli'ye dayandırır, ayrıca Cengiz Han ile de bir irtibat kurmaya çalışırdı. Seyahatnâme'de, Osmanlıların Anadolu'ya gelişi, beylik kurmaları ve gazâ faaliyetleri gibi konular da detaylı bir şekilde anlatılmıştır.

En uzun gezi yazısını Evliya Çelebi yazmıştır.

"Sergüzeşttir Seyahatnamem 4. Cilt", Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nin dördüncü cildini ifade eder ve bu cilt, Çelebi'nin Osmanlı Devleti'nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde gezip gördüğü yerleri anlatır. Bu ciltte Çelebi, Malatya, Diyarbakır, Bitlis gibi şehirleri ziyaret eder ve bu bölgelerin yerleşik kavimleri, inançları, âdetleri, yiyecekleri ve içecekleri hakkında ayrıntılı bilgiler verir.

Evliya Çelebi'nin "Seyahatname" adlı eserinin Erzurum bölümü, "Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi" adlı kitapta 676 sayfadır.

Evliya Çelebi, 17. yüzyılda yaşamış büyük Türk seyyahtır. Eserinin adı: "Seyahatname"dir. İlk gezisi: İstanbul ve çevresindedir. Gezileri: Yaklaşık 42 yıl süren gezilerini 10 ciltlik "Seyahatname" eserinde anlatmıştır. Eserin önemi: Osmanlı kültürü, sanatı, mimarisi, coğrafyası ve tarihi bakımından önemli bir eserdir.

Evliya Çelebi'nin dedesinin adı Yavuz Er Beg'dir.

Evliya Çelebi'nin Seyahatname'yi yazmasına neden olan olay, 1630 yılında gördüğü bir rüyadır. Çelebi, İstanbul'da Ahi Çelebi Camii'nde Hz. Muhammed'i kalabalık bir cemaatle birlikte görünce, heyecanlanarak "Şefaat Ya Resulallah" demek yerine "Seyahat Ya Resulallah" der. Bu olaydan sonra Evliya Çelebi, önce İstanbul'u, ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun birçok yerini gezip görerek izlenimlerini kaleme alır.

Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Drama, yedinci ciltte yer almaktadır.

"Sofranda bal var ise, Bağdat'tan atlı gelir" sözü, Evliya Çelebi'ye aittir.