EvliyaÇelebi

Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde 47 ülke gezilmiştir.

Evliya Çelebi'nin en önemli eseri, 10 ciltten oluşan Seyahatname adlı seyahat kitabıdır.

Evliya Çelebi'nin kısa özgeçmişi şu şekilde özetlenebilir: Doğum ve Aile: 25 Mart 1611'de İstanbul'da doğmuştur. Eğitim: Şeyhülislam Hamid Efendi Medresesi'nde yedi yıl eğitim almış, ardından Enderûn'a devam etmiştir. Kariyer: 24 yaşında hafız olmuştur. Seyahatler: 1635'te seyahate başlamış ve 50 yılı aşkın bir süre Osmanlı topraklarını ve komşu ülkeleri gezmiştir. Ölüm: 1685 yılından sonra Mısır'da öldüğü tahmin edilmektedir.

Evliya Çelebi'nin 10 ciltlik eseri, Seyahatname veya Evliya Çelebi Seyahatnamesi olarak bilinir.

Evet, Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Tataristan bulunmaktadır. Evliya Çelebi, Kırım, Kafkasya, Ukrayna, Rusya ve Avrupa’yı konu edinen yedinci ciltte Tataristan'a da yer vermiştir.

"Evliya Çelebi ve Ölümsüzlük Suyu" animasyon filminin ilk vizyon tarihi 24 Ekim 2014 olarak planlanmıştı. Film, günümüzde hala sinemalarda gösterimde olmayabilir. En güncel gösterim bilgileri için yerel sinema salonlarıyla iletişime geçilmesi önerilir.

İlk Türk gezgin olarak kabul edilen bazı isimler ve gezdikleri yerler: Evliya Çelebi. Burak Hoca. Barış Manço. İlk Türk kadın seyyah olarak ise Fatma Meral Horne Sever gösterilebilir.

Evliya Çelebi'nin Kafkasya ile ilgili eseri, on ciltlik Seyahatname adlı eserinin ikinci ve yedinci ciltleridir. İkinci cilt: 1640 yılında Karadeniz üzerinden yaptığı Gürcistan ve Mingrelya seyahati ile ilgili bilgileri içerir. Yedinci cilt: 1666 yılında Kırım'dan Dağıstan'a yaptığı seyahatte Nogaylar, Çerkezler ve Dağıstan halkları ile ilgili detaylı bilgileri kapsar.

Evliya Çelebi, Tokat hakkında "Seyahatname" adlı eserinde şu sözleri kullanmıştır: Şehrin büyüklüğü: "Evvelâ Mısır ve Bağdad'dan başka Şam, Haleb, Aymtab, Diyarbakır, Tire, Manisa ve İzmir’dir. Sekizinci büyük şehir bu Tokat şehridir". Doğal güzellikler: "Dört tarafında olan bahçeleri, bostanları ve gülistan bağları içinde akan suları var ki her bir tatlı sulu ırmağın kıyısında direkli İrem Bağları gibi Rıdvan Cenneti bahçelerinde bülbüllerin figanları ve hoş sesli ötüşleri insanın ruhuna safa verir". Halkının özellikleri: "Bütün halkı zevk ve şevk ehli, garip insanları seven kimselerdir. Kin ve hileden uzak, her şeyden temizlenmiş, derya gönüllü, cömert, yumuşak huylu ve sakin adamlardır". Mimari yapılar: "Bu şehir yapıları Amasya şehri yapılarından sanatlı olmak üzere üstad mühendisler var güçlerini harcayıp tasarruflar, mukarnas, medine ve gilvîler etmişler ki bukalemun renkli dönen dünyada böyle işçiliği bir geçmiş mimar etmemiştir".

Evliya Çelebi, 1645 yılında görevle geldiği Erzurum'da karanlık kalan birçok sahneyi aydınlatmıştır. Evliya Çelebi'nin Erzurum'da yaptıklarından bazıları şunlardır: Umudum Köyü'nü ziyaret etmesi. Fırat Nehri'nin kaynağını araştırması. Erzurum'un soğuk iklimini gözlemlemesi. Ayrıca, Evliya Çelebi Erzurum'da Erzurum Kalesi, Ulu Cami, Hasankale (Pasinler Kalesi), Hınıs Kalesi ve Lalapaşa (Lala Mustafa Paşa) Cami’sini de ziyaret etmiştir.

Seyahatname'nin ilk cildinin İstanbul hakkında olmasının sebebi, Evliya Çelebi'nin rüyasında Hz. Peygamber'i görmesi ve seyahat etmesi konusunda izin almasıdır. Evliya Çelebi, 1630 yılında gördüğü bu rüyadan sonra İstanbul’u gezip dolaşmaya, tanımaya ve yazmaya başlamıştır. Ayrıca, İstanbul cildi 1640’ta bitmemiş, bu tarihte tahta çıkan Sultan İbrahim’in indirilişi ve katledilişi, sonra tahta çıkan IV. Mehmed’in zamanına ait kritik olaylar da hem birinci cilde hem de diğer ciltlerde tarihi sırası geldiğinde ilave edilmiştir.

Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde birden fazla cadı hikayesi bulunmaktadır. Bu hikayelerden bazıları: Cadıların savaşı. Zombiler. Büyücü kadınlar.

Evliya Çelebi, 51 yıl boyunca 7 iklim ve 18 padişahlık yeri gezip dolaşmıştır. Seyahatnamesinde gezdiği bazı yerler şunlardır: Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde: İstanbul, Bursa, İzmit, Bartın, Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Rize, Kırım, Azak, Anavarin, Hanya, Düzce, Bolu, Amasya, Erzurum, Nahçıvan, Tebriz, Erdebil, Revan, Gence, Baku, Tiflis, Ahıska, Ardahan, Kars, Bayburt, Erzincan, Gümüşhane, Çorum. Komşu topraklar: Mısır, Moldovya, Polonya, Romanya, Rusya, Somali, Slovakya, Slovenya, Suriye, Tataristan, Ukrayna, Ürdün, Yunanistan. Ayrıca, Hollanda, Danimarka, Avusturya, Transilvanya, Arnavutluk, Macaristan, Almanya, Hersek, Ragusa, Karadağ, Flemenk ve Baltık Denizi gibi yerleri de ziyaret etmiştir.

Evet, Evliya Çelebi ve Seyahatname aynı kişiyi ifade eder. Evliya Çelebi, 17. yüzyılda yaşamış ünlü bir gezgin ve seyahatname yazarıdır.

Evliya Çelebi'nin mezarının kesin yeri bilinmemektedir. Ancak, kabrinin İstanbul'daki Lohusa Sultan Türbesi yanındaki Meyyit Mezarlığı'nda olabileceği düşünülmektedir.

Hezarfen Ahmet Çelebi'nin uçuşunu anlatan metin, Evliya Çelebi'nin "Seyahatname" adlı eserinde yer almaktadır. Bu eser dışında, Hezarfen Ahmet Çelebi ile ilgili herhangi bir tarihi kayıt bulunmamaktadır.

Evliya Çelebi'nin abartmasının birkaç nedeni vardır: Anlatım etkisi: Çelebi, dinleyicisinde veya okuyucusunda yaratmak istediği etkiyi güçlendirmek için abartılı bir dil kullanmıştır. Efsane ve gerçek karışımı: Seyahatname'deki bazı hikayeler, halkın anlattıkları efsanelerle karışmış olabilir. Kendi üslubu: Çelebi, gerçekle kurmacayı, nesnel doğrularla batıl inançları, olgularla rüyaları sentezleyen özgün bir üslup kullanmıştır. Ancak, Seyahatname'deki bilgilerin tamamı abartılı değildir; doğru ve gerçek bilgiler de çoğunluktadır.

Evliya Çelebi'nin atının adı Küheylan'dır.

Mersin Mut'taki Sinek Tepesi'ne bu ismin verilme sebebi, halkın "arı"yı "sinek" olarak adlandırması olabilir. Ayrıca, Evliya Çelebi'nin Seyahatname adlı eserinde bu tepeden "Zenbur-Arı Kalesi" olarak bahsedilmektedir.

Evliya Çelebi, Hakkâri için ”Bir ucu Erzurum, Van diyarlarından Hakkari, Cizre, İmadiye, Musul, Şehrizor, Harir, Erdelan, Derne, Derteng’i de içererek Basra Körfezi’ne kadar yetmiş konak mesafe sayılır.” demiştir. Ayrıca, Hakkâri lehçesinde birkaç deyim de kaydetmiştir. Evliya Çelebi'nin Hakkâri ile ilgili sözlerine şu siteden de ulaşılabilir: bernamegeh.com; akademiktarihtr.com; teis.yesevi.edu.tr.